این موضوع با موافقت مقامات افغانستان و ترکیه و بعد از چند دور مذاکرات مقامات ترک در کابل نهایی شده‌است. در این‌باره با دکتر نوذر شفیعی، کارشناس مسائل آسیا گفت‌وگو کرده‌ایم.
- ماجرای تأسیس دفتر سیاسی طالبان در ترکیه چیست؟
درباره طالبان دو دیدگاه وجود دارد؛ یک دیدگاه طالبان را پدیده‌ای یکپارچه قلمداد می‌کند. طرفداران این دیدگاه می‌گویند که طالبان میانه‌رو و تندرو نداریم و اینها یک مجموعه واحد هستند. اگر صلح بخواهد بشود با کل این مجموعه باید صلح شود و اگر هم جنگ بشود با کل این مجموعه باید جنگ شود و تفکیکی وجود ندارد. اما دیدگاه دیگری هست که می‌گوید طالبان دارای اجزای مختلفی هستند و یک مجموعه به حساب نمی‌آیند. در این دیدگاه، طالبان در یک طبقه‌بندی کلی به دو گروه میانه‌رو و تندرو تقسیم می‌شوند. این یک دیدگاه آمریکایی است. آمریکایی‌ها معتقدند که می‌شود با طالبان میانه‌رو مذاکره کرد و با طالبان تندرو جنگید. روند صلحی که در جریان است و طی آن قرار است به طرف مقابل یعنی طالبان امتیازهایی داده شود با محوریت طالبان میانه‌رو برگزار شده و قرار است با این گروه تعاملی برقرار شود. این طالبان میانه‌رو بخشی از شورای کویته و بخشی از شورای شمشاتو را دربرمی‌گیرد. همین گروه‌ها هستند که قرار است در ترکیه دفتر سیاسی تأسیس کنند.
- قرار است با تأسیس این دفتر که به قول شما بخشی از روند صلح و امتیازدهی به طالبان است، چه هدفی حاصل شود؟
هر اقدام و سیاستی که به ارتقای جایگاه طالبان در عرصه بین‌المللی منجر شود مورد قبول و موافقت طالبان تندرو هم قرار می‌گیرد. بنابراین می‌تواند بر موضع آن بخش از طالبان که در جنگ درگیر هستند هم تأثیر بگذارد.
- ترکیه در این ماجرا به‌دنبال چیست؟ قرار است ترکیه جای پاکستان را در تعامل با طالبان بگیرد؟
افغانستان عرصه نمایش قدرت واحدهای سیاسی در جهان است. تمامی کشورهایی که در افغانستان حضور و نقش دارند در پی نمایش اقتدار و قدرت خود هستند. خود افغانستان دارای منابعی مانند نفت نیست که قدرت‌ها بر سر دستیابی به این منابع در این کشور به درگیری بپردازند. در طول تاریخ، افغانستان به خاطر جایگاهش اهمیت داشته نه به خاطر منابعش. ترکیه کشوری است که اکنون می‌خواهد در عرصه منطقه‌ای نقش‌آفرینی کند. این نقش‌آفرینی گاهی متضاد با منافع ایران و پاکستان است و گاهی هم همسو و هم‌جهت.
ترکیه در افغانستان در چند شکل تا‌کنون نقش‌آفرینی کرده‌است؛ یکی کمک به بازسازی افغانستان، دیگری ورود نظامی به افغانستان در چارچوب ناتو و سوم توسعه مناسبات فرهنگی در شکل ایجاد اماکن و نمادهای فرهنگی مانند ساخت مساجد، دانشگاه و مدارس. در حوزه سیاسی هم ضمن اینکه رابطه و مناسبات خوبی را با دولت کابل برقرار کرده اکنون با پذیرش دفتر نمایندگی طالبان در آنکارا به نوعی در عرصه سیاسی فعالیتش را بیشتر کرده‌است. تأسیس این دفتر در آنکارا بخشی از تلاش ترکیه برای حضور و نقش‌آفرینی بیشتر در منطقه است.
- پس باید منتظر برگزاری مذاکرات صلح میان دولت کرزی و طالبان در ترکیه باشیم؟
حتما اینگونه خواهد بود. در گذشته چنین مذاکرات و فعالیت‌هایی در کشورهای اروپایی برگزار می‌شد اما اکنون با پررنگ‌شدن نقش ترکیه، این کشور به کانون این میانجیگری‌ها تبدیل می‌شود.
