اهمیت و دشواری‌های این ماموریت‌ها زمانی مشخص می‌شود که بدانیم تا پیش از انقلاب بسیاری از ادوات و تجهیزات این نیرو به‌ویژه در بخش وسایل پرنده بدون حضور مستشاران خارجی حتی استارت هم نمی‌خورد، اما با دمیدن روحیه خودباوری بعد از پیروزی انقلاب در بدنه نیروهای مسلح برخلاف تصور بسیاری از کارشناسان و مستشاران نظامی، نه تنها هوانیروز توانست ماموریت‌های محوله را در طول 8 سال دفاع مقدس به بهترین نحو انجام دهد بلکه درحال حاضر به یکی از تأثیرگذارترین بخش‌های نیروهای مسلح تبدیل شده است؛ به‌صورتی که هوانیروز به‌عنوان گزینه اول تمامی حوادث و رویداد‌ها و وقایع طبیعی برای امدادرسانی و انجام ماموریت‌های محوله به حساب می‌آید.
29 فروردین، روز ارتش جمهوری اسلامی ایران فرصتی مغتنم بود تا برای بررسی و واکاوی نقش هوانیروز در طول 32 سال گذشته و تحولات این یگان هوایی در سال‌های اخیر، ساعتی با امیرسرتیپ دوم خلبان کیومرث احدی فرمانده هوانیروز همکلام شویم. امیر احدی در این گفت‌و‌گو به بیان ناگفته‌هایی از پروژه‌های هوانیروز در سال‌های اول جنگ و برنامه‌های آینده برای توسعه و پیشرفت در این یگان نیروی زمینی پرداخته است. وی در این گفت‌و‌گو اشاره‌ای هم به جو‌سازی آمریکایی‌ها علیه ناوگان هوانیروز داشته است.
- امیر! همیشه قدرت هوایی یک یگان پرنده در نیروهای مسلح با ساعت پروازی و رکورد‌های پرواز سنجیده می‌شود. به‌عنوان نخستین سؤال در طول 32سال گذشته تا به امروز رکورد پروازی پرنده‌های هوانیروز چند ساعت است؟
در طول 32 سال گذشته از سال 57 تا‌کنون در مجموعه هوانیروز بیش از 800هزار ساعت پروازی توسط خلبانان به ثبت رسیده و برابر با استاندارد‌های جهانی برای یک ساعت پرواز با بالگرد نو حداقل 12 ساعت کار تعمیراتی نیاز است و با توجه به اینکه عمر بالگردهای این یگان حداقل 35سال است، در نتیجه ساعت کار تعمیراتی مورد نیاز بیش از ساعت‌های استاندارد تعمیراتی در نظر گرفته می‌شود.
- به‌طور طبیعی یک بالگرد هوانیروز درطول یک ساعت پرواز اقلام پرمصرفی را استفاده می‌کند که با هر بار پرواز باید این اقلام تعویض یا جایگزین شوند، در سال‌های اول انقلاب برای تأمین این قطعات چه برنامه‌ای در دستور کار هوانیروز قرار گرفت؟
همانطوری‌که برابر استاندارد‌های جهانی برای هر کاری نیاز به برنامه‌ریزی است، برای بالگرد‌هایی که پرواز عادی یا عملیاتی انجام می‌دهند نیاز است بازدید‌های لازم به‌صورت نوبتی در ساعت‌های مختلف 25، 50، 100 و 300 صورت پذیرد و تعویض قطعات برابر روش با توجه به ساعت کارکرد آنها به موقع صورت می‌پذیرد. امور تعمیر و نگهداری در هوانیروز برابر روش‌های استاندارد از همان ابتدا صورت گرفته و با نظارت دقیق متخصصان تعویض و تعمیر سیستم‌ها در زمان‌های لازم با کیفیت بسیار خوبی انجام شده است.
- این کیفیتی که شما اشاره کردید، در دوران دفاع مقدس با وجود درگیربودن نیروها با دشمن هم ادامه داشت؟
بله! در دوران دفاع مقدس که بخش قابل توجهی از بالگردها در مناطق عملیاتی مستقر بودند، هوانیروز جوان با توجه به تجهیزات و امکانات خریداری شده و موجودی قطعات در انبار پایگاه‌های تابعه در پاسخ به ندای رهبر معظم انقلاب فعالانه گام‌های مؤثری در پشتیبانی از انقلاب اسلامی برداشت و با شروع قعالیت گروهک‌های ضد‌انقلاب و ایجاد ناامنی در شمال غرب کشور و جنگ تحمیلی عراق علیه ایران، با حضور گسترده و همه‌جانبه در پشتیبانی از نیروهای ارتش و سپاه با وارد آوردن ضربات مهلک به دشمنان اسلام در تمام عملیات‌ها با اقتدار و قدرت وارد عمل شد.
در روزهای نخست پیروزی انقلاب و در سال‌های اول، تأمین این قطعات بسیار دشوار بود. این موضوع تا جایی پیش رفت که حتی تعدادی از بالگردها هم زمینگیرشدند. در آن زمان پس از اتمام اقلام موجود در انبارها چاره‌ای غیر از ساخت و تولید آنها در داخل کشور نبود.
- یعنی در بحبوحه تحریم‌ها؟
بله! در سال‌های اول انقلاب به‌دلیل قرارداشتن در شرایط تحریم و ایجاد محدودیت‌های فراوان از طرف کشورهای غربی چاره‌ای جز تأمین قطعات بومی نداشتیم. تحریم‌های اعمال باعث شد که یگان به فکر چاره‌اندیشی جهت رفع نیاز خود باشد که با اقدام بموقع شروع به ساخت تعدادی از قطعات پرمصرف کرد که درصدی از نیازهای سازمانی مرتفع شد و بخش عمده‌ای از نیاز‌ها توسط سازمان صنایع هوایی که در حقیقت زیرمجموعه وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح بود، فراهم شد.
- خب، در چنین شرایطی چه برنامه‌ای برای تأمین قطعات در داخل در دستور کار قرارگرفت؟
در اولین قدم به‌منظور افزایش عمر قطعات، کارشناسان هوانیروز علاوه بر اینکه تولید قطعات پر مصرف مورد نیاز وسایل پرنده را در دستور کار خود داشته، درخصوص انجام تعمیرات بموقع و با کیفیت مناسب که باعث جلوگیری از خرابی زودهنگام قطعات می‌شود هم اقدامات خوبی انجام شد.
البته باید به این نکته اشاره داشته باشم که متخصصان هوانیروز فعالیت‌های پژوهشی و تحقیقاتی خود را تنها به ساخت قطعات پرمصرف محدود نکردند و در عرصه تعمیر و نگهداری اقلام و تجهیزات جانبی هوانیروز هم برنامه‌هایی را تدوین کردند و به مرحله اجرا رساندند.
- امیر! بسیاری از کارشناسان نظامی معتقدند که پس از پایان جنگ تحمیلی تحولی عظیم در مجموعه هوانیروز شکل گرفت و ماموریت‌های این یگان هوایی به چند بخش مختلف تقسیم شد. آیا بعد از جنگ در استراتژی عملیاتی هوانیروز تغییراتی اعمال شد؟
بله! پس از پایان جنگ، با انتقال تجربه کارکنان متخصص به نسل جوان در امور عملیات، آموزش، نگهداری و تعمیر یک جهش رو به جلوی دیگری در استراتژی عملیاتی هوانیروز به‌وجود آمد. از سوی دیگر با انجام بموقع تعمیرات محدود بازسازی بالگرد‌هایی که در 8 سال دفاع مقدس زمینگیر شده و به‌صورت HANGERQUEEN در آمده بودند، بازسازی آنها با سرعت بیشتری صورت گرفت و در حال حاضر هم بیشتر پرنده‌های هوانیروز به‌صورت عملیاتی در این یگان ارزشمند آماده عملیات هستند و در حقیقت با پایان جنگ، نیازسنجی تازه‌ای در این نیرو صورت گرفت و بر همین اساس بود که تولیدات کاربردی و جدیدی در دست ساخت قرارگرفت.
- با این وجود تا به امروز چند طرح تحقیقاتی در هوانیروز به سرانجام رسیده است؟
از سال 1357 تا به امروز و در طول 32 سال گذشته بیش از 75 پروژه و طرح در هوانیروز اجرا شده است. این پروژه‌ها براساس نیازهای عملیاتی واحدهای مختلف، خط‌مشی فرماندهی و سلسله مراتب و توانمندی‌های موجود به اجرا درآمدند. تمام این طرح‌ها و پروژه‌ها به‌طور کامل در داخل کشور و توسط متخصصان و کارشناسان داخلی به سرانجام رسیده است.
- در طول 32 سال گذشته مهم‌ترین پروژه تحقیقاتی هوانیروز که به سرانجام رسیده کدام است؟
بعد از آموزش و نگهداری و تعمیر پرنده که جزء مهم‌ترین اولویت‌ها در یک یگان پرنده مصوب می‌شود، سلسله مراتب فرماندهی به این نتیجه رسید که هوانیروز از تجهیزات و ادوات موجود استفاده کمتری داشته باشد، اما در عین حال توجه داشته باشد که به آمادگی و ورزیدگی نیروها آسیبی وارد نشود، بنابراین وسایل کمک‌آموزشی پیشرفته و مدرنی را تهیه کردیم که در دنیای امروز هم مرسوم است و در همه جا از آن استفاده می‌شود؛ «شبیهسازهای پرواز». در حقیقت ساخت شبیه‌ساز پرواز مهم‌ترین پروژه تحقیقاتی هوانیروز در 32 سال گذشته است.
- آیا دلیل خاصی دارد که به این پروژه در سال‌های اخیر توجه ویژه‌ای صورت گرفته؟
دلایل فراوانی وجود داشت از جمله استفاده بهینه از بالگردها و قطعات موجود با توجه به اعمال تحریم‌ها، صرفه‌جویی ارزی و ریالی، کاهش ریسک‌پذیری در پروازها و تداوم آموزش‌ها با حداقل هزینه. امروزه بسیاری از آموزش‌های پروازی و تربیت نیروی انسانی مجرب با استفاده از شبیه‌سازها انجام می‌شود و اهمیت خاصی دارد. اگر از شبیهسازهای پرواز به شکل اصولی و استاندارد استفاده شود ضمن برخورداری از وسایل کمک آموزشی، توانمندی آموزشی و توان رزمی خلبان‌ها هم افزایش پیدا می‌کند، ضمن آنکه از نظر مالی و صرفه‌جویی اقتصادی تأثیر فراوانی خواهد داشت. به همین منظور در طول سال‌های گذشته شبیهسازهای مختلفی توسط متخصصان هوانیروز طراحی و ساخته شده و استفاده از این فناوری کارآمد مورد توجه است.
- امیر! نخستین شبیه‌ساز در ایران در چه سالی و چگونه به بهره‌برداری رسید؟
نسل اول شبیهسازهای پایه ثابت با نام «آفاق» طراحی و ساخته شد و در اختیار مرکز آموزش هوانیروز قرارگرفت. بعد از این پروژه که نخستین تجربه هوانیروز بود، پروژه «منصور» از شبیهسازهای پایه ثابت و نوع ارتقا یافته پروژه آفاق است که در سال 1382 طراحی و ساخته شد و در حال حاضر در پایگاه‌های هوانیروز در حال استفاده است. نسل سوم شبیه‌سازها در سال 1386 به بهره‌برداری رسید که در واقع پروژه‌های «شهید شمشادیان» و «قادر» نام داشت.
- تا به امروز کمتر از ویژگی‌های این شبیه‌سازها صحبت شده است، فکر نمی‌کنید بیان ویژگی‌های پروژه‌های هوانیروز باعث آشنایی بیشتر مردم با دستاوردهای داخلی شود؟
قبول دارم که اطلاع‌رسانی درباره دستاوردهای بومی در هوانیروز برای آگاهی مردم کافی نبوده اما در هرحال می‌توان به‌صورت خلاصه ویژگی‌های این شبیه‌سازها را اینگونه بیان کرد: این شبیه‌سازها قادرند تمام بخش‌های پرواز شامل ناوبری و آموزش را به غیر از حس حرکت به خلبان آموزش دهند. یکی از محاسن پروژه‌های آفاق و منصور به این موضوع مرتبط می‌شود که در استفاده از این شبیه‌سازها هیچ محدودیت آب و هوایی وجود ندارد و در هر شرایطی می‌توان به تمرین با این دستگاه‌ها پرداخت، ضمن آنکه با توجه به سناریوهای مختلف، می‌توان با شبیه‌ساز منصور به‌طور مجازی به تمام فرودگاه‌های دنیا سفرکرد.
- اما درحال حاضر طبق آخرین اطلاعات موجود در کشورهای دیگر انواع پیشرفته‌تری از شبیه‌سازها مورد استفاده قرار می‌گیرد. شبیهسازهای پایه متحرک یا سیمیلاتور تمام اتوماتیک نمونه‌هایی از این دستگاه‌های جدید هستند، آیا در مجموعه هوانیروز برنامه‌ای برای ارتقای سطح شبیهسازهای کنونی انجام شده است؟
درخصوص ارتقا و بهینه‌سازی شبیهسازهای پایه ثابت برنامه‌های کوتاه‌مدت، میان‌مدت و بلندمدت در دست اجراست که هر کدام در زمان مقتضی به مرحله اجرا در خواهد آمد.
در سال‌های پیش از انقلاب تنها یک نمونه از این شبیه‌سازها که شما اشاره کردید آن هم برای بالگردهای شنوک به ایران وارد شد که به‌دلیل همزمانی با انقلاب اسلامی به بهره‌برداری نرسید و برای مدت‌های متمادی قطعات آن به همان شکل اولیه در انبار باقی ماند، اما سرانجام کارشناسان و متخصصان هوانیروز با همکاری پژوهشگران و اساتید دانشگاه‌ها بدون نیاز به کشورهای خارجی و تولید‌کنندگان این شبیه‌سازها موفق شدند که عملیات نصب قطعات این شبیه‌ساز را انجام دهند و آن را در امر آموزش به کار گیرند. با استفاده از همان الگو، پروژه «قادر» در هوانیروز آغاز شد و مدتی پیش هم شاهد بهره‌برداری از این پروژه داخلی بودیم.
- امیر احدی! در سال‌های گذشته اجرای طرحی به نام شبیه‌ساز شهید شمشادیان در هوانیروز با سر و صدای زیادی همراه بوده است، به‌صورتی که اجرایی‌شدن این طرح مورد نقد و بررسی کارشناسان خارجی هم قرار گرفته، به راستی واقعیت‌های موجود در باره شبیه‌ساز شهید شمشادیان چیست؟
به‌نظر من پس از پروژه‌های آفاق و منصور، پروژه شهید شمشادیان را می‌توان نسل سوم شبیهسازهای هوانیروز نامید. این شبیه‌ساز پروازی که یکی از مهم‌ترین و کارآمد‌ترین تجهیزات کمک آموزشی هوانیروز محسوب می‌شود، به‌منظور استفاده بهینه از بالگردهای کبرا طراحی و ساخته شده است.
- آیا می‌توان نتیجه گرفت که پروژه شبیه‌ساز شهید شمشادیان با توجه به اصول فنی بین‌المللی ساخته شده و دارای ویژگی‌های یک شبیه‌ساز حرفه‌ای است؟
بله! صد در صد از ویژگی‌های این شبیه‌ساز می‌توان به پروسه استارت بالگرد از لحظه روشن‌شدن سوئیچ تا استارت کامل اشاره کرد.
علاوه بر این، سیستم تیراندازی و بخش‌های کنترل‌کننده آن طوری طراحی شده که چنانچه خلبان برابر استاندارد که در بالگرد واقعی انجام می‌شود در این شبیه‌ساز عمل کند، موفق به تیراندازی نخواهد شد.
همچنین پیش‌بینی اجرای حالات اضطراری که در سیستم پرواز و سیستم تیراندازی طراحی شده قابل اجراست و انجام هرگونه مانور غیراستاندارد، که شبیه‌ساز را غیرقابل کنترل کند و در نهایت باعث سقوط شود، مانند یک بالگرد واقعی در این شبیه‌ساز طراحی شده است.
- میزان صرفه‌جویی ارزی و ریالی استفاده از شبیهسازهای داخلی چقدر است؟
بحث صرفه‌جویی ارزی و ریالی در مورد استفاده از شبیه‌سازها یکی از اهداف اساسی هوانیروز است که با یک محاسبه ساده می‌توان میزان صرفه‌جویی‌های ارزی و ریالی را به دست آورد، ضمن اینکه ریسک پروازی کاهش می‌یابد و صرفه‌جویی در سوخت، قطعات، نیروی انسانی، مهمات و نیز افزایش مدت زمان آموزش را در پی خواهد داشت و هیچگونه محدودیتی در استفاده از شبیه‌ساز وجود ندارد. در حقیقت هزینه‌های یک ساعت پرواز با شبیه‌سازها یک دهم هزینه‌های بالگرد واقعی است.
در حال حاضر با گذشت 32سال از انقلاب می‌توان گفت که ایران در ساخت شبیه‌ساز پرواز با بالگرد به مرحله خودکفایی رسیده است.
- در بحث تجهیزات فنی بالگردها، «APU» یکی از تجهیزات حیاتی برای استارت یک بالگرد به حساب می‌آید، باتوجه به اینکه در گذشته تنها نمونه‌های آمریکایی این قطعه حساس در کشور مورد استفاده قرار می‌گرفت، در حال حاضر با توجه به تحریم‌ها چگونه این قطعه تأمین می‌شود؟
دستگاه «APU» که نمونه آمریکایی است وزن تقریبی‌اش 400 تا 1500 کیلوگرم است که همین موضوع باعث سختی حمل‌ونقل آن می‌شود و باید توسط یدک‌کش حمل شود. به‌دلیل ابعاد بزرگ و قطعات زیاد به کار رفته در آن شامل قطعات مکانیکی و الکترونیکی، تعمیر و نگهداری آن با هزینه بسیار زیادی انجام می‌شود. ضمنا به‌دلیل سر و صدای زیاد باعث مشکلاتی برای کارکنان فنی در هنگام کار می‌شود و در نهایت به‌دلیل استفاده از سوخت‌های فسیلی (بنزینی) و مصرف بسیار زیاد به هیچ وجه مقرون به صرفه نیست.
متخصصان و کارکنان فنی هوانیروز جهت جایگزینی دستگاه فوق وسیله‌ای با فناوری بسیار پیشرفته را طراحی و ساخته‌اند به نام «GPU» که این دستگاه دارای محاسن بسیار زیادی است و در حال حاضر در کشور توسط کارشناسان فنی هوانیروز و متخصصان داخلی تولید می‌شود.
این دستگاه با وزن تقریبی 29 کیلوگرم و ابعاد 45 در 11 سانتی‌متر بوده و به راحتی قابل حمل به مناطق عملیاتی است، هزینه تعمیر و نگهداری آن هم بسیار ناچیز بوده و هزینه ساختش به‌مراتب کمتر از دستگاه آمریکایی است. گفتنی است که دستگاه فوق به وسیله برق شهری شارژ می‌شود و هر بار با این دستگاه می‌توان به‌طور متوسط 10فروند بالگرد را استارت زد.
- امیر! تجهیز بالگردهای هوانیروز به سیستم‌های اطفای حریق یکی دیگر از طرح‌هایی است که در سال‌های گذشته به سرانجام رسیده، با توجه به تحقق این موضوع، آیا در حال حاضر هوانیروز آمادگی اجرای عملیات‌های خاموش‌کردن آتش در شرایط بحرانی را دارد؟
به‌عنوان یکی از اقدامات شاخص هوانیروز در عرصه خودکفایی، می‌توان به تجهیز بالگردها به سیستم اطفای حریق اشاره کرد. تا پیش از این در سوانحی همچون آتش‌سوزی جنگل‌ها که منطقه وسیعی از یک ناحیه طعمه حریق می‌شد، بالگردهای هوانیروز توانایی آن را داشتند که تنها در جابه‌جایی نفر و تجهیزات به نیروهای امدادی کمک کنند، اما در حال حاضر با کامل شدن نمونه تحقیقاتی از 2سال گذشته با همکاری دانشگاه علم و صنعت تجهیز بالگردهای 214 به تجهیزات اطفای حریق آغاز شد و امکان ساخت و تولید این تجهیزات برای نصب روی انواع بالگردها و هواپیماها فراهم شده است. درحال حاضر در سازمان‌های مختلف از سیستم اطفای هوایی استفاده می‌شود که به‌صورت خرید از خارج یا تجهیزات سازمانی همراه با بالگرد خریداری شده است. تفاوت این پروژه با نمونه‌های خارجی بومی‌سازی دانش و طراحی و ساخت آن در داخل کشور است. در حال حاضر، بالگردهای هوانیروز از این امکان برخوردار شده‌اند که در عملیات خاموش‌کردن آتش هم شرکت کنند.
- مدتی است که از مرکز تحقیقاتی یاعلی(ع) در هوانیروز خبری نیست، آیا این مرکز در آستانه تعطیلی قراردارد؟
نه! به هیچ وجه. این مرکز همانند گذشته فعالیت خود را ادامه می‌دهد. لازم به ذکر است که در طول سال گذشته در مرکز یاعلی(ع) تعمیرات سنگین دپویی، تعمیرات سیستم تاو، بالگردها و تعمیرات مختلف بالگردها به‌صورت اعزام تیم روی 56 فروند بالگرد صورت گرفته که علاوه بر آن با صرف 67744ساعت کار، 490 مورد تعمیر قطعات بالگرد انجام شده است. در طول سال 88 در حوزه فعالیت‌های ساخت و تولید نیز در مجموع با صرف 3601ساعت کار، اقدامات مربوط به ساخت 82 شیشه بالگرد، 66 مورد از قطعات کامپوزیت و 83 عدد از قطعات فلزی یا CNC به انجام رسیده است.
- امیر احدی! ایران قبل از انقلاب بزرگ‌ترین ناوگان بالگردی خاورمیانه را در اختیار داشت. بدون شک بخش زیادی از آن ناوگان هنوز هم در نیروهای مسلح وجود دارد، برای پشتیبانی این ناوگان عظیم چه برنامه‌ای در دستور کار هوانیروز قرار دارد؟
من سؤال شما را در مجموع اینگونه پاسخ می‌دهم. زمانی که به کارنامه فعالیت‌های تولیدی هوانیروز نگاه می‌کنیم، می‌بینیم که ساخت و تولید بیش از 30 فروند شبیه‌ساز پایه ثابت و متحرک، ساخت و تولید بیش از 100هزار قطعه مورد نیاز برای بالگردها و هواپیماها، تعمیر و نگهداری بیش از 400 فروند بالگرد از جمله مهم‌ترین این اقدامات است.
البته باید به این نکته هم اشاره داشته باشم که راه‌اندازی مرکز «صنایع یاعلی» هوانیروز در رسیدن به استقلال و خودکفایی، نقش مهمی داشت. با راه‌اندازی این مرکز بخش عمده‌ای از نیازهای اساسی در زمینه بهینه‌سازی و بازسازی انواع بالگردهای شکاری، هجومی و ترابری بر طرف شده است و تعداد زیادی از قطعات توسط متخصصان هوانیروز طراحی و ساخته می‌شود.
- هر از گاهی مجلات نظامی آمریکا با درج گزارش‌هایی از وضعیت ناوگان هوایی ایران، در رابطه با وضعیت نیروهای مسلح با اعلام آمارهای مختلف، تعداد زیادی از بالگردهای ایران را فرسوده و زمینگیر اعلام می‌کنند. این آمارها تا چه اندازه صحت دارد و در حال حاضر وضعیت ناوگان بالگردی هوانیروز ارتش چگونه است؟
اینگونه مطالب که هرچند وقت یکبار در مجلات مختلف نظامی آمریکا یا رژیم صهیونیستی منتشر می‌شود، بیشتر جنبه تبلیغاتی دارد تا تحقیقاتی و بر پایه و اساس علمی نیست. در هوانیروز یک روش نگهداری و تعمیر استانداردی از گذشته و از زمان تأسیس هوانیروز وجود داشته است که ما هم برابر با این سیستم تعمیرات خود را روی بالگردها انجام می‌دهیم.
درحال حاضر تعمیرات در هوانیروز برابر با اصول فنی و تخصصی انجام می‌شود و در کتاب‌های تخصصی هم هیچ اشاره‌ای به وضعیت قطعات و عمر آنها نشده است و ما این قطعات را در مراحل مختلف بازسازی و تعمیر می‌کنیم.
از طرف دیگر، هوانیروز در چند سال گذشته در حوادث غیرمترقبه به‌ویژه زلزله در استان‌های کرمان، قزوین، گیلان و زنجان نقش بسزایی در امدادرسانی و انتقال مجروحان و امدادگران داشته است.
در حال حاضر هم در استان‌های کرمانشاه، اهواز، خراسان رضوی، اصفهان و زاهدان بالگردهای هوانیروز به کمک امدادگران جاده‌ای رفته‌اند و در این مناطق در تصادفات جاده‌ای و انتقال مجروحان نقش دارند.
