هفته گذشته پرچم فرانسه بالای یک تانک منهدم شده در اجدابیا در لیبی برافراشته شد. این تانک متعلق به نیروهای وفادار به سرهنگ معمر قذافی، دیکتاتور آن کشور بود.
نیروهای صلحبان فرانسوی در جهت حمایت از قطعنامه‌های سازمان ملل، نیمه شب به کاخ ریاست‌جمهوری ساحل‌عاج حمله کردند؛ این در حالی بود که جنگنده‌های آن کشور، سربازان سرهنگ معمر قذافی را هدف قرار دادند.
همچنین، نیروهای فرانسوی به همراه سربازان آمریکایی مستقر در افغانستان با شبه‌نظامیان طالبان می‌جنگند. «فرانسوا هیسبورگ»، مشاور ویژه بنیاد مطالعات راهبردی پاریس در این باره می‌گوید: گرفتار‌شدن فرانسه در باتلاق 3جنگ مسئله کاملا جدیدی است. دلایل این موضوع متفاوت است اما نیروهای فرانسوی به‌طور همزمان در 3 جبهه مشغول جنگ هستند و من به یاد نمی‌آورم که این امر قبلا هم اتفاق افتاده باشد.
به‌نظر می‌رسد که مداخله فرانسه درساحل عاج، کشوری که قبلا مستعمره‌اش بوده کوتاه‌مدت باشد. از سوی دیگر فرانسه امیدوار است که بتواند در جنگ با سرهنگ قذافی در لیبی از اقبال خوبی برخوردار شود. این در حالی است که به‌نظر می‌رسد قذافی در مراحل اولیه تلاش می‌کند که برای خروج از بحران ایجادشده در لیبی، راه مذاکره را در پیش بگیرد.سارکوزی سرسختانه خواستار انجام حمله نظامی همه‌جانبه علیه کشورهای ساحل‌عاج و لیبی است. اما رئیس‌جمهور فرانسه و مقامات دولتش تأکید می‌کنند که بر اساس چارچوب سازمان ملل از نیروی نظامی استفاده می‌کنند و هدف آنها حفظ جان مردم است.وی ادعا می‌کند که قطعنامه‌های اخیر شورای امنیت سازمان ملل استفاده از نیروی نظامی در ساحل‌عاج و لیبی را توجیه می‌کنند و می‌خواهند جان غیرنظامیان حفظ شود. این قطعنامه‌ها خواستار اجرای سریع یک ایده هستند و آن هم «حق حفاظت از غیر نظامیان» است که به مدت یک دهه به حالت تعلیق درآمده بود.
اکنون قطعنامه‌های شورای امنیت برای لیبی (که مورد حمایت فرانسه، انگلیس و لبنان قرار دارد و در 17 مارس تصویب شد) و قطعنامه 1975 برای ساحل‌عاج (که مورد حمایت فرانسه و نیجریه است و 30مارس به تصویب رسید) به‌عنوان مقدمه آغاز حملات نظامی برای حل و فصل بحران‌های انسانی در نظر گرفته شده است.
چین و روسیه که مانند فرانسه از اعضای دائمی شورای امنیت به حساب می‌آیند، از تفسیر اشتباهی که دولت فرانسه از قطعنامه‌ها داشته است، انتقاد کرده‌اند و نسبت به استفاده از نیروی نظامی در لیبی و ساحل‌عاج معترض هستند.
بعضی از کارشناسان مسائل بین‌الملل اظهار داشتند که بر اساس نظرسنجی‌های صورت‌گرفته محبوبیت سارکوزی در میان مردم فرانسه از نظر تاریخی در پایین‌ترین حد قرار دارد. با توجه به اینکه انتخابات ریاست‌جمهوری فرانسه در سال آینده برگزار می‌شود، او قصد دارد در جبهه‌های جنگ لیبی، ساحل‌عاج و افغانستان به نتایج مهمی برسد تا احساسات میهن‌پرستانه را در میان مردم کشورش تحریک کند. «دیدیر ماتوس»، نماینده مخالف از حزب سوسیالیست در کمیته امور خارجی پارلمان فرانسه در این‌باره می‌گوید: اگر سارکوزی بتواند در جبهه‌های جنگ لیبی، ساحل‌عاج و افغانستان به نتایج مهمی دست یابد، هر هفته دلش می‌خواهد که جنگ و آشوب تازه‌ای به راه بیندازد.
کارشناسان بین‌المللی دیگر می‌گویند که توضیح در این‌باره بسیار ساده است. آنها تصریح می‌کنند که رأی‌دهندگان فرانسوی نسبت به وعده‌ها و تعهداتی که کشورشان درباره پیشبرد جنگ در افغانستان داده است بسیار نگران هستند و بسیاری به این موضوع فکر می‌کنند که جنگ در افغانستان با شکست مواجه شده است. این کارشناسان می‌افزایند که بهای عکس‌العمل منفعلانه در لیبی و ساحل‌عاج به سارکوزی فشار آورده است.
«نیک ویتنی»، عضو شورای روابط خارجی اروپا در این رابطه می‌گوید: اگر فرانسه در مورد لیبی عکس‌العمل فوری از خودش نشان دهد، ممکن است دیگر با شرمندگی و پیامدهای سیاسی زیادی روبه‌رو نشود. فرانسه به خاطر اقدام نظامی علیه لیبی ممکن است با استقبال زیادی از سوی مردم کشورش روبه‌رو نشود اما اگر دولت پاریس نسبت به این موضوع بی‌تفاوت باشد و نخواهد حمام خونی را که در بنغازی به راه افتاده است ببیند، امکان دارد که با کاهش محبوبیت مردمی مواجه شود. غرب به قذافی گفته است که باید از مقام خود کناره‌گیری کند اما سرکوب مخالفان توسط دیکتاتور لیبی باعث سردرگمی بزرگ غرب شده است.
«برونو ترترائیس»، یکی دیگر از کارشناسان مسائل دفاعی فرانسه در این باره می‌گوید: سیاستی که پاریس در ساحل‌عاج اتخاذ کرده است، موضوع مهمی برای رأی‌دهندگان به حساب نمی‌آید به‌دلیل اینکه آفریقا همیشه با خشونت‌های زیادی روبه‌رو بوده است. من فکر نمی‌کنم که حملات نظامی فرانسه به لیبی به خاطر دلایل سیاسی داخلی باشد.
وی همچنین می‌افزاید: سارکوزی ممکن است به‌دنبال جبران شکست دیپلماسی فرانسه در تونس باشد. دولت پاریس از رژیم دیکتاتوری تونس حمایت گسترده‌ای کرد اما این در حالی بود که شورش‌ها و قیام‌های مردمی گسترده باعث سرنگونی آن شد.
«برنارد کوشنر»، وزیر امور خارجه پیشین فرانسه که یک سوسیالیست است، گفت که رئیس‌جمهور آن کشور پس از اینکه با تظاهرات مردمی تونس و مصر منفعلانه برخورد کرد، به‌نظر رسید که می‌خواهد به سرعت در مورد گسترش ناآرامی‌ها در لیبی واکنش نشان دهد. هنگامی که کوشنر در مقام وزیر امور خارجه فرانسه مشغول به خدمت بود و پس از آنکه از مقامش کناره گرفت، کمک کرد تا اصل «حق حفاظت» مورد تبلیغ و تشویق قرار بگیرد.
کوشنر که نوامبر سال گذشته از مقام وزیر امور خارجه فرانسه کناره‌گیری کرد، در این باره می‌گوید: سارکوزی ابتدا حق دخالت در لیبی را محکوم اما سپس در آن کشور مداخله نظامی کرد.
وی همچنین گفت که اگر هدف جنگ لیبی کمی گیج‌کننده است اما این جنگ عادلانه بوده و عاملی که باعث شروع آن شده صحیح است. کوشنر در این رابطه تصریح کرد که وی مخالف دیدار ننگین دیکتاتور لیبی از پاریس در سال 2007 میلادی بود. قذافی در دیدار از طرابلس، با برپا کردن چادرش میزبان‌های خود را ناراحت کرد. او سپس از وعده‌هایش برای امضای قراردادهای
پر منفعت با دولت پاریس خودداری کرد.
«هیسبورگ»، کارشناس مسائل دفاعی، حمله سارکوزی به لیبی را اقدامی انتقامجویانه می‌داند این در حالی است که کوشنر می‌گوید که این اقدام بیشتر تمسخرآمیز است و نمی‌توان پس از دعوت قذافی به پاریس ناگهان 180 درجه تغییر جهت داد و کشورش را بمباران کرد.
کوشنر همچنین می‌خندد و می‌افزاید: باید بگویم که سیاست‌های دولت فرانسه عجیب و غریب است.
وی همچنین از موضع سارکوزی در قبال ساحل‌عاج دفاع می‌کند و می‌گوید: ما کار درستی را در آن کشور انجام می‌دهیم. فرانسه در جنگ داخلی ساحل‌عاج نقشی ندارد. ما گفته بودیم که از دستورات سازمان ملل حمایت می‌کنیم و این کار را هم کردیم.
بان‌کی‌مون، دبیرکل سازمان ملل هفته‌گذشته خواستار کمک نظامی فرانسه برای نابودی تسلیحات سنگین باگبو شد. باگبو از این تسلیحات برای حمله به غیرنظامیان در ابیجان استفاده می‌کرد. کوشنر در این رابطه تصریح کرد: ما یک بار آنجا را بمباران کردیم اما نتوانستیم کار مهمی انجام بدهیم. ما نه تنها از فرانسوی‌ها بلکه از غیر نظامیان ساحل‌عاج هم محافظت می‌کنیم.
مقامات فرانسوی نگران هستند که درگیری‌های طولانی‌مدت، منجر به کشته‌شدن گروه‌های مختلف در «دویی کویی» شود که در غرب ساحل‌عاج واقع شده است. نیروهای «آلاسان واتارا» که در سطح بین‌المللی به‌عنوان برنده انتخابات ریاست‌جمهوری ساحل‌عاج در سال گذشته شناخته شده است، مسئول برخی از این کشتارها هستند.
همچنین مقامات فرانسوی می‌افزایند: ابیجان که پایتخت تجاری ساحل‌عاج به حساب می‌آید، به مرکز حمایت از باگبو تبدیل شده است و گسترش درگیری‌ها برای کنترل آن شهر می‌تواند تلفات زیادی را به‌دنبال داشته باشد.
علاوه بر این، 12هزار خارجی و افرادی که تابعیت دوگانه دارند، در ابیجان زندگی می‌کنند. دولت فرانسه می‌گوید که می‌خواهد از آنها محافظت و از گروگانگیری و ربوده‌شدنشان جلوگیری کند. بعدازظهر دوشنبه هفته گذشته گزارش‌هایی منتشر شد مبنی بر اینکه حداقل 2 شهروند فرانسوی توسط نیروهای باگبو گروگان گرفته شده‌اند.
«برونو ترترائیس» یکی از کارشناسان مسائل دفاعی در این باره می‌گوید: هیچ تغییر مهمی در ساحل‌عاج که مستعمره سابق فرانسه به حساب می‌آید، دیده نمی‌شود. این در حالی است که نیروهای صلحبان از هنگام پایان جنگ داخلی ساحل‌عاج در سال 2002 میلادی، بر اساس احکام مختلف در آنجا مستقر هستند. نیروهای فرانسوی وارد ساحل‌عاج شدند تا طرف‌های درگیر را از هم جدا کنند. این احتمالا قدیمی‌ترین مداخله نظامی فرانسه در آفریقا به حساب می‌آید. سپس نیروهای سازمان ملل کنترل این عملیات را بر عهده گرفتند. «ماتوس»، نماینده سوسیالیست بر این باور است که سارکوزی در ساحل‌عاج دارد با آتش‌بازی می‌کند و گزارش‌های منتشر شده از قتل عام مردم توسط نیروهای «واتارا» خبرهای خیلی خوبی نیستند.
مداخله نظامی دولت پاریس در لیبی تاکنون از محبوبیت زیادی بین مردم فرانسه برخوردار بوده است و تعداد زیادی از رأی‌دهندگان در نظرسنجی‌های اخیر از این اقدام دولتشان حمایت کرده‌اند. با وجود این، اگر درگیری در ساحل‌عاج ادامه یابد، با توجه به هزینه تمامی مداخلات نظامی فرانسه در این کشور و در حالی که پاریس قصد دارد هزینه‌های دفاعی‌‌اش را سازمان‌دهی کند و کسری بودجه‌‌اش را کاهش دهد، نگرش‌ها می‌تواند تغییر پیدا کند. «ترترائیس» در این‌باره می‌گوید: مهم‌ترین موضوع در مذاکرات دفاعی فرانسه، افغانستان خواهد بود اما اکنون بسیار دشوار است که درباره کاهش هزینه‌های دفاعی صحبت کنیم.
از سوی دیگر، «ماتوس» می‌گوید که تاکنون صحبتی از هزینه ماجراجویی‌های نظامی اخیر فرانسه مطرح نشده است.
نیویورک تایمز
