پیشینه این ماجرا را شاید باید از آنجایی دنبال کرد که با آغاز تصدی کامران دانشجو بر وزارت علوم، زمزمه‌های تفکیک جنسیتی در دانشگاهها شنیده شد.
ایجاد دانشگاههای تک‌جنسیتی در حال بررسی است
نیمه دوم سال 89 بیشترین بحث و حدل‌ها در میان مخالفان و موافقان این طرح درگرفت. مخالفان این طرح دلایلی چون افت کیفیت آموزش و وجود نداشتن زیر‌ساخت‌ها و امکانات سخت‌افزاری و نرم‌افزاری لازم برای اجرای چنین طرحی را در مخالفت با تفکیک جنسیتی ارائه می‌کردند و حتی عده‌ای چنین طرحی را توهین به دانشجو تلقی می‌نمودند.
تفکیک جنسیتی توهین به دانشجو است
موافقان طرح هم با استناد به وجود دانشگاههای تک‌جنسیتی موفق چون دانشگاه الزهرا از تفکیک جنسیتی دانشگاهها دفاع می‌کردند.
در این میان مسوولان وزارت علوم رویکرد یکسان و ثابتی نسبت به این ماجرا نداشتند: «در پی درخواست‌های مردمی از دولت نهم برای توسعه دانشگاههای تک جنسیتی همچون دانشگاه الزهرا(س)، توسعه دانشگاهها و موسسات تک جنسیتی غیردولتی در دستور کار قرار گرفت و برای تعدادی از آنها نیز مجوز داده شد.
دکتر خواجه سروی معاون فرهنگی وزارت علوم در گفت‌وگو با ایسنا با بیان این مطلب و اشاره به اینکه آنچه در مسیر اسلام باشد از آن حمایت می‌کنیم، گفت: «ایجاد دانشگاههای تک‌جنسیتی در برخی رشته‌ها طرح مثبتی است که مجموعه معاونت آموزشی وزارت علوم در این زمینه در حال انجام کار کارشناسی است.»
چندی پس از این اظهارات، دکتر کامران دانشجو نیز اعلام کرد مجموعه معاونت آموزشی وزارت علوم در زمینه ایجاد دانشگاههایی با رشته‌های خاص و یا رشته‌های خاصی برای بانوان که ممکن است مورد نیاز باشد و ایجاد آن کار مثبتی است، در حال انجام کار کارشناسی است.
وی در پاسخ به سوالی مبنی بر جداسازی کلاس‌های درس در دانشگاهها، تاکید کرد: چنین چیزی نیست وقتی جامعه از ما بخواهد به سمت اخلاق و رفتار اسلامی حرکت کنیم ما باید به این سمت حرکت کنیم اما قائل به کشیدن دیوار نه در دانشگاه و نه در جای دیگر نیستیم، «مگر اینکه جامعه مطالبه کند.»
تفکیک در صنعتی اصفهان، حذف نسبی در علم و صنعت
در آخرین روزهای آذر 89 حسین نادری منش معاون آموزشی وزیر علوم در یک نشست خبری پس از اینکه از رسیدن درخواست ایجاد سه دانشگاه تک جنسیتی به وزارتخانه علوم خبر داد، در پاسخ به سوالی درباره تفکیک جنسیتی در کلاس‌های دانشگاههای موجود گفت: هیچ بحثی در این باره نداشته ایم و همچنین در این باره اطلاعی نیز به ما نرسیده است..
«وظیفه ما ایجاد شرایط مناسب برای تحصیلات جوانان براساس فرهنگ اسلامی و ملی است و معیارها و شرایط در دانشگاه های دولتی باید یکسان باشد.»
معاون آموزشی وزارت علوم با بیان اینکه معاونت آموزشی وزارت علوم برنامه و یا طرحی برای تفکیک جنسیتی در دانشگاهها ندارد، گفت: تنها در مواردی که متقاضی تأسیس دانشگاه دخترانه یا پسرانه وجود داشته باشد امکان صدور مجوز این گونه دانشگاهها بررسی می‌شود و وزارت علوم برنامه‌ای برای تفکیک جنسیتی دانشگاههای موجود ندارد.
وی با بیان اینکه تمامی ضوابط آموزشی مربوط به آموزش عالی از طریق معاونت آموزشی وزارت علوم انجام می شود، گفت: «در معاونت آموزشی چنین طرحی را تهیه نکرده‌ایم و چنین بحثی نیز مطرح نشده است. ما جوانان کشور را قبول داریم و می دانیم هنجارهای اجتماعی را قبول دارند.»
اما با وجود تمام این اظهار نظرها، داوطلبان ورود به مقطع کارشناسی ارشد دانشگاهها امسال با مساله دیگری مواجه شدند.
علاوه بر دانشگاههای تک‌جنسیتی مانند الزهرا و امام حسین و صنعتی مالک‌اشتر و دانشگاههایی چون علوم و فنون دریایی خرمشهر و دانشگاه قم که در برخی رشته‌ها تفکیک جنسیتی دارند، امسال دانشگاه صنعتی اصفهان و دانشگاه علم و صنعت تفکیک جنسیتی دانشجویان را رعایت کرده‌اند.
مراجعه به دفترچه انتخاب رشته کنکور ارشد که در سایت سازمان سنجش در دسترس است، نشان می‌دهد که دانشگاه صنعتی اصفهان در بیشتر رشته‌های روزانه خود این تفکیک را قائل شده و تقریبا در تمام رشته‌ها سهم بیشتری برای مردان در نظر گرفته شده است. به‌گونه‌ای که از مجموع ظرفیت گرایش‌های مختلف رشته‌های شیمی، فیزیک، آمار، ریاضی، مهندسی برق، مهندسی IT، مهندسی پلیمر، مهندسی شیمی، مهندسی صنایع، مهندسی کامپیوتر، مهندسی نساجی و رشته‌های مختلف گروه کشاورزی 342 صندلی برای مردان و 214 صندلی برای زنان در نظر گرفته شده است.
این دانشگاه گرایش‌های مختلف رشته‌های مکانیک، معدن و مهندسی مواد روزانه را بدون تفکیک ارائه کرده است.
در دوره‌های شبانه و مجازی این دانشگاه هم تقریبا بیشتر رشته‌ها با تفکیک جنسیتی ارئه شده است و نسبت به دوره‌های روزانه ظرفیت تخصیص یافته به دختران و پسران تفاوت کمتری (به نفع پسران) دارد. نکته جالب در این تفکیک جنسیتی آن است که با نگاه به دفترچه تعیین رشته زیاد مشخص نیست که این تفکیک بر مبنای چه منطقی صورت گرفته است. به عنوان مثال در بعضی از رشته‌های شبانه این دانشگاه تفکیک جنسیتی درحالی انجام شده است که در همان رشته شبانه برای کدرشته‌های آموزش محور (بدون پایان‌نامه) تفکیک انجام نشده است. مهندسی کامپیوتر گرایش معماری کامپیوتر، نرم‌افزار و برخی رشته‌های گروه کشاورزی از جمله این رشته‌هاست.
پول نقد، شرط ورود دختران به دوره‌های ارشد علم و صنعت
اما در این میان دانشگاه علم و صنعت حکایت دیگری دارد. این دانشگاه به جز 2 ظرفیت در رشته مهندسی شیمی و 2 ظرفیت در گرایش خطوط راه‌آهن از رشته عمران که به زنان اختصاص داده است و همین طور 6 صندلی در گرایش تحقیق در عملیات از رشته ریاضی کاربردی (واحد بهشهر) و 12 ظرفیت مهندسی صنایع - مدیریت سیستم و بهره‌وری (واحد نور، فاقد خوابگاه) که بدون تفکیک جنسیتی ارائه شده‌اند، تمامی 881 ظرفیت دیگر روزانه‌اش را به مردان اختصاص داده است. در واقع حدود 5/0 درصد از ظرفیت این دانشگاه به زنان اختصاص داده شده است.
اما خانم‌های دانشجوی محترمی که در خیال ورود به عرصه علم و صنعت هستند زیاد هم نباید نگران این تبعیض نیم درصدی باشند. چراکه در دوره‌های شبانه این دانشگاه با وجود تفکیک جنسیتی ظرفیت اختصاص داده شده به زنان در رشته‌های مختلف 137 است درحالی‌که به آقایان فقط 51 صندلی اختصاص داده شده است. در واقع زنان هم می‌توانند اگر بخواهند در دوره‌های تحصیلات تکمیلی علم و صنعت شرکت کنند، مشروط بر آنکه بهای مالی این خواستن را بپردازند.
حال باید منتظر ماند و دید حذف زنان از دوره‌های تحصیلات تکمیلی رایگان دانشگاهها و به خصوص در دوره‌های فنی و مهندسی به همین یک دانشگاه منحصر می‌شود یا جریان «علم و صنعت» مقدمه حذف خانم‌ها از عرصه علم و صنعت است؟
