نکته مهم اطلاع داشتن از منشأ و دلایل این پدیده است. بوی بدن و به‌خصوص بوی بد دهان بی‌شک یک از دغدغـه‌های اغـلب افراد بـه‌شـمار می‌رود. سـالانــه میلیون‌ها تومان صرف درمان بدبویی تنفس می‌شود. یـک آمار غیررسمی حاکی از آن است که بیش از200میلیون نفر در دنیا به این عارضه دچار هستند.
تنفس بد بو
تنفس بد بـو نـوع شـدیـدی از عـارضـه بـد تنفسی بوده و نباید آن‌را با بوی بدی که به‌دلیل مصرف مواد غذایی خاص مانند سیر و پیاز ناشی می‌شود، اشتباه گرفت. در بیشتر موارد، تنفس بد بو بـه‌خـاطر رعایت نکردن دقیق بهداشت دهان و دندان، در لثه و از زبان نشأت می‌گیرد. باکتری‌های مـختلف و تجزیه شدن مواد غذایی نیز در به‌وجود آمدن این عارضه مؤثر است. تجزیه مواد غذایی منجر به تولید گوگرد و در نتیجه باعث ایجـاد بوی بد خواهد شد. برخـلاف تـصـورات عـامـیـانـه، بـوی بـد دهـان توسـط خـود شـخص قابل تشخیص نبوده و متأسفانه باید به وسیله دیگران فهمیده و درصورت نیاز گوشزد شود.
علل تنفس بد بو
همان طور که قبلا نیز گفته شد، بوی بد دهان می‌تـوانـد بـر اثـر رعـایت نـکردن مناسب بهداشت دهان و دندان حادث شود که در اینجا به نمونه‌هایی از آن اشاره می‌کنیم:
فساد دندان‌ها: اگر دندان‌هایتان را مسواک نکرده و لابه‌لای آنها را با نخ تمیز نکنید، دچار پوسیدگـی دنـدان خواهید شد. فساد دندان به‌خصوص اگر در قسمت ریشه باشد، باعث ایجاد بویی بسیار نامطبوع در دهان می‌شود.
بیماری‌های لثه: غفلت کردن از لثه‌ها بـه مرور زمـان سبب تضعیف آنها خواهد شد. انباشتگی باکتری‌ها در قسمتی که دندان‌ها به لثه متصل می‌شونـد، بـاعث ایجاد مشکلاتی از جمله بوی بد دهان می‌شود. فراوانی باکتری‌های ناهوازی: باکتری‌های ناهوازی به‌صورت طبیعی در دهان رشد کرده و وظیفه تجزیه غذاهای باقیمانده را به‌عهده دارند. این باکتری‌ها در برخی شرایط می‌توانند تکثیر شده و باعث ایجاد گوگرد و در نتیجه بوی بد شوند.
برخی مـواد غذایی، سبک زندگی و عدم‌رعایت مناسب بهداشت دهان و دندان می‌تواند باعث گـستـرش ایـن میکروب شود. محل رشد این باکتری بیشتر در پشت زبان، مجرای بینی و گلو قرار دارد. در برخی افراد این میکروب به‌دلیل داشتن زمینه‌های طبیعی و به دلایلی که ذکر شد، بیش از حد لزوم تولید می‌شود.
زرستومیا (نوعی از پدیده خشک شدن دهان)
بزاق، نقش مهمی در ایجاد تنفس مناسب ایفا می‌کند. وقتی باکتری‌ها شروع به تکثـیـر و زیاد شدن در دهان می‌کنند، بزاق باعث تقلیل و کاهش آنها خواهد شد. از آنجایی که شب هنگام بزاق کمتری ترشح می‌شود، تـکـثیر و تولید میکروب در دهان وقتی که فرد خواب است، بیشتر می‌شود.
به علاوه کمبـود بـزاق بـاعـث محرومیت دهان از اکسیژن کافی شده و منجر به ایجاد شرایط مناسب برای تکثیر باکتری‌های ناهوازی می‌شود. به همین دلیل است که برخی از افـراد در صبح از تنفس بد بو رنج می‌برند.
دلایل پزشکی
عفونت‌ها: عفونت‌های مکرر لوزوی، برونشیت، ذات‌الریه و عفونت‌های معدوی و روده همگی می‌تواننـد باعث بروز تنفس بد بو شوند.
آبریزش بخش عقب بینی: انباشتگی بیش از حد خلط در سـینـوس‌ها، گـلـو و پـشت زبـان می‌تـواند منجر به تکثیر میکروب‌های ناهوازی شود. به خاطر داشته باشید که برخی از فراورده‌های لبنی، بعضی از آلرژی‌ها و تجویزهای دارویی خاص نیز می‌تواند در تولید خلط اثر‌گذار باشند.
داروها : برخی داروها باعث خشکی دهان و افزایش تولید خلط می‌شوند. داروهای ضد‌افسردگی، داروهای فشار خون و آنتی‌هیستامین‌ها در این رابطه بسیار دخیل هستند.
امراض: بیماری‌های ریوی، کبدی، کلیوی، دیابتی و خونی در ایجاد تنفس بد بو نقـش دارنـد. ایـن قبیل امراض باعث بیرون آمدن بوی نامتعارف و ناخوشایند از دهان می‌شوند.
عوامل دیگر
استرس: فشارهای روانی و استرس به‌دلیل ایجاد عارضه خشکی دهان می‌تـواند دلـیـل بـوی بـد دهان باشد.
سیگار کشیدن: سیگار باعث کاهش اکسیژن دهان و در نتیجه رشد بیشتر باکتری‌های ناهـوازی می‌شود. بیماری‌های لثه نیز از دیگر عوارض مصرف سیگار محسوب می‌شود.
روش‌های درمان رعایت بهداشت دهان و دندان
مسواک‌زدن مناسب می‌تواند در کاهش بوی بد دهان بسیار مؤثرباشد. باید دقت داشت که نباید فقط به طرفین مسواک زد بلکه حرکت از بالا به پایین و برعکس جهت پاکیـزگـی لثه‌ها را نیز باید در نظر داشت. حداقل 2 بار در روز مسواک بزنید. شستن زبان، سقف دهان و لب‌های خود را فراموش نکنید. بخش اعظمی از باکتری‌ها در پشت زبان رشد می‌کنند پس این قسمت را فراموش نکنید.
کشیدن نخ دندان نیز بسیار مـفـید اسـت چون تکه‌های غذای باقیمانده لای دندان‌ها که توسط مسواک خارج نمی‌شود را تـمـیـز کرده و بـاعث تـحـکـیـم لثه‌ها و جلوگیری از بیماری‌های مختلف می‌شود.
دهان شویه: دهان‌شویه‌ها محلول‌های خاصی هستند که در از بین بردن باکتری‌ها و میکروب‌های دهان کمک شایانی کرده و در درمان بوی بد تنفس بسیار مؤثر هستند.
سبک زندگی و رژیم غذایی
کاهش استرس و نکشیدن سیگار می‌توانند نقش عمده‌ای را در درمان بد بویی دهان ایفا کنند. به گفته برخی اشخاص جویدن عفـری و خـوردن گیاهانی خاص مانند رزماری و دارچین برای از بین بردن بوی بد دهان مؤثر است.
جویدن آدامس به‌دلیل ترشح بیشتر بزاق و خوردن 6 تا 8 لیوان آب در طول روز نیز کمـک می‌کند. نخوردن مواد غذایی‌ای که گفته می‌شود در ایجاد بوی بد دهان دخیل هستند نیز بی‌تأثیر نیست مانند سیر و پیاز.
