این تصمیم تا چه اندازه بر بازار نفت اثری می‌گذارد و کشورهای عضو اوپک چه موضعی در قبال این تصمیم دارند و آیا چالش بین 2 نهاد طرفدار حقوق مصرف‌کننده (سازمان) و تولیدکننده نفت (اوپک) بیشتر خواهد شد؟با محمدعلی خطیبی طباطبایی، نماینده ایران در اوپک گفت‌وگو کرده‌ایم.
- ارزیابی شما از اقدام سازمان بین‌المللی انرژی چیست؟
از آنجا که هیچ‌گونه کمبودی از لحاظ عرضه در بازار نفت وجود ندارد و نیازی به آزادسازی ذخایر استراتژیک از سوی کشورهای مصرف‌کننده عمده نفت نبوده است لذا اقدام اخیر سازمان یک نوع دخالت در بازار با هدف کاهش قیمت نفت ارزیابی می‌شود. از نظر اوپک، نفت به‌اندازه کافی در بازار موجود است و تصمیم سازمان بین‌المللی با هدف فشار بر قیمت‌ها بوده است.
- انتقاد اصلی در قبال تصمیم سازمان بین‌المللی انرژی چیست؟
کشورهای عضو سازمان، طرفدار بازار آزاد هستند و بر کشف قیمت‌ها در بازار تأکید دارند اما در تصمیم‌گیری اخیر خود برخلاف منطق بازار اقدام کردند و اجازه ندادند در یک روند طبیعی، قیمت نفت تعیین شود و با دخالت در بازار نفت، سیاست کاهش تصنعی قیمت در بازار را در پیش گرفتند درحالی‌که قیمت نفت در ماه‌های اخیر یک روند طبیعی را طی می‌کرد.
- سازمان بین‌المللی انرژی می‌گوید به‌دلیل نگرانی از بحران لیبی و خروج نفت این کشور از بازار این تصمیم را گرفته است. این استدلال را می‌پذیرید؟
نفت لیبی الان چند ماه است که از بازار خارج شده و اگر سازمان بلافاصله پس از اینکه عرضه نفت لیبی متوقف شده بود، اقدام به آزادسازی ذخایر استراتژیک می‌کرد، قابل‌توجیه بود اما پس از گذشت چند ماه از خروج نفت لیبی و تأمین نیاز بازار توسط سایر تولیدکنندگان، هیچ‌گونه گزارشی درباره کمبود نفت گزارش نشده بود، پس رفتار سازمان توجیه منطقی ندارد.
- آیا تصمیم سازمان واکنش به نشست اخیر وزرای اوپک نبوده است؟
به‌هیچ‌وجه، در اجلاس اخیر اوپک، اکثر کشورهای عضو اعلام کردند اگر احساس کنیم در بازار نفت، نیاز به تولید وجود دارد، قطعا با افزایش تولید موافقت خواهیم کرد و ایران هم همین موضع را داشت که هرگاه نیازی به عرضه نفت وجود دارد، با افزایش سقف تولید اوپک موافق است اما اکثر اعضا بر این نظر بودند که نیازی به افزایش تولید نیست چراکه بازار نفت با کمبود عرضه مواجه نیست، به هر حال وقتی بخواهیم بازار نفت را با مازاد عرضه مواجه کنیم، پس هدف نه‌تنها تأمین نیاز بازار نیست بلکه اشباع نیاز بازار با فشار برای کاهش تصنعی قیمت‌هاست و جمهوری اسلامی ایران با کاهش یا افزایش تصنعی قیمت‌ها موافق نیست و بازار نفت باید روند طبیعی خود را ادامه دهد.
- تا چه اندازه عربستان با تصمیم سازمان بین‌المللی انرژی همراهی داشته است؟
موضع عربستان در اجلاس اخیر اوپک نشان داد که این کشور از سوی مصرف‌کنندگان عمده نفت تحت فشار بوده است اما اقدام اخیر سازمان برای آزادسازی ذخایر استراتژیک نفت نشان می‌دهد که عربستان به هر دلیل نتوانسته است نفت مازاد به بازار عرضه کند و سازمان امید چندانی به تصمیم عربستان ندارد.
- آیا آزادسازی ذخایر نفتی می‌تواند کاهش قیمت نفت را پایدار نگه دارد؟
در کوتاه‌مدت این تصمیم قیمت نفت را تا اندازه‌ای محدود کاهش خواهد داد اما این کاهش پایدار نخواهد بود چراکه نهایتا چند ماه می‌خواهد قیمت را با آزاد کردن ذخیره‌سازی‌ها پایین نگه دارد ولیکن با فرارسیدن زمستان و تشدید نیاز فصلی به نفت و ضرورت افزایش ذخایر نفتی ممکن است قیمت نفت بالاتر هم برود.
