بلافاصله در راهرو‌های مجلس شایعاتی مبنی بر انصراف برخی نمایندگان از پیگیری طرح مذکور شنیده شد اما پس از آن ایوب پاپری مقدم، عضو هیأت رئیسه کمیسیون شوراها و امورداخلی مجلس شورای اسلامی، در گفت‌وگویی با بیان اینکه تغییر نظام انتخابات مجلس همچنان در دستورکار کمیسیون شورا‌هاست خاطرنشان کرد: طبق آیین‌نامه داخلی مجلس یک طرح زمانی که حداقل امضای ۱۵ نماینده را داشته باشد در دستور کمیسیون مربوطه باقی خواهد ماند و به مواد و بندهای آن رسیدگی خواهد شد. طرح استانی شدن انتخابات از مجلس پنجم به این‌طرف هر بار به‌نحوی مطرح و در کش‌و‌قوس بین نمایندگان در داخل مجلس و یا بین مجلس و شورای نگهبان مسکوت ماند تا اینکه در مجلس هشتم در کمیسیون‌های مختلف مطرح و بررسی شد و بالاخره با نامه‌نگاری روح‌الله حسینیان، رئیس کمیسیون شوراها، به این کمیسیون ارجاع شد و اکنون مراحل نهایی خود را برای طرح در صحن علنی سپری می‌کند.
حزبی شدن انتخابات استانی یکی از مواردی است که در جلسات کمیسیون شوراها حذف شده است؛ موضوعی که به عقیده برخی نمایندگان یکی از پیش‌نیازهای استانی شدن انتخابات بوده است. این طرح دارای 11 ماده است و با 57 امضا به هیأت رئیسه مجلس شورای اسلامی تقدیم شده است. دولت معتقد است که طرح استانی شدن انتخابات به طولانی شدن روند انتخابات و هزینه‌دار شدن این روند منجر می‌شود اما نمایندگان مجلس نظر دیگری دارند.
گامی رو به جلو
سخنگوی کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی، قانونگذاری و نظارت را از وظایف اصلی نمایندگان عنوان کرد و گفت: تداوم نگاه غلط مسئول اجرایی به نمایندگی و قوه مقننه، به قانونگذاری‌های ناقص و خام و عدم‌نظارت صحیح منجر خواهد شد.
کاظم جلالی با اشاره به اهمیت طرح استانی‌شدن انتخابات مجلس، گفت: در قانون اساسی دو وظیفه اصلی برای نمایندگان تعریف شده است که عبارت است از: قانونگذاری و نظارت بر اجرای درست قانون در دستگاه‌ها و نهادها.
نماینده شاهرود افزود: متأسفانه در افکار عمومی، به غلط نماینده را در جایگاه یک مسئول اجرایی متصور شده‌اند و پیگیری مشکلات و نقایص حوزه انتخابیه را متوجه نماینده می‌دانند و این تصور موجب شده نمایندگان به شکل قهری در امور اجرایی و جزئی حوزه انتخابیه غرق شوند.
سخنگوی کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس، پیگیری امور کلان کشور در قالب قانونگذاری و نظارت را از وظایف اصلی نمایندگان عنوان کرد و گفت: از این‌رو باید فضایی را فراهم کرد که نمایندگان و جایگاه نمایندگی به همان وظایف اصلی خود بازگردند و از درگیر شدن در امور اجرایی رها شوند.
جلالی تصریح کرد: مطمئنا تداوم این نگاه غلط به نمایندگی و قوه مقننه، به قانونگذاری‌های ناقص و خام و عدم‌نظارت صحیح منجر خواهد شد که کشور را در درازمدت به‌شدت متضرر خواهد کرد. نماینده شاهرود با تأکید بر اینکه استانی شدن انتخابات مجلس، بخشی از مشکلات و نقایص فعلی را مرتفع خواهد کرد، خاطرنشان ساخت: البته نمی‌توان ادعا کرد که این طرح می‌تواند همه مشکلات موجود در این حوزه را رفع کند ولی گامی روبه جلو خواهد بود.
سخنگوی کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی در ادامه با بیان اینکه در راستای استانی شدن انتخابات مجلس باید اختیارات شوراهای شهر نیز افزایش یابد، تأکید کرد: در حال حاضر شوراهای شهر، شوراهای شهرداری هستند، اما اگر آنها را در قالب پارلمان‌ها یا انجمن‌های شهری تعریف کرده و دایره اختیارات آنها را افزایش دهیم می‌توانیم تا حدودی نقایص و معایب استانی شدن انتخابات را برطرف کنیم.
نظارت دقیق‌تر
نماینده مردم قوچان و فاروج در مجلس شورای اسلامی، استانی شدن انتخابات را موجب گسترش نگاه کلان نمایندگان عنوان کرد و افزود: با استانی شدن انتخابات نظارت مجلس دقیق‌تر می‌شود.
نصرالله کمالیان، با بیان این مطلب که استانی شدن انتخابات درصورت برآورده شدن پیش‌شرط‌های این امر، موجب حفظ مصالح عمومی و همچنین کلان نگری نمایندگان مجلس خواهد شد، بر لزوم مهیا کردن زیرساخت‌های این امر تأکید کرد و گفت: قبل از اجرای استانی شدن انتخابات، باید زیرساخت‌های لازم برای این کار که ضامن موفقیت آن هستند نیز مد نظر قرار داده شوند که از جمله این زیرساخت‌ها می‌توان به توسعه احزاب، تفکر حزبی و همچنین پررنگ شدن نقش شوراها اشاره کرد.
نماینده مردم قوچان محول شدن بعد نظارتی در حوزه استانی به شوراهای استان و فعال‌تر شدن شوراها درصورت اجرای این قانون را یکی از عوامل موفقیت این طرح عنوان کرد و افزود: اهداف عالی استانی شدن انتخابات درصورتی مهیا می‌شود که شوراهای شهر و استان به قدری فعال و مؤثر باشند که بتوانند نمایندگان را در نظارت بر حسن اجرای قانون و پیگیری مطالبات مردم در حوزه‌های انتخابیه یاری کنند.
کمالیان همچنین پیشنهاد کرد که قوه مقننه نیز مانند قوای دیگر دفاتری را در سطح استان‌ها و شهرستان‌ها داشته باشد که او را در نظارت بهتر بر حسن اجرای قانون یاری کنند.
عضو کمیسیون عمران مجلس شورای اسلامی با مثبت خواندن طرح استانی شدن انتخابات به شرط برآورده شدن ملزومات آن، ابراز امیدواری کرد که تصویب و اجرایی شدن این طرح کیفیت کار نمایندگان مجلس و همچنین نگاه به مسائل کلان کشور را بهبود بخشد.
افزایش کیفیت کار نمایندگان
نماینده اراک استانی شدن انتخابات مجلس شورای اسلامی درصورت برآورده شدن ملزومات این امر را موجب افزایش کیفیت کار نمایندگان و حرکت کشور به سمت انتخابات حزبی و کار تشکیلاتی عنوان کرد. عباس رجایی با مثبت ارزیابی کردن طرح استانی شدن انتخابات مجلس بر لزوم اصلاح برخی نواقص این طرح جهت اجرای موفق آن در کشور تأکید کرد.
رئیس کمیسیون کشاورزی مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه استانی شدن انتخابات درجه نمایندگی را تغییر و شرایط بهبود وضعیت کشور و حرکت به‌سوی انتخابات حزبی را در پی خواهد داشت، گفت: استانی شدن انتخابات دارای نکات مثبتی است که درصورت رفع نواقص این طرح و اجرای صحیح آن در کشور می‌تواند تحولی بزرگ در نظام قانونگذاری و نظارت کشور که در اختیار مجلس است به‌وجود بیاورد.
ارتقای جایگاه نمایندگان
نایب رئیس کمیسیون برنامه، بودجه و محاسبات مجلس شورای اسلامی نیز با تأکید براینکه استانی شدن انتخابات به ارتقای جایگاه نمایندگی کمک خواهد کرد، خاطرنشان ساخت: استانی شدن انتخابات کمک خواهد کرد که مردم افراد توانمند، کارآمد و کارشناسانی که دارای قدرت تصمیم‌گیری در سطوح ملی و منطقه‌ای هستند را به‌عنوان نماینده خود برگزینند.
موسی‌الرضا ثروتی با مثبت ارزیابی کردن طرح استانی شدن انتخابات مجلس، اظهار داشت: نمایندگان باید جامع‌الشرایط باشند و هر اندازه از جایگاه بالاتری برخوردار باشند در ایفای وظایف نمایندگی موفق‌تر خواهند بود.
نماینده بجنورد، جاجرم، گرمه و سملقان وظیفه اصلی نمایندگان را پیگیری امور زیربنایی و اساسی دانست و گفت: استانی شدن انتخابات کمک خواهد کرد که مردم افراد توانمند، کارآمد و کارشناسانی را که دارای قدرت تصمیم‌گیری در سطوح ملی و منطقه‌ای هستند به‌عنوان نماینده خود برگزینند و از این طریق جایگاه نمایندگی نیز ارتقا خواهد یافت.
وی از مهم‌ترین نقایص انتخابات فعلی را وابستگی به پیوندهای قومی، قبیله‌ای و نژادی دانست و تصریح کرد: متأسفانه مشاهده می‌شود که نماینده‌ای به‌دلیل اینکه گروه یا قبیله حامی او؛ اکثریت را در اختیار دارد چندین دوره به‌عنوان نماینده آن حوزه انتخاب می‌شود اما در شیوه استانی انتخابات، دیگر وابستگی‌های محلی، قومی و نژادی تأثیر‌گذار نخواهد بود و مردم به‌دنبال نماینده ملی هستند.
عضو کمیسیون برنامه و بودجه ادامه داد: نماینده ملی هم کسی است که فکر و توان خود را از امور کوچک و جزئی رها کرده و صرف قوانین ملی و کلی می‌کند که در مرحله اول به نفع مصالح کشور بوده و بعد از آن منافع استان را تأمین می‌کند.
تقویت عملکرد مجلس
عضو کمیسیون شوراها و امورداخلی مجلس شورای اسلامی تأکید کرد: اگر استانی‌شدن انتخابات مجلس تصویب شود، اتفاق مهمی در ارتباط با عملکرد مجلس رخ خواهد داد. ولی اسماعیلی با بیان اینکه استانی شدن انتخابات مجلس به تقویت عملکرد قوه مقننه کمک خواهد کرد، گفت: در حال حاضر نمایندگان تمایل بیشتری به انجام کارهای اجرایی در حوزه‌های انتخابیه دارند و همین امر باعث شده است از وظیفه ذاتی خود فاصله بگیرند، به همین دلیل اگر این طرح تصویب شود، به‌نحوی اجرا خواهد شد تا نمایندگان به قانونگذاری و نظارت بر حسن اجرای قوانین بپردازند و فعالیت‌های اجرایی به شورای روستا محول شود. عضو کمیسیون شوراها و امورداخلی کشور، تأکید کرد: طرح استانی شدن انتخابات مجلس در تقویت امور داخلی کشور تأثیر شایانی خواهد داشت.
