ترور سرلشکر یونس عبدالفتاح، رئیس ستاد مشترک ارتش شورای انتقالی و فرمانده نزدیک به قذافی در گذشته، از خالی نشدن کامل دست قذافی برای از پا افکندن طرف مقابل در روزهای آغازین ماه مبارک رمضان که قاعدتا باید طی آن شاهد فروکش کردن نبردها باشیم، خبر میدهد.
در عین حال مذاکرات پشت و جلوی پرده با هدف یافتن راه حلی سیاسی برای پایان دادن به مناقشه لیبی نیز ادامه دارد. اگر چه غربیها و ناتو امیدوار بودند تا قبل از ماه رمضان راه حلی برای مناقشه بهدست آید، اما فعلا همه طرفها از بن بست یا دستکم فقدان دورنمای خروج از تونل جنگ لیبی، سخن میگویند.در صحنه سیاسی و تلاشهای بینالمللی جهت دستیابی به راهحلی غیرنظامی، چند طرح و فرایند در حال اجراست:
نخست تلاش عبداللهالخطیب، نماینده ویژه سازمان ملل متحد در امور لیبی، که بعد از دیدار با سران بنغازی و طرابلس، ظاهرا طرح تشکیل یک شورای انتقالی مشترک و دوره انتقالی 18ماهه را ارائه داده است.
از سوی دیگر روسها بعد از آنکه با دادن هدیه قطعنامه 1973 به فرانسه و انگلیس، ابتکار عمل و منافعشان را در لیبی از دست رفته دیدند، به لطف مقاومت قذافی، فرصتی برای ابراز وجود و سهم خواهی پیدا کردهاند. سفارت روسیه در لیبی روی همان نقشه راه اتحادیه آفریقا که ناتو در زمان مطرح شدنش به آن توجهی نکرد، کار میکند.تونس همسایه لیبی نیز از صحنه به دور نیست؛ هم انقلابیون و هم مقامات طرابلس به تونس رفت و آمد دارند. چهارم مرداد نیز العبیدی، وزیر امور خارجه لیبی، با همتای تونسیاش در تونس پشت درهای بسته ملاقات کرد. تونسیها به نوبه خودشان نقشه راه اتحادیه آفریقا را بهترین راهحل برای لیبی و همسایگان این کشور میدانند.
واقعیت این است که بعد از نشست چهارم گروه تماس در 24تیر گذشته در استانبول، تحولات سیاسی و نظامی در لیبی تحتالشعاع تصمیمات این نشست قرار گرفت و با تصمیمگیری اجماعی در این نشست مبنی بر هدایت پولهای مسدود شده لیبی در بانکهای خارجی به سوی بنغازی، ساختارسازی حکومت انتقالی یا دولت موقت در این کشور با محوریت بنغازی کلید خورد. کم نیستند کارشناسانی که عقیده دارند زمینه برای کناررفتن قذافی از قدرت فراهم شده است. قذافی و دار و دستهاش تحت فشارهای نظامی، سیاسی، قضایی و اقتصادی تا اندازه زیادی توان مقاومتشان را از دست دادهاند و عملا با اتکا به مدیریت امنیتی و تقسیم پول نقد، کنترل طرابلس را در اختیار دارند.
بر این اساس آنان میدانند که اگر مقاومت نیروهای ویژه و نخبه تحت امر پسران قذافی در اطراف پایتخت شکسته شود، قیام مردمی در داخل پایتخت و پیوستن باقیمانده ارتش به انقلابیون کاملا جدی است. به همین دلیل بسته تشویقی فرانسه و انگلیس، شاید آخرین راه برای دستکم نجات فیزیکی قذافی و نزدیکانش باشد. در چارچوب این بسته تشویقی، قذافی میتواند از قدرت کناره بگیرد، اما در داخل لیبی تحت نظارت سازمان ملل به تبعید برود. پاریس و لندن درباره تجدید نظر درباره حکم بازداشت بینالمللی قذافی صادره از سوی دادگاه بینالمللی کیفری نیز وعدههایی دادهاند. شاید سفرهای پنهان و آشکار اخیر از لیبی و به لیبی با هدف تعیین وضعیت شخص قذافی صورت میپذیرد.