این جمله یکسال پیش عنوان شد و همه بر این گمان بودند که دولت دهم با افزایش نرخ ارز مخالف است اما اقدام روز چهارشنبه بانک مرکزی مبنی بر گرانکردن رسمی قیمت دلار به میزان حدود 12درصد نشان داد که سیاستگذاران پولی دیگر توان سرکوب دستوری نرخ ارز با تزریق دلار به بازار را ندارند و مصمم شدهاند با افزایش نرخ دلار نگذارند تا میراث محسن نوربخش رئیسکل فقید بانک مرکزی مبنی بر تکنرخی شدن ارز به راحتی از دست برود.
اما ارمغان زودهنگام سیاست مبهم بانک مرکزی چیزی جز، دونرخی شدن نرخ ارز و شکاف محسوس ارزش دلار در بازار آزاد و رسمی نبود.روز پنجشنبه، بازار ارز هنوز مبهوت تصمیم روز قبل بانک مرکزی بود و صرافها و البته سفتهبازان نرخ ارز را بالاتر از پیشبینی بانک مرکزی قیمت زدند و هر دلار آمریکا با 41 تومان اختلاف نسبت به نرخ مرجع بانک مرکزی 1215 تومان در بازار آزاد شهر تهران قیمت خورد. بانک مرکزی هم بخشنامه تازهای صادرکرد و از بانکها خواست تا ارز متقاضیان اعم از حواله و اسکناس را تامین کنند و هیچگونه وقفهای در این زمینه ایجاد نشود.
3 انگیزه بانک مرکزی به روایت معاون سابق
رضا راعی معاون سابق ارزی بانک مرکزی در دولت نهم، سیستم ارزی ایران را یک نظام شناور و مبتنی بر بازار نمیداند و از 3 انگیزه بانک مرکزی برای افزایش قیمت رسمی دلار خبر میدهد. به گفته او، واقعی کردن نرخ ارز انگیزه اول بانک مرکزی محسوب میشود که اگر محقق شود خوب است.او با طرح این پرسش که آیا بانک مرکزی با این رشد 12درصدی به سمت تحقق نرخ واقعی ارز حرکت کرده است؟ میگوید: بعید است چنین اقدامی رخ داده باشد چون تاکنون هیچکس را سراغ نداریم که نرخ واقعی ارز در ایران را محاسبه کرده باشد.
به گزارش مهر، راعی انگیزه دوم بانک مرکزی را جبران کسری بودجه دولت با افزایش آگاهانه قیمت ارز عنوان و تاکید میکند: سیستم ارزی ایران ویژگی خاصی دارد و آن این است که تنها منبع تامین ارز آن فروش نفت و دولت است. پس افزایش قیمت ارز، درآمد ریالی دولت را افزایش داده و به جبران کسری بودجه کمک میکند.معاون سابق ارزی بانک مرکزی سومین انگیزه احتمالی این بانک از رشد قیمت رسمی ارز را احتمال کمبود منابع ارزی عنوان و اظهار میکند: اصولا ایجاد وضعیت دونرخی در بازار ارز بهدلیل کمبود ارز است، یعنی کمبود ارز و مازاد تقاضا باعث رشد قیمتها میشود. به عبارت دیگر، کمبود ارزی اجازه نمیدهد فاصله بین قیمت آزاد و رسمی با ورود ارز کافی به بازار جبران شود.
ریسک بزرگ؛ کمبود ارز
او با بیان اینکه با افزایش قیمت رسمی ارز، رانتی را که میان قیمت رسمی و آزاد هست به جیب دولت واریز کرد، میافزاید: اما اینجا یک ریسک بزرگ صورت میگیرد و آن این است که اگر باز هم ارز کافی برای پر کردن فاصله قیمت رسمی و آزاد وجود نداشته باشد، هر دونرخ به سطوح بالاتر پرش میکنند و ضمن اینکه قیمت ارز بهطور مداوم در حال افزایش خواهد بود، وضعیت دو نرخی نیز همچنان وجود خواهد داشت و امیدوارم بانک مرکزی با ذخیره ارز کافی اقدام به این افزایش قیمت رسمی کرده باشد.معاون سابق ارزی بانک مرکزی میگوید: روشن است اگر نرخ ارز بهطور مداوم در حال افزایش باشد بلافاصله نرخ طلا نیز افزایش مییابد و از آن مهمتر قیمت کالاهای وارداتی افزایش پیدا کرده و بر تورم تاثیر میگذارد.
دیدگاه ارزی دولت
رئیسجمهور 26 اردیبهشتماه امسال با تاکید بر تقویت پول ملی در مقابل ارزهای خارجی تصریح کرد: بانک مرکزی مأمورشده که بازار ارز را کنترل کند و این کار را انجام خواهد داد. محمود احمدینژاد نوسان نرخ ارز در بازار را مقطعی دانست و گفت: عدهای معتقدند که اگر نرخ ارز بالا برود مزایایی به همراه دارد اما باید توجه داشت که مضرات آن بیشتر بوده و در دراز مدت به ضرر اقتصاد کشور است. وی افزود: بررسی نوسانات نرخ ارز از سال 1340 و اندازهگیری این مسئله با شاخصهای اصلی اقتصادی اشتباه بودن این تفکر را نشان میدهد. احمدینژاد اضافه کرد:
برخی میگویند اگر نرخ ارز را متناسب با تورم بالا ببریم صادرات غیرنفتی افزایش مییابد که درست نیست. رئیسجمهور گفت: اگر قیمت ارز را بالا ببریم نخستین جایی که تحت فشار قرار میگیرد تولید است زیرا تولید ما به سرمایهگذاری، ماشینآلات و مواداولیه نیاز دارد که باید از خارج وارد شوند. او افزود: برخی میگویند اگر ارز را 300 تومان بالا ببریم برای دولت درآمد کسب میشود اما باید توجه داشت که این درآمد کاذب است و بیش از این درآمد، هزینه به اقتصاد ملی تحمیل میکند. وی تصریح کرد: بانک مرکزی مامور شده که بازار ارز را کنترل کند که این کار را خواهد کرد.