61 نوازنده از ارمنستان با همراهی سازهای بادی، کوبه‌ای و زهی به رهبری «لوریس چکناواریان» و 36 نفر گروه کر به رهبری «علیرضا شفقی‌نژاد» در جشنواره امسال اثری را اجرا کردند که به یاد ماندنی‌ترین شب بیست و دومین جشنواره موسیقی فجر را رقم زد؛ برنامه‌ای که قرار است در چند کشور دیگر دنیا نیز اجرا شود.
«ژاله صادقیان» و «داریوش کاردان» نیز گروه را همراهی کرده و بخش‌های کلامی در روی صحنه و در بین قطعات را که توسط «سیدمهدی شجاعی» نوشته شده بود، خوانده و دکلمه کردند.
سمفونی عشق و امید را «سیدمهدی شجاعی» براساس سفارش وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و به مناسبت سال پیامبر اعظم‌ص طراحی و نوشته است و رهبر ارکستر، «لوریس چکناواریان»، مراحل مختلف تولد و مبعث پیامبر، فتح مکه، حجه‌الوداع، رحلت رسول اکرمص، عاشورا، زمان ظهور عیسی مسیح و حضرت مهدی موعود را با تلفیق موسیقی، نمایش و کلام روایت کرد.
این سمفونی شامل قطعات «هاله لویا» ساخته هندل، «آوه ماریا» ساخته باخ - گونو، «دیزیه» و «لاکریموزا» از ساخته‌های موتزارت، «تولد حضرت محمد» ساخته چکناواریان «سه قطعه محمد رسول‌الله» از موریس‌ژار، «پیوند حضرت علی» و «حضرت فاطمه»، «عید غدیر»، «رحلت پیامبرمحمد رسول‌الله»، «جنگ‌ها»، «عاشورا»، «پس از عاشورا با اسیران»، «دعا به درگاه خدا»، «در انتظار فرج» از ساخته‌های چکناواریان و «امام علی» ساخته «فرهاد فخرالدینی» به اجرا درآمد. رهبری گروه کر را نیز «علیرضا شفقی‌نژاد» برعهده داشت.
رهبری ویژه
لوریس چکناواریان تاکنون رهبری بسیاری از آثار موسیقیدانان ایرانی را برعهده گرفته و مدتی نیز به عنوان رهبر مهمان ارکستر سمفونیک تهران فعالیت کرده است.
او تحصیلات موسیقی خود را از سال 1332 در هنرستان عالی موسیقی آغاز کرد و پس از آن در فرهنگستان موسیقی وین و دانشگاه میشیگان به ادامه تحصیل پرداخت.
«چکناواریان» در سال 1351 به رهبری ارکستر اپرای تهران منصوب شد و اپرای پردیس و پریسا، اپرای رستم و سهراب، باله سیمرغ، فوتوکاتا و فوگ برای ارکستر زهی، کنسرتو پیانو و ساخت موسیقی برای فیلم‌هایی چون من ایران را دوست دارم (خسرو سینایی)، پرتو یک حماسه (منوچهر طیاب)، تنگسیر (امیر نادری)، مناظر ایران (هوشنگ شفقی) و موسیقی سریال زندگی مسیح (نادر طالب‌زاده) و... و اجراهای بی‌شماری با ارکسترهای معتبر جهان از جمله آثاری است که او در این سال‌ها خلق کرده است.
او سال‌هاست که پای ثابت جشنواره موسیقی فجر به عنوان مهمترین رویداد موسیقایی کشور است. اجرای موفق «سوئیت ایرانی» ساخته «حسن ریاحی» در شش قسمت در جشنواره سال گذشته را هنوز بسیاری به یاد دارند و حالا او امسال «رسول عشق و امید» را رهبری کرد، اگر میزان محبوبیت و موفقیت یک اجرای خوب را براساس استقبال مخاطبان ارزیابی کنیم، این اثر نمره بسیار قابل قبولی دریافت خواهد کرد.
«چکناواریان» با آنکه جزو اقلیت‌های دینی است، اما خود را به شدت ایرانی می‌داند و می‌گوید: «من خیلی دلم می‌خواست با برنامه‌ای خاص در سال پیامبر شرکت کنم. می‌خواستم از این طریق احترام خود و اقلیت ارامنه را به پیامبر اسلام ثابت کنم و بگویم که چقدر به برادران و خواهران مسلمان ارادت دارم. با رهبری این اثر خودم بهتر پیامبر بزرگ اسلام را شناخته‌ام و فکر می‌کنم توانسته‌ام این شخصیت بزرگوار را به هم‌کیشان خود و حتی مسلمانان هم بیشتر بشناسانم.»
«چکناواریان» می‌گوید که «این قطعه تلاشی برای ایجاد گفت‌وگو میان ادیان مختلف است که به انسان‌ها این نکته را یادآوری می‌کند که ما همه یک خدای واحد داریم و تمام پیامبران انسان‌های شایسته خداوند هستند.»
«رسول عشق و امید» را ارکستر سمفونیک ارمنستان با 61 نوازنده که از بهترین نوازندگان ارمنستان هستند، اجرا کرد که «چکناواریان» آنها را با وسواس از بین تعداد زیادی نوازنده ارمنستان انتخاب کرده است، چرا که می‌گوید، می‌خواسته تا اجرای بسیار شسته و رفته‌ای از این سمفونی را به روی صحنه ببرد:
«زبان موسیقی، زبان مناسبی برای نزدیکی مذاهب بزرگ و ادیان الهی است و آهنگسازان و موسیقیدانان می‌توانند در این زمینه گام‌های مهمی بردارند. موسیقی زبان خداوند است و هیچ مذهبی بدون آن نمی‌تواند اوج بگیرد.»
«چکناواریان» می‌گوید پیامی که از زبان پیامبر اسلام بازگو شده است، این است که ما همه انسان‌ها با هم برابریم و هیچ کدام بر دیگری ارجحیتی نداریم:«من یک ایرانی‌ام و از کودکی با پیامبر بزرگ و دین اسلام آشنا شدم. من اسلام را می‌شناسم، اما اعضای گروه فیلارمونیک ارمنستان شناخت کافی از اسلام نداشتند که فکر می‌کنم، آنها هم با این برنامه و به واسطه شرکت در این اجرا با شخصیت پیامبر آشنا شدند.»
به هر روی سمفونی «رسول عشق و امید» توانست به عنوان بیانی تازه از زندگی حضرت مسیح و به دنیا آمدن او، تولد و به پیامبری مبعوث شدن حضرت محمدص، اشاعه فرهنگ اسلام از طریق امامان، روایت واقعه عاشورا و شرح دلاوری‌های امام حسینع و یاران این حضرت و شرح زندگی سایر امامان و معصومان و همچنین ظهور منجی عالم بشریت حضرت مهدی و حضرت مسیح باشد و در این میان «چکناواریان» سهم بسیار بالایی دارد.
او همواره بر این اعتقاد است که حق مردم است که هر چه را که دوست دارند، انتخاب کنند و بنابراین باید انتخاب را به عهده خود مردم گذاشت چون بیش از هر کسی این افراد هستند که تشخیص می‌دهند که در شرایط مخصوص به خود چه نوایی را بشنوند و در جشنواره موسیقی امسال تعدادی از مردم شنیدن این قطعه را انتخاب کردند.
بزرگترین گروه کر
«علیرضا شفقی‌نژاد» از سال 1380 به عنوان رهبر ارکستر گروه کر و آهنگساز استاد محمد نوری فعالیت می‌کند و هم‌اکنون این گروه با بیش از 70 نفر خواننده به عنوان بزرگترین گروه کر ایران مشغول فعالیت است و با آنکه از هیچ کمک دولتی بهره‌مند نیست، اما مدت متمادی‌ای است که به فعالیت خود ادامه می‌دهد و برنامه‌های متعددی را نیز اجرا کرده است.او نیز در اجرای قطعه «رسول عشق و امید» با تعدادی از اعضای گروه کر خود شرکت داشت.
با آنکه ارکستر از برترین نوازندگان ارکستر سمفونیک ارمنستان بودند و در فاصله اندکی مانده به اجرا تصمیم به حضور گروه کر نوری شد، اما این گروه توانست در حد و اندازه آنان ظاهر شده و اجرای موفقی را از خود به نمایش بگذارد.
«شفقی‌نژاد» معتقد است که «عقاید مذهبی در ایران همواره به عنوان یکی از اساسی‌ترین مسایل زندگی مردم مطرح بوده است که نمودهای بسیاری را در هنرهای گوناگون داشته است، به طور مثال موسیقی و تئاتر ایران به شدت از مذهب بهره برده‌اند، بنابراین در حال حاضر نیز باید آثاری با این محوریت خلق و اجرا شوند و تعامل بیشتری میان این دو پدید آید.»
او البته اعتقاد دارد: «ممکن است ذایقه موسیقایی مردم در حال حاضر کمتر به اجرای برنامه‌ای همراه با ارکستر، کر و کلام عادت داشته است، اما این اجرا در نوع خود، جذابیت بسیاری داشت.»
او همچنین اعتقاد دارد همکاری نوازندگان ایرانی با نوازندگان خارجی می‌تواند اثرات مثبت بسیاری را در ارتقای سطح کیفی موسیقی ایران به دنبال داشته باشد:
«این اتفاق البته در صورتی می‌تواند مثمرثمر باشد که نوازندگانی که از کشورهای دیگر به ایران می‌آیند جزو نوازندگان طراز اول باشند. ضمن آنکه ورود این نوازندگان به ایران باید همراه با تشکیل مستمر کلاس‌هایی برای نوازندگان ایرانی باشد که بتوانند از دانش آنان استفاده کنند، در غیر این صورت تعاملی صورت نخواهد گرفت.»
