دانشگاه مربوطه که متوجه کپیبودن پایاننامه شده بود درباره ابطال مدرک تحصیلی ارائهکننده پایاننامه اقدام میکند. سید امید فاطمی در16خرداد90 در گفتوگو با مهر در این باره گفته: دانشگاهی به ایرانداک اعلام کرد که یک پایاننامه در حوزه علوم انسانی شناسایی شده که کاملاً تکراری و محصول یک کپیبرداری بوده است.از این پایاننامه دفاع هم شده بوده ولی چون قبلاً توسط دانشگاه تأیید شده بود آن را روی ایرانداک قرار داده بودیم،وقتی دانشگاه تکراری بودن این پایاننامه را اعلام کرد، مرکز ایرانداک هم آن را از روی پایگاه ثبت اطلاعات پایاننامهها برداشت.
روزنامه همشهری طی 8ماه گذشته 2 بار به صراحت از وجود یک پایاننامه تقلبی روی پایگاه ایران داک خبر داده بود.اولین مطلب همشهری به تاریخ 25 مهر 1389 با عنوان «تقلب علمی و چند نکته» درج شد که در آن آمده بود: یک دانشجوی کارشناسیارشد یکی از دانشگاههای مادر در تهران متن کامل یک پایاننامه را که در سال1378 از آن دفاع شده عینا در سال1386 کپیبرداری کرده و از آن دفاع کرده و فارغالتحصیل شده است.
کپیبرداری مذکور به حدی است که حتی یکی، دو غلط املایی موجود در پایاننامه اصلی نیز عینا نقل شده است. نکته تأسفانگیز ماجرا اینجاست که پایاننامه کپی شده، در پایگاه اطلاعاتی پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران وابسته به وزارت علوم، تحقیقات و فناوری نیز بهعنوان یک پایاننامه معتبر ثبت شده و به بازدیدکنندگان معرفی میشود.معنای این سخن این است که پایگاه اطلاعاتی که هدف اولیهاش طبق اساسنامه و قوانین مصوب، جلوگیری از تکراری بودن عناوین پایاننامههای دانشگاهها بوده قادر به تشخیص یک پایاننامه تقلبی نیز نبوده است، چه رسد به پایاننامههای مشابه یا تکراری یا باعناوین و موضوعات نزدیک به هم.
روزنامه همشهری چند ماه بعد در مطلبی با عنوان «پایاننامه، پژوهشگاه و ادعایی جدید!» به تاریخ 16 اسفند 89 مجددا نوشت: امید فاطمی رئیس پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران گفته که طی 3سال گذشته هیچ پایاننامهای بهفروش نرسیده است، اگر ایشان ادعا دارد که با راهاندازی بانک اطلاعاتی پایاننامهها در پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران، جلوی هر گونه تقلب در پایاننامه نویسی گرفته شده، باید به استحضار ایشان برسانیم که دست بر قضا یکی از همان پایاننامههایی که در بانک اطلاعاتی پژوهشگاه تحت امرش ثبت شده، نسخه صددرصد کپیشده یک پایاننامه دیگر است که در دانشگاهی دیگر و در سالی دیگر تهیه و دفاع شده است.
اگر هم ایشان مدعی است که دیگر ریشه تهیه پایاننامههای سفارشی از بیخ و بن کنده شده، کافی است سری به روبهروی دانشگاه تهران بزند تا دهها اطلاعیه ریز و درشت دریافت کند که آمادگی خود را برای تهیه و تدوین هر نوع پایاننامه، در هر رشتهای و با هر بودجهای اعلام کردهاند.بدین ترتیب بعد از گذشت حدود 8 ماه از نخستین افشاگری روزنامه همشهری درباره پایاننامه تقلبی ثبت شده در پایگاه ایران داک وابسته به وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، حالا خبر میرسد که در پی درخواست دانشگاه اولیه، پایاننامه تقلبی اخیر از پایگاه مذکور برداشته شده است. این سرعت عمل در واکنش به یک تقلب محرز و آشکار که بر همگان واضح و مبرهن است مثالزدنی است و نشان میدهد که دستگاههای دولتی در مقابله با تقلب علمی بسیار کند و انفعالی عمل میکنند و همین کندی زمینه سوءاستفاده افراد را فراهم میکند.
از همه اینها گذشته، رئیس پایگاه مذکور نخواسته اعتراف کند که شناسایینشدن پایاننامه تقلبی مذکور در مراحل ثبت در این پایگاه نشانه ناکارآمدی سامانه الکترونیک مذکور بوده و تا زمانی که یک دانشگاه رسما شکایت نکرده، به مسئله رسیدگی نشده است.شاید اگر در هر کشور دیگری این اتفاق میافتاد، ظرف 24ساعت متقلب به سزای عملش میرسید و برای سامانههایی که چنین حفرههای بزرگی دارند تدبیر جدیتری اندیشیده میشد.حال خوب است که اسناد افشاگری همشهری در تاریخهای ذکر شده موجود است وگرنه ماجرا از اساس تکذیب شده و کشف اخیر به حساب موفقیت شایان توجه مرکز مذکور گذاشته میشد.از همین رو انتظار میرود مسئولان ذیربط در وزارت علوم و فناوری اطلاعات و همچنین اساتید راهنمای پایاننامهها در بررسی و مقابله و مقایسه تزهای دانشگاهی دقت بیشتری از خود بروز دهند.
ماجرای تقلب علمی جدید
پایاننامهای در مقطع کارشناسی ارشد در حوزه علوم پایه در دانشگاه اصفهان کار شده بود اما دانشجوی دیگری عین آن را در یک دانشگاه دیگر ارائه داده بود.به گزارش خبرگزاری مهر، پس از بازتاب گسترده خبر کشف یک پایاننامه جعلی در حوزه علوم انسانی، معاون پژوهش و فناوری وزارت علوم خبر داد که بهتازگی یک پایاننامه کپیبرداری شده دیگر نیز شناسایی شده است اما این بار در حوزه علوم پایه.
محمد مهدینژاد نوری در این باره گفت: پایاننامهای در مقطع کارشناسی ارشد در حوزه علوم پایه در دانشگاه اصفهان کار شده بود اما دانشجوی دیگری عین آن را در یک دانشگاه دیگر ارائه داده بود. با این تخلف دقیقا برخورد شده است یعنی هم با دانشجو برخورد شده، هم با استاد راهنما.
معاون پژوهشی و فناوری وزارت علوم در پاسخ به اینکه نوع برخورد با دانشجو و استاد راهنما در موارد اینچنینی چگونه است، گفت: در کمیته خاصی، ویژه اعضای هیأت علمی با استاد و در کمیته انضباطی با دانشجو برخورد میشود. بر حسب بزرگی تخلف، دانشجو را تعلیق، محروم از تحصیل یا حتی کل مدرکش را باطل میکنند. استاد را نیز تعلیق از تدریس میکنند یا اگر جرم خیلی بزرگ باشد میتوانند اخراجش کنند. نژاد نوری تأکید کرد: اساتید در زمینه کسب اطمینان از کپینبودن پایاننامههای دانشجویی باید با دقت عمل خیلی زیاد رفتار کنند.