آیا اعتراض‌های مردم اسپانیا صرفا اقتصادی است؟

اسپانیا طی هفته‌های گذشته دستخوش تحولات گسترده‏ سیاسی بود. اعتراض‏های مردمی در اندک زمانی سراسر این کشور را فراگرفت و مناسبات سیاسی اسپانیا را پس از 3دهه به کلی برهم زد.تظاهرات‏کنندگان تحت عنوان «جنبش ناراضیان» به خیابان‏ها ریختند، در میدان اصلی شهر و روبه‌روی مراکز اصلی چادر برافراشتند و در خیابان‏ها ماندند و به منزل نرفتند تا اینکه در انتخابات شوراهای محلی، پس از 22 سال، طعم تلخ شکست را نصیب حزب سوسیالیست حاکم بر این کشور کردند. گرچه رسانه‌های اسپانیا و دیگر کشورهای غربی همچنان تلاش می‏کنند خاستگاه حرکت مردمی در اسپانیا را مسائل اقتصادی معرفی کنند ولی این، همه‏ ابعاد ماجرا نیست.در تحلیل‏های خبری از اسپانیا، همواره براین نکته تأکید شده است که این کشور با رکود اقتصادی شدید، خیل بیکاران و کسری بودجه مواجه است. این حقایق اقتصادی در مورد اسپانیا کاملاً صادق است و تردیدی در آن نیست. مردم اسپانیا نیز به‌طور قطع از وضعیت اقتصادی این کشور راضی نیستند ولی جنبه‏ اقتصادی یکی از ابعاد مهم خیزش مردم اسپانیا محسوب می‌شود و این حرکت مردمی قطعا دارای ابعاد دیگری هم هست؛ عمدتاً تحلیل‏های سیاسی و خبری در مسائل اسپانیا مغفول مانده است.

در شعارهای عمومی جنبش مردم اسپانیا، این جملات خطاب به سیاستمداران این کشور روی پارچه‌نوشته‌ها در همه جای شهر به چشم می‏خورد: «شما نمایندگان ما نیستید»، «فرقی نمی‌کند چه کسی را انتخاب کنی، همه سرت کلاه می‏گذارند»، «به ما احترام نمی‏گذارند، دولت به ما خیانت می‌کند»، «این دمکراسی نیست»، «صلح اجتماعی در حال اتمام است»؛ این جملات به خوبی نشان می‏دهد که جنبش اخیر مردم اسپانیا صرفاًً بر محور اقتصاد نیست؛ اگرچه مسائل اقتصادی یکی از ابعاد مهم آن است. روشن است که مردم اسپانیا از دست سیاستمداران خود به ستوه آمده‏اند و آنان را نمایندگان واقعی خود نمی‏دانند. مردم اسپانیا با حرکت اخیر خود به وضوح نشان دادند که ساختار سیاسی کنونی این کشور را به هیچ روی بر پایه دمکراسی نمی‏دانند و نسبت به این سیاست‌ها انتقادات جدی دارند.آنچه در اسپانیا تحت عنوان جنبش ناراضیان روی داد به‌واقع حاکی از بروز یک بحران شدید در اروپاست.

از دیدگاه ناظران سیاسی و کارشناسان، «بی‏اعتمادی شهروندان غربی به سیاستمداران» و «عدم‌انطباق سیاست‌های جاری در کشورهای غربی با اصول دمکراسی» دو محور عمده‏ای است که سبب شده شهروندان اسپانیا و برخی کشورهای دیگر اروپایی در برابر آن بپاخیزند و واکنش جدی نشان دهند.

شهروندان اروپا مدت‏هاست که به وضوح شاهد دوگانگی در رفتار سیاستمداران خود هستند؛ سیاستمدارانی که از یک سو داعیه‏ دمکراسی دارند و از سوی دیگر در لشکرکشی به کشورهای مختلف جهان مشارکت می‏کنند.سیاست‌های نادرست دولت‏های غربی در مواجهه با مسائل مختلف محلی و بین‏المللی موجب شده که شهروندان این کشورها، روند اداره امور خود را منطبق با اصول دمکراسی ندانند و نسبت به آن انتقاد جدی داشته باشند.ادامه این روند موجب خواهد شد که غرب با بحران جدی در هویت سیاسی خود مواجه شود و آنچه به نام دمکراسی در آن تبلیغ می‌شود به چالش کشیده شود.اخیراً امواج این خیزش مردمی از مرزهای اسپانیا عبور کرده و به فرانسه نیز رسیده است. تظاهرات گروه‌هایی از جوانان فرانسوی طی روزهای گذشته که به بهانه‌های مختلف در این کشور برگزار شد، حکایت از آن دارد که اروپا به‌زودی شاهد دگرگونی‏های سیاسی عمده‏ای خواهد شد.آنچه طی هفته‌های گذشته در اسپانیا روی داد، بی‏اختیار، ذهن را به حوادث این کشور و اروپا در گذشته‏ای دور پیوند می‏دهد؛ زمانی که اسلام ابتدای قرن هشتم میلادی به اسپانیا رسید و تا مرزهای فرانسه پیش رفت.