با این حال بسیاری از روستاهای کشور بهدلیل دورافتاده بودن یا جمعیت کم هنوز نتوانستهاند در برنامهریزی سازمانهای خدماتی و عمرانی برای برخورداری از حقوق مسلم و اولیهشان قرار بگیرند که بیشک واژه « محروم» در مورد آنها صدق میکند. موضوع این گزارش به یکی از محرومیتهای روستانشینان اختصاص دارد، اما سخن این نیست که چرا اعتبارات لازم اختصاص داده نشده است، زیرا وقتی این موضوع مطرح میشود، هزار و یک دلیل درباره اولویتها و کمبودها از سوی مسئولان به میان میآید. آنچه در این گزارش میخواهیم بر آن تأکید کنیم این است که چرا وقتی برای مشکلاتی مانند نبود شبکه آب شرب سالم در روستاهای غیربرخوردار، راهحلی مانند کلرزنی آب در نظر گرفته و افراد و سازمانهایی برای نظارت بر درستی اجرای آن تعیین میشوند، بازهم باید شاهد نابسامانی در تأمین همین حداقلها باشیم؛ آیا حتی توان نظارت بر درستی اجرای چنین روش اولیهای برای تأمین حداقلهای استاندارد آب شرب روستاییان وجود ندارد؟ اگرچه اظهار نظر فرماندار بابل درباره آلودگی ویروسی آب شرب برخی روستاهای بابل سبب شد در این گزارش انگشت اشاره ما به سمت روستاهای شهرستان بابل باشد، باور اینکه نبود آب شرب سالم مشکل بسیاری از روستاهای کشور است نیز چندان سخت نیست.
برنامههای سازمان آبوفاضلاب روستایی در بابل حاکی از آن است که روستاهای بالای 20خانوار جمعیت در دستور کار ایجاد شبکه و خطوط انتقال آب شرب قرار دارند، اما هنوز یکسوم این روستاها از شبکه آب شرب برخوردار نیستند، بنابراین روش کلرزنی برای تأمین حداقل سلامت آب برای آنها اجرا میشود. با این حال از گفته اهالی چنین برمیآید که این کار نیز به درستی انجام نمیشود.
سیده کلثوم حسینینیا، کارمند خانه بهداشت روستای پایین بازیار بابل در گفتوگو با همشهری درباره وضع آب شرب روستا میگوید: «در این روستا دستگاه کلرزنی نصب شده است و در دورههای زمانی آزمایش آب انجام میشود، اما هر بار نتیجه فرق میکند، یکبار میگویند قابل شرب است، یکبار میگویند نیست. گاهی هم میگویند آهن آب بالاست».
اینطور که حسینی میگوید این آزمایشها از سوی دانشکده علوم پزشکی و خدمات بهداشتی بابل و در آزمایشگاه تخصصی آب و فاضلاب بابل انجام میشود. وی به استناد نسخهای از آزمایشها که در اختیار مرکز بهداشت روستا قرار دارد، میگوید: «براساس نمونهبرداری که در تاریخ 14 اسفند 89 از مدرسه ابتدایی روستای پایین بازیار انجام شده است، میزان «ph» و کلر باقی مانده آب، به حدی بود که آب چاه مـدرسه غیرقابل شرب اعلام شده و این در حالی است که این چاه مجهز به دستـــگاه کـــلرزنـــی اســــت». نمونهگیری دیگری نیز در تاریخ 23 فروردین 90 از آب مصرفی مهدکودک روستای پایین بازیار انجام شده است که تقریباً نتایجی شبیه نمونهگیری قبلی داشت اما در تفسیر آزمایش، عنوان قابل شرب درج شده است.
اینطور که از صحبتهای اهالی روستاهای فاقد شبکه آبشرب برمیآید، کلرزنی آب در این روستاها گاهی با بیتوجهی «آبدار» که مسئول این کار است، انجام میشود و شبکه آبفار نیز نظارت چندانی در این زمینه اعمال نمیکند. خانم 35سالهای از اهالی روستای ابوالحسن کلاه که مایل نیست نامش برده شود، میگوید: «آبدار روستای ما آگاهی کافی درباره اینکه چطور باید کارش را انجام دهد، ندارد. منبع اصلی آب روستای ما در مراتع قرار دارد و آبدار گاهی کلر را زیاد میریزد که وقتی دلیل را از او میپرسیم، میگوید کلر به کسانی که در نقاط دورتر از منبع هستند هم باید برسد. این در حالی است که در این مواقع، کلر آب به قدری زیاد است که کاملا بوی وایتکس میدهد. گاهی هم کلر را کم میریزد تا کلر اضافه افرادی را که در نزدیکی منبع هستند، اذیت نکند »
پیگیری بینتیجه شورای شهرستان
حاج غفاری، رئیس شورای شهرستان بابل با اظهار بیاطلاعی از اینکه آیا آلودگی ویروسی در آب شرب روستاهای بابل وجود دارد یا خیر، میگوید: «ما آزمایشی روی آب انجام ندادیم، اما وقتی روستایی تحت پوشش شبکه آبفار نباشد و از آب چاه استفاده کند، حتما آن آب آلودگی دارد».
او با بیان وضع نگرانکننده برخی روستاهای بابل میافزاید: «وضع آب شرب روستاهای بخش «بابلکنار» شدیدا نگرانکننده است. شورای شهرستان چند سالی میشود که پیگیر موضوع شده است. تاکنون چند بار نامهنگاری کرده و پیگیر شدهایم زیرا این موضوعی است که متولیان امر در استان باید به آن بپردازند. استانداری هم باید در کمیته برنامهریزی برای آن اعتبار اختصاص بدهد».
نگرانی فرماندار
فرماندار بابل هفته گذشته در اظهار نظری، آلودگی و ویروسی بودن آب شرب روستاهای بابل را نگرانکننده دانست. به گزارش فارس، یدالله افشار مقدم، 9 روز پیش در جلسه کمیته برنامهریزی فرمانداری بابل گفت: «توجه اساسی به بخشهای راه و آب از اساسیترین برنامههای شهرستان بابل در سالجاری است و در برنامه پنجم توسعه از برنامههایی که باید به آن توجه داشت آب شرب شهرستان است که مشکلات زیادی در این بخشها دیده میشود». وی با انتقاد از مدیران استان افزود: «هنوز نتوانستیم وضع آب شرب روستاها را که آلوده به ویروسهای مختلف است، اصلاح کنیم، همچنین وضع جادههای روستایی را به حد استاندارد برسانیم».
تلاش همشهری برای دسترسی به فرماندار بابل و پرسوجوی بیشتر درباره ادعای آلوده بودن آبشرب روستاییان این شهرستان به جایی نرسید، اما محسن فیروز جایی، معاون عمران و برنامهریزی فرمانداری بابل در گفتوگو با همشهری نظری متفاوت از فرماندار اظهار کرد. وی بر نبود آلودگی در شبکه تحت پوشش تأکید کرد و گفت: «اگر مشکلی بود حتما از سوی دهیار، بخشدار و روستاها اعلام میشد بنابراین مطمئنیم که مشکلی نیست».
سالی 5 تا 10 روستا
فیروزجایی درباره مشکل آب شرب روستاها و رویکرد فرمانداری برای حل آن میگوید:«بابل بیش از 400 روستا دارد که از این میان برخی از داشتن آب سالم و بهداشتی محرومند. آبفار براساس شاخصهای خود حرکت و در سال، 5 تا 10 روستا را به شبکه متصل میکند. با این حال فرمانداری بابل امسال 2 موضوع آب شرب و راه ارتباطی روستاهای بابل را در اولویت برنامههای خود قرار داده است زیرا تا راه ساخته نشود، نمیتوان آب شرب و امکانات دیگر را به روستا برد».اینطور که معاون عمران و برنامهریزی فرمانداری بابل میگوید، 3 میلیارد از 21میلیاردتومان اعتبار فرمانداری بابل امسال به اجرای طرح هادی روستایی، توسعه مناطق روستایی و بهبود زیرساختهای صنعتی اختصاص داده شدهاست.
وی در پاسخ به اینکه پیشبینی میشود با این اعتبار چند روستا به شبکه بهداشتی آب آشامیدنی بپیوندد، میگوید: «نمیشود گفت چند روستا، اگر 5 روستا را تحت پوشش درآوریم هنر کردهایم و اگر این تعداد به 10 روستا برسد، کار بسیار شاخصی انجام شدهاست».