به عبارتی بهتر میتوان گفت که آنگونه که دانشمندان زمینههای گوناگون علمی و تکنولوژیک ادعا کردهاند در آینده با جهانی هوشمند مواجه خواهیم بود؛ جهانی که اکثر اشیای مرتبط با فناوریهای روز و پارهای از مراکز فرهنگی و اجتماعی بهصورت هوشمند عمل خواهند کرد.
خودروهای هوشمند یا خودروهایی که در آینده مجهز به ابزارها و سنسورها و دستگاههای مدرن جهتیاب خواهند شد و آنگونه که گفته میشود خواهند توانست هنگام احتمال برخورد به موانع یا خودروی جلویی به راننده هشدار دهند، ازجمله فناوریهایی خواهند بود که نام هوشمند بر آنها اطلاق خواهد شد.
با ظهور نسل پنجم رایانهها، فرایند هوشمندسازی به این حیطه نیز راه خواهدیافت و در آیندهای نهچندان دور با رایانههای بدون کیبورد مواجه خواهیم شد و خواهیم توانست از طریق کلامی یا حسی با این دستگاهها ارتباط برقرار کرده و کار خود را انجام دهیم.
منازل ما هم در آینده هوشمند خواهند شد؛ به عبارتی دیگر هنگامی که در خانه حضور داشتهباشیم سیستم گرمایشی یا سرمایشی آن به فراخور فصلی که در آن قرار داریم روشن خواهد شد و هنگام خروج از خانه نیز بهطور هوشمند و اتوماتیک خاموش میشود. در خانههای هوشمند حتی نور چراغ اتاقها درصورت حضور افراد روشن و درصورت نبود آنها بهطور کاملا اتوماتیک یا خودکار خاموش خواهند شد.
هوشمندی در سادهترین شکل به معنای توانایی یادگیری از محیط و درباره محیط، درک و تعامل با آن در راستای انطباقپذیری با محیط جدید یا تغییرات انجام گرفته در محیط فعلی است.
بدین ترتیب جامعه هوشمند را میتوان جامعهای دانست که به تلاشی آگاهانه برای استفاده از فناوری اطلاعات و انواع فناوریهای نوین جهت تحول وضعیت فعلی و بهبود سطح زندگی و کار در منطقه مربوطه، در مقیاسی قابلتوجه و بنیادین، مبادرت میورزد.
اما آیا هوشمندسازی با توجه به نکات مثبتی نظیر ارتقای ایمنی تسریع در انجام کارها و ذخیره انرژی، نکات منفی هم دربردارد؟
بهطور کلی میتوان گفت در پی هوشمندسازی یک یا دو مرحله از فرایند آموزش فناوریهای نوین حذف میشود حتی میتوان گفت با تسریع در هوشمندسازی و افزایش روزافزون قابلیت خودروها شاید در 50 یا 60 سال آینده اساسا آن چیزی که امروزه تحت عنوان آموزش رانندگی میشناسیم دیگر وجود نخواهد داشت و هر فرد نوجوانی به احتمال زیاد خواهد توانست
بدون طی کردن دوره آموزش رانندگی - مشابه آنچه امروز وجود دارد- موفق به اخذ گواهینامه رانندگی شود.
در زمینه کامپیوتر نیز میتوان گفت که با آمدن نسل پنجم رایانهها که هوشمند خواهند شد دیگر آموزش در این زمینه نیز معنا نخواهد داشت و هر کاربر حتی مبتدی نیز خواهد توانست با رایانه کار کند.
در کل میتوان گفت هوشمندسازی بهرغم داشتن مزایای فراوان، معایب فراوانی نیز دارد. اصلیترین عیب هوشمندسازی را میتوان در حذف آموزش و به تبع آن کاهش فعالیت ذهن به هنگام استفاده از فناوریهای نوین جستوجو کرد.
تغییرات در فرایند یادگیری در آینده میتواند بر فعالیت ذهنی و حتی هوشیاری ذهنی نیز تأثیرگذار باشد.
دیر زمانی نبود که دانشآموزان و دانشجویان ناگزیر برای فراگیری مطالب علمی مرتبط با مواد تحصیلی خود به کتاب مراجعه میکردند، در آن زمان حتی برای محاسبه جدولضرب و اعمال ریاضی بیشتر از ذهن کمک گرفته میشد اما امروزه دیگر وضعیت به اینگونه نیست و بیشتر استفاده از کتابهای الکترونیک و کتابهای ارائه شده در فایلهای پیدیاف مرسوم شدهاست و فرد میتواند بدون مراجعه به کتابخانه و جستوجو در میان صفحات کتاب به منابع مورد نیاز خود دسترسی پیدا کند.
در واقع بخشی از فعالیت ذهنی فرد به هنگام استفاده از فناوریهای نوین کاهش مییابد.
مثال واضح برای این مدعا خانهها یا ساختمانهای هوشمند هستند. در واقع دیگر انسان آینده نباید حتی زحمت روشن کردن و خاموش کردن چراغهای خانه را بهخود بدهد و گاز را کنترل کند و ببیند شیر گاز باز است یا بسته.
در دنیای هوشمند آینده بسیاری از ابزارها بهصورت خودکار کار خواهند کرد و دیگر انسان نیاز به تفکر و آموزش مقدماتی برای استفاده از آنها نخواهد داشت. بهعنوان مثال، افراد دیگر نیاز به دقت و مراعات حین رانندگی نخواهند داشت زیرا ماشینهای هوشمند آینده با سنسورها و دستگاههای ردیاب بسیار پیشرفتهای که روی آنها نصب خواهد شد، خودبهخود با دادن آلارم هشداردهنده، راننده را نسبت بهوجود موانع، دوری یا نزدیکی با خودروی جلویی باخبر خواهند کرد حتی احتمال این نیز میرود که در آینده راننده هیچگونه نقشی در هدایت خودرو نداشته باشد و ماشینها بهصورت صددرصد هوشمند هدایت شوند.
در واقع در آیندهای نه چندان دور با تحقق رؤیای جامعه و جهان هوشمند، نقش انسان در بسیاری از اقدامات و فعالیتهای روزمره و حتی بسیار مهم و دقیق که نیاز به تفکر ذهنی داشته باشد بهشدت کاهش مییابد و به تبع فعالیت ذهنی افراد نیز کم میشود.
در نتیجه یک نگرانی عمده ایجاد میشود و آن اینکه آیا انسان آینده هم میتواند همپای فناوریهای نوین هوشمند شود یا به عبارتی دیگر هوشیاری و هوشمندی خود را همچنان حفظ کند یا اینکه انسان بهدلیل کاهش شدید فعالیتهای ذهنی بهطور کامل از روند توسعه عقب خواهد ماند و صرفا تبدیل به یک استفادهکننده صرف از تکنولوژیهای نوین خواهد شد.
بنابراین میتوان گفت بهدلیل کاهش فعالیت ذهنی انسان که ناشی از استفاده از وسایل هوشمند خواهد بود انسان فردا به احتمال زیاد از خلاقیتذهنی کمتری نسبت به انسان امروزی برخوردار خواهد بود و قریببهیقین به هنگام مواجهه با مسائل یا کارهای پیچیده دچار مشکل خواهد شد و نخواهد توانست مانند انسان امروزی از پس حل مسائلی که در زندگی برایش ایجاد میشود، برآید.