به گزارش همشهری، شاخص بورس تهران روز دوشنبه به‌دلیل مشکلاتی که بورس تهران آن را مشکل نرم‌افزاری می‌نامید به‌صورت غیرمعمول نمایش داده می‌شد و حتی امکان مشاهده رقم شاخص بورس در بسیاری اوقات از طریق این سایت میسر نبود. بر همین اساس، بورس اعلام کرد: با توجه به بروز مشکل فنی در ماژول محاسبه شاخص سامانه معاملاتی بورس تهران، تا زمان رفع مشکل، محاسبات شاخص از طریق سامانه جایگزین هر 15 دقیقه منتشر می‌شود. این موضوع باعث شد تا روزنامه همشهری در این روز تا رفع شدن مشکل فنی عدد شاخص را منتشر نکند.در چنین شرایطی شایعاتی در مورد دستکاری در شاخص به‌وجود آمده بود که دیروز مدیر بازار شرکت بورس شایعه دستکاری در شاخص بورس را رد کرد ودر این باره توضیح داد.
مشکل شاخص فقط فنی است
مدیر بازار شرکت بورس با رد هرگونه شایعه‌ای درخصوص دستکاری شاخص بورس اعلام کرد: این نوعی اتهام به بورس است.علی صحرایی ـ مدیر بازار شرکت بورس ـ در گفت‌وگو با ایسنا، درخصوص مشکل ایجاد شده در محاسبه شاخص و شایعات مطرح شده در باره دستکاری در شاخص گفت: دستکاری تعریف جرم‌گونه دارد و بورس این موضوع را کاملا رد می‌کند. وی افزود: هرکسی مدرکی بیاورد و اثبات کند که در شاخص بورس دستکاری شده است، به او جایزه می‌دهیم، زیرا محاسبه شاخص یک کار حرفه‌ای است و به کسی اجازه نمی‌دهیم که این اتهام را به بورس بزند.
صحرایی توضیح داد: قطع‌شدن محاسبه شاخص در سامانه معاملاتی بورس تهران یک مشکل فنی است که تاکنون برطرف نشده و تا زمان رفع مشکل، محاسبه شاخص از طریق سامانه جایگزین صورت می‌گیرد.
صحرایی با بیان اینکه زمان رفع‌شدن این مشکل مشخص نیست، تاکید کرد: ما اعتبار حرفه‌ای خود را خرج حاشیه‌های به‌وجود آمده نمی‌کنیم. شایعه باید اثبات شود و این نوعی اتهام به بورس است و بروز اختلال در بخش محاسبه شاخص سامانه معاملاتی باعث ایجاد مشکل در روند محاسبه شاخص بورس شده است. مدیر بازار بورس در اطلاعیه‌ای اعلام کرد تا زمان رفع مشکل فنی در محاسبه شاخص سامانه معاملاتی، محاسبات شاخص از طریق سامانه جایگزین هر 15دقیقه یک‌بار در سایت بورس اوراق بهادار و شرکت مدیریت فناوری بورس منتشر می‌شود.
شاخص مبنای تصمیم‌گیری نیست
علیرضا عسگری مارانی کارشناس بازار سرمایه هم درباره اینکه آیا شاخص بورس می‌تواند مبنای تصمیم‌گیری فعالان بازار باشد، گفت: خیر، شاخص نمودی از جریان کلی بازار است که نشان می‌دهد شرایط کلی بازار مناسب است یا خیر.وی افزود:عوامل دیگری برای سرمایه‌گذاری در بورس تهران اثر‌گذار هستند که مهم‌تر از شاخص هستند مانند حجم و ارزش معاملات، تعداد خریداران، خریداران حقیقی و حقوقی و بلوک‌های فروخته شده و همچنین سهامداران عمده. در واقع شاخص به تنهایی فقط یک پایه عددی است که می‌تواند شرایط کلی را تا حدودی نشان دهد اما نه به‌صورت کامل.
مارانی تاکید کرد:در حال حاضر 10شرکت بزرگ بورس 50درصد ترکیب کلی شاخص را تشکیل می‌دهند و هر گونه نوسان این شرکت‌های بزرگ شاخص را مثبت یا منفی می‌کند در شرایطی که ممکن است سهام و صنایع مهم دیگری روندی مخالف شاخص داشته باشند.
وی با بیان اینکه شرکت‌هایی مانند فولاد مبارکه اصفهان، سرمایه‌گذاری غدیر، سایپا، مخابرات و ملی صنایع مس از جمله شرکت‌هایی هستند که نقش زیادی در نوسان‌های شاخص دارند، تصریح کرد:به اعتقاد من این 10 شرکت همه بورس نیستند و در مقابل این شرکت‌ها صنایع و شرکت‌های مهم دیگری نیز در بورس وجود دارند. این کارشناس بازار سرمایه ادامه داد: در سال 1385 تعداد 10شرکت بزرگ بورس 30درصد از وزن شاخص را در اختیار داشتند اما هم‌اکنون این میزان به 50 درصد رسیده است. وی تاکید کرد: در هر صورت به اعتقاد من شاخص نمی‌تواند ملاک تصمیم‌گیری برای بازار باشد و عوامل زیاد دیگری در این موضوع دخیل هستند.
شاخص عامل تعیین‌کننده
در همین حال نصر‌الله برزنی کارشناس دیگر بازار سرمایه نظر متفاوتی دارد و معتقد است:هر چند عوامل متعددی برای سرمایه‌گذاری در بازار دخیل هستند اما شاخص یک عامل مهم و تاثیر‌گذار برای سرمایه‌گذاری در بازار سهام است که باعث می‌شود سرمایه‌گذاران روند‌های آن را دنبال کنند. وی افزود: در حال حاضر، وزن اصلی را در شاخص بورس شرکت‌هایی دارند که موتور محرک بازار هستند؛ یعنی اگر سهام این شرکت‌ها رشد می‌کند، مفهومش این است که کلیت بازار مثبت است و این شرکت‌ها نماینده‌ای از کل بازارهستند.
توضیح مدیریت فناوری بورس تهران و پاسخ همشهری
شرکت مدیریت فناوری بورس تهران که وظیفه کنترل و پشتیبانی سامانه معاملاتی بورس تهران را دارد، به منتشرنشدن رقم شاخص در روزنامه همشهری در روز دوشنبه واکنش نشان داد و با ارسال توضیحی از بروز مشکل فنی خبر داد. توضیح آنکه؛ روزنامه همشهری در روز دوشنبه با استناد به اطلاعیه بورس مبنی بر وجود ایراد فنی در ماژول‌های نرم‌افزاری که شاخص بورس را محاسبه می‌کنند، از انتشار رقم شاخص کل بورس خودداری کرد اما همانطور که در متن توضیح همشهری آمده، در این زمینه هیچ اتهامی به دیگران نسبت داده نشد. محاسبه شاخص بورس تهران از سال 1369 آغاز شد و در طول این مدت اظهارنظر‌های زیادی پیرامون محاسبه آن شکل گرفته است.
این شاخص یک بار در زمان دبیرکلی حسین عبده تبریزی با اعمال حجم مبنا و یک بار در زمان علی صالح‌آبادی با در نظر گرفتن میزان سودهای تقسیم شده در مجامع دچار تغییراتی شد. هر چند دکتر اکباتانی طراح شاخص بورس تهران در دهه 70 شمسی با انتشار مقاله‌ای نحوه محاسبه شاخص بورس را تشریح کرده اما در طول سال‌های گذشته هیچ‌یک از متولیان بازار سرمایه به تشریح چگونگی محاسبه فرمول آن به‌نحوی که جنبه عمومی داشته و برای سرمایه‌گذاران قابل فهم باشد، نپرداخته‌اند. درحالی‌که در 21 سال سپری شده از ارائه شاخص بورس، بحث‌های متفاوتی درباره آن شکل گرفته اما از آن زمان تاکنون هیچ پاسخ شفافی در این باره ارائه نشده است. به عبارت بهتر، هیچگاه اجازه داده نشده که یک بحث رسانه‌ای شفاف در زمینه شاخص و مسائل پیرامون آن مطرح شود و برخی عموما از طرح مسائل مربوط به شاخص در رسانه‌ها و شفاف‌شدن آن به‌شدت می‌پرهیزند و هرگاه بحثی در این باره مطرح شده، رسانه‌ها متهم شده‌اند.
درحالی‌که بانک مرکزی سال‌ها با انتقاد‌های زیادی در مورد نحوه محاسبه نرخ تورم روبه‌رو بوده است و عموما اظهارنظر‌های زیادی درباره نحوه اعلام نرخ تورم و محاسبه سبد کالاهای مصرفی می‌شود، اما بانک مرکزی هرگز دیگران را متهم نکرده و این بحث کارشناسی همواره در عرصه رسانه جریان داشته و در موارد بسیاری به اصلاح امور منجر شده است.اما توضیح بورس: شرکت مدیریت فناوری بورس تهران در توضیح خود اعلام کرده است: در توضیح به خبر منتشر شده در روز دهم خردادماه جاری در این روزنامه در مورد تردید در صحت اطلاعات شاخص و عدم‌انتشار این اطلاعات در تاریخ مذکور به آگاهی می‌رساند، با توجه به بروز مشکل در نرم‌افزار محاسبه شاخص در زمان ابتدای بازار و انجام عملیات مربوطه به راه‌اندازی نرم‌افزار جایگزین، در لحظاتی از ابتدای بازار مقادیر شاخص منتشر نشد.
بلافاصله پس از راه‌اندازی نرم‌افزار جایگزین، با توجه به محدودیت در سرعت انتشار شاخص توسط این سامانه، مقادیر شاخص‌های بازار در سایت‌های شرکت مدیریت فناوری بورس تهران و شرکت بورس اوراق بهادار تهران با زمان‌بندی حداکثر 15 دقیقه یک‌بار منتشر می‌شود. همچنین مقادیر سایر شاخص‌ها نیز تا قبل از ساعت 13:30 برای استفاده عموم در این دو سایت قرار می‌گیرد. به آگاهی می‌رساند، تمامی این شاخص‌ها به درستی و با نرم‌افزار بسیار مناسبی تهیه و اطلاع‌رسانی می‌شود و هیچ شبهه‌ای درخصوص صحت آن وجود ندارد.
