تجربه مترو که از فعالیت های بسیار خوب شهرداری تهران است مقدماتش طی شده و تجربه آن نیز بومی‌شده است و فرهنگ آن نیز به وجود آمده. مسلما این طرح از این پس نیاز به حمایت دارد که آنچه اتفاق افتاده با سرعت بیشتری گسترش یابد، چرا که مسئله جابه‌جایی مکانی در تهران از دیرباز برای شهروندان امری مشکل بوده و نیاز به یک دیدگاه جامع دارد و می‌توان ظرفیت‌هایی را در کنار مترو طراحی کرد، از جمله ظرفیت‌های فرهنگی و جاذبه‌های هنری و همچنین در فضاهای نزدیک به ایستگاه‌ها برای بهره‌برداری عمومی، فضاهایی را ایجاد کرد.
این امر خود به خود به کاهش جابه‌جایی مکانی در شهر تهران منجر می‌شود. مسلما توسعه این سیستم نیازمند توجه دستگاه‌های اجرایی و قانونگذاری و شهرداری تهران و حتی بخش خصوصی است.»
احمد مسجدجامعی در حالی از توجه به مترو تهران و گسترش آن سخن می‌گوید که هم اکنون به دلیل عدم توجه بسیاری از دستگاه‌های مجری مترو تهران دچار مشکلات بسیاری شده است. در واقع مترو تهران هم اکنون با جابه‌جایی روزانه یک میلیون مسافر در شهر تهران به یکی از سیستم‌های ارزان و سریع حمل و نقل تبدیل شده و به عنوان اولین انتخاب بسیاری از شهروندان تبدیل شده است.
پرسه‌زدن در دالان‌های تودرتو و تاریک، جایی در دل شهر و زیر خروارها خاک می‌تواند شگفت‌انگیز باشد. دیدن کسانی که در روشنایی نور نئون‌ها کار می‌کنند و دل خاک را سوراخ می‌کنند و برای ایجاد دالان‌ها و کریدورهای جدید در دل تاریک خاک ساعت‌ها و روزها پیش می‌روند تا دیگر همشهریانشان چند سال بعد در آرامش و با آسودگی از آن عبور کنند و رنج توانفرسای ترافیک را به رویای‌های دور بسپارند بسیار جالب است.
این شاید تصویری کوتاه از یک قاب عکسی است که در روز سه‌شنبه اعضای منتخب شورای شهر تهران دیدند.
مدیر عامل شرکت قطارهای شهری تهران و حومه (مترو) از متروی تهران گزارشی به اعضای جدید داد. محسن هاشمی در نشستی با منتخبان مردم برای اداره چهار سال آینده پایتخت گفت: «تهران هم اکنون 8 میلیون نفر جمعیت دارد. تا 25 سال آینده جمعیت این شهر به بیش از 10 میلیون نفر خواهد رسید و باید از هم اکنون ظرفیت‌سازی شود.
بر این اساس مترو تهران با ظرفیت روزانه 45 هزار سفر شهری طراحی شده است که این ظرفیت آن را در زمره قطارهای سنگین شهری قرار داده است.» او در ادامه افزود: «هر خط مترو به ازای یک اتوبان 15 بانده کارایی دارد. به عبارتی دو خط مترو شمال و جنوب که به صورت رفت و برگشتی است، توانایی انتقال مسافر معادل یک اتوبان 30 بانده را دارد.
این در حالی است که کمترین مصرف انرژی و کاهش در مصرف سوخت و ایجاد آلودگی را دارد و از سویی موجب می‌شود تا بسیاری از شهروندان در وقتشان صرفه‌جویی کنند.»
در واقع هم اکنون بسیاری از کشورهای جهان به دلیل استقبال شهروندان ساکن شهرهای بزرگ از مترو به عنوان اولین و گسترده‌ترین سیستم حمل و نقل بهره می‌برند و به واقع نمی‌توان بسیاری از شهرهای بزرگ را بدون مترو تصور کرد.
در دنیا در حدود 120 شهر از سیستم حمل و نقل ریلی استفاده می‌کنند و به نسبت هر شهر تقریبا روزانه معادل 150 میلیون سفر شهری در حال انجام است. متوسط روزانه سفر با مترو در جهان در حدود یک میلیون و 250هزار سفر است.
آنچه عجیب است اینکه بسیاری از شهرهای جهان با داشتن خطوط چندگانه و گذشت سالها از فعالیت آنها، به طور متوسط رقمی در حدود 25/1میلیون سفر را انجام می‌دهند. اما نکته عجیب این است که مترو تهران هم اکنون با راه‌اندازی تنها سه خط از هشت خط پیش‌بینی شده روزانه در حدود یک میلیون و 200 هزار سفر شهری را ساماندهی می‌کنند.
مترو لندن به عنوان طولانی‌ترین مترو و مترو نیویورک به عنوان پرایستگاه‌ترین مترو و مترو مسکو به عنوان پر مسافرترین خطوط مترو در جهان‌اند. تمامی این مترو‌ها به عنوان مهمترین وسیله حمل و نقل عمومی در شهرهایی که جمعیت بسیاری دارند مورد استفاده قرار می‌گیرد. مترو لندن در حدود 12 خط و به طول 408 کیلومتر و نیویورک با 371 کیلومتر دومین در جهان هستند. مترو توکیو نیز با 292 کیلومتر و مسکو 275کیلومتر و مادرید با 226کیلومتر و پاریس با 212کیلومتر جزو طولانی‌ترین مترو‌های جهانند.
حمل و نقل پاک
سالها حضور معصومه ابتکار به عنوان رئیس سازمان محیط‌زیست از او چهره‌ای زیست‌محیطی ساخته است. ابتکار نیز در روز سه‌شنبه به همراه دیگر اعضای شورای شهر تهران به بازدید از مترو پرداخت.
او مثل دیگر اعضای شورای شهر تهران مترو را به عنوان یکی از مهمترین راه‌های برون‌رفت از مشکل آلودگی هوا و ترافیک تهران می‌داند و می‌گوید: «در دولت قبل راه‌حل اصلی کاهش آلودگی هوای تهران توسعه شبکه حمل و نقل عمومی قلمداد شده بود. در محور مترو، اتوبوس، تاکسی و سرانجام رسیدن به این توانایی که کیفیت و کمیت حمل و نقل را توسعه دهیم.
به عبارتی حمل و نقل چه از نظر اعتماد مردم و زمان و هزینه و به ویژه آلودگی هوا شرایط مطلوبی را بدست آورد. از سویی در دولت قبل به این نتیجه رسیده بودیم که مترو همه شاخصه‌های یک سیستم حمل و نقل استاندارد را دارد و می‌تواند یک راه‌حل منطقی و اقتصادی و زیست‌محیطی برای حل معضل ترافیک باشد.
با توجه به گسترش جمعیتی شهر تهران، مساحت آن و افزایش فعالیت‌ها و تردد‌ها، مسئولان شهری باید مترو و توان حمل و جابه‌جایی آن‌را افزایش دهند و به طور جدی برای گسترش این سیستم در شهر تهران اقدام جدی کنند. مسلما هر لحظه از این برنامه عقب بمانیم تبعات سنگین آن بر دوش تهران و شهروندان این شهر سنگینی می‌کند و موجب می‌شود تا همه ما عوارض ناخوشایندی را تحمل کنیم.»
ابتکار به فعالیت مدیران مترو در طول سالهای گذشته اشاره کرد و گفت: در طول سالهای گذشته مترو گسترش خوبی داشته و مدیران این شرکت توانستند با تمام کاستی‌ها اما با تکیه بر تلاش خستگی‌ناپذیر خود راه‌های سخت را هموار کنند و خوشبختانه این آمار درخشان 2/1 میلیون سفر شهری دستاورد ارزشمند آنان است.
در واقع می‌توان گفت که این رقم معادل چند میلیون تن منواکسید کربن و ذرات آلاینده که از هوای تهران حذف شد،یا چند میلیون ساعت که در وقت شهروندان صرفه‌جویی شد و یا حتی این رقم به چند میلیارد ریال صرفه‌جویی در هزینه‌های بهداشتی و درمانی صورت گرفته قابل تبدیل است.
ابتکار در ادامه افزود: هیچ شکی نیست که توسعه مترو و تامین اعتبار و کمک به مدیریت این شرکت برای توسعه مترو و افزایش خطوط بسیار منطقی است و هرگونه تعلل و تاخیر در توسعه آن هزینه هنگفتی را به شهروندان و دولت تحمیل خواهد کرد.
یک اتفاق خوب
هنگامی‌که اعضای منتخب شورای شهر تهران در یکی از روزهای هفته گذشته به مترو آمدند تا با مروری بر فعالیت‌های این شرکت راه‌ها و موانع جدی این سیستم را ارزیابی کنند، درست مثل سالهای پیش کارگران همچنان در زیر زمین و در دل تاریک تهران خاک‌ها را می‌شکافند و به پیش می‌روند.
به واقع مترو در این سالها و با تکیه بر فعالیت‌هایش میان شهروندان جا باز کرده است. بی‌تردید توجه به آن بسیار ضروری و دارای اهمیت است. هم از این‌روست که شورای منتخب شهر تهران در اقدامی‌مهم به این شرکت رفته و مسائل آن را مورد توجه قرار دادند.
هر چند در این جلسه مدیر عامل مترو از تخصیص تنها 25 میلیارد تومان در سال جاری به مترو خبر داد و تنها سهم مترو را از اعتبار 1000 میلیاردی تبصره13 این مقدار دانست. در واقع در حالی که مترو در حدود 10 درصد از حمل و نقل شهر تهران را به دوش می‌کشد، اما به دلیل عدم توجه بایسته به آن نارضایتی بسیاری از شهروندان را برانگیخته است.
