با دکترعباس هشی، کارشناس مالی و حسابرس معتمد بورس گفت‌وگو کرده‌ایم.
- وضعیت کنونی بازار سکه و طلا در ایران را چگونه می‌بینید؟
شکل‌گیری انتظارات تورمی ناشی از اجرای قانون هدفمند کردن یارانه‌ها و تصورات مردم در زمینه افزایش قیمت‌ها، مباحث مطرح در زمینه حذف صفر از پول ملی و... موجب شده است تا اکنون صاحبان سرمایه‌های خرد که خرید و احتکار کالاها را راهکار مناسبی برای حفظ قدرت خرید پول خود نمی‌دانند، در تلاش برای حفظ و افزایش ارزش پول خود به خرید سکه و طلا هجوم آورند چرا که شرایط نگهداری طلا نسبت به سایر کالاهای سرمایه‌ای آسان‌تر بوده و از سوی دیگر محدودیتی برای خرید تعداد اقلام سکه و طلا وجود نداشته و هر کس می‌تواند بنابر میزان سرمایه خود نسبت به خرید و نگهداری این کالا اقدام کند. این امر موجب شده است تا با افزایش تقاضا در بازار سکه و طلا قیمت‌ها نیز سیر صعودی پیدا کند. اعلام بسته سیاست‌های پولی و بانکی توسط بانک مرکزی و کاهش نرخ سود سپرده‌ها موجب شده است تا صاحبان سرمایه که انتظار کسب سود بیشتری نسبت به سود پرداختی بانک‌ها را از محل سرمایه‌گذاری سپرده‌های خود دارند به خرید طلا و سکه روی آورند چرا که قیمت این فلز گرانبها از شهریور ماه سال گذشته تا‌کنون سیر صعودی داشته است.
- آیا بازار سکه و طلا با حباب مواجه است؟
افزایش تقاضا و محدودیت عرضه طلا و سکه در بازار داخلی موجب شده است تا با اینکه دولت هر از گاهی با حراج سکه از طریق بانک کارگشایی طرف عرضه را مجاب کرده، با این حال این افزایش عرضه تاثیر چندانی در کاهش یا تثبیت قیمت سکه و طلا نداشته است. همچنین تفاوت قیمت طلا و سکه در بازار با نرخی که فروش این فلز توسط بانک مرکزی دارد انگیزه لازم را برای برخی افراد فراهم ساخته تا با توجه به سود حاصل از این تفاوت قیمت نسبت به خرید سکه و طلای عرضه شده توسط نظام بانکی اقدام کرده و به این طریق نیز سود بیشتری به دست آورند. با این شرایط نمی‌توان شرایط کنونی حاکم بر بازار سکه و طلا را ناشی از حباب این بازار قلمداد کرد؛ چرا که عرضه و تقاضا به تعادل نرسیده است.
- دلیل شکل‌گیری این وضعیت چیست، چرا اکنون قیمت طلا در بازار داخلی حتی از بازارهای جهانی نیز پیشی گرفته و این موضوع نشانگر چیست؟
به جرات می‌توان گفت که اکنون بازار طلای کشور با اقتصاد زیر زمینی مواجه است، اقتصادی که در آن شفافیت لازم وجود نداشته و افراد قدرتمندی که در این بخش فعالیت می‌کنند قادر خواهند بود تا به طرق مختلف نوسان قیمت‌ها در بازار را رقم زنند. اکنون قدرتمندترین بخش اقتصاد زیر زمینی کشور بخش طلاست چراکه دولت به‌رغم گذشت چند سال از تصویب و ابلاغ قانون مالیات بر ارزش افزوده قادر به اجرای این قانون در بخش طلا نشده است. گرچه مالیات بر ارزش افزوده مالیاتی است که از مصرف‌کننده دریافت می‌شود اما شفافیت مالی ناشی از اجرای این قانون به عاملی برای خودداری فعالان بازار طلا از پرداخت این مالیات شده است، به‌نحوی که با جدی‌تر شدن مباحث مطرح در زمینه دریافت این مالیات از صنف طلا فروشان طی سال‌های اخیر اعتصاب طلا فروشان را شاهد بوده‌ایم و متأسفانه سازمان امور مالیاتی نیز در مقابل این مقاومت‌ها کوتاه آمده است.
- آیا این شرایط علامت خوبی برای اقتصاد کشور است؟
این شیوه فعالیت اقتصادی و افزایش روز افزون قیمت طلا و سکه علامت خوبی برای اقتصاد ایران نیست چراکه وقتی سازمان امور مالیاتی نسبت به دریافت مالیات از حقوق‌بگیران کمترین اغماضی نشان نداده و در مقابل دریافت مالیات از صنف طلا فروشان کوتاه می‌آید این امر بیانگر مقاومت این بخش در مقابل دستگاه‌های اجرایی بوده و تبعیض در پرداخت مالیات‌ها و فرار مالیاتی را بیشتر می‌کند. این امر ناشی از تجربه شکل‌گیری اقتصاد بسته و تقویت روز افزون افرادی است که به شیوه زیر زمینی به فعالیت اقتصادی می‌پردازند. از سوی دیگر مردمی که نگران کاهش قدرت خرید سرمایه‌های خود بوده و کسب سود بیشتر از محل سرمایه‌گذاری داریی‌هایشان را دنبال می‌کنند بازار طلا و سکه را به‌عنوان مامن خوبی برای سرمایه‌های خود تلقی کرده و با این شرایط سپرده‌های مردم به جای سوق یافتن به سمت بخش‌های تولیدی در بخش‌های دلالی و واسطه‌گری به کار گرفته می‌شود.
- تاثیر رکود اقتصادی، فضای نامساعد کسب و کار و سرمایه‌گذاری در بروز چنین شرایطی تا چه میزان بوده است؟
رکود اقتصادی به معنای نبود امکان فعالیت برای پول و سرمایه در اختیار مردم است. از سوی دیگر شرایط اقتصادی کشور و اتخاذ برخی سیاست‌های پولی و بانکی موجب شده است تا اکنون محل مناسبی برای سرمایه‌گذاری و شکل‌گیری فضای مساعد کسب و کار وجود نداشته باشد. گرچه از بازار سهام به‌عنوان محل مناسبی برای سرمایه‌گذاری مردم یاد می‌شود اما واقعیت آن است که در بازار سرمایه نیز شرکت‌های هلدینگ و شرکت‌های دولتی و شبه دولتی فعال اصلی این بازار بوده و فضای مناسبی برای جذب سرمایه‌های کوچک مردم وجود ندارد. همچنین فعالیت در بازار سرمایه قوانین، مقررات و شرایط و ضوابط خاص خود را دارد که شاید همه مردم از آن اطلاع چندانی نداشته باشند. با این شرایط به‌نظر می‌رسد شکل‌گیری رکود اقتصادی، نبود امکان سرمایه‌گذاری مطمئن و فضای نه چندان مناسب کسب و کار موجب گرایش مردم به خرید سکه و طلا شده است.
