اگر چه در سال 1387 اخباری مبنی بر ساخت نخستین خودروی هیبریدی کشور در دانشگاه خواجه نصیر الدین طوسی بر خروجی خبرگزاریها و سایتهای اینترنتی قرار گرفت، با این حال بهنظر میرسد که کشور ما هنوز در مراحل اولیه تولید خودروهای هیبریدی قرار دارد و برای توسعه استفاده از این خودرو در میان اقشار مختلف کشور، همچنان نیاز به واردات آن از خارج از کشور باشد.
آلودگی هوای بیسابقه در تهران که در سالجاری به 24 روز رسیدهاست، بهدلیل وجود هوای پایدار همچنان ادامه دارد و لزوم ارائه طرحهایی بهمنظور استفاده از انرژیها و سوختهای جایگزین بیخطر برای محیطزیست را بیش از پیش ضروری میسازد. از سوی دیگر در کشور ما طرح اجرای تحول اقتصادی یا هدفمند کردن یارانهها نیز در حال اجراست.
در شرایطی که قرار است در آیندهای نزدیک طرح هدفمند کردن یارانهها با هدف صرفهجویی در مصرف انرژی و کاهش هزینههای دولت در بخش پرداخت یارانهها و افزایش میزان تولید در کشور انجام گیرد، همچنان راه حل مناسبی برای کاهش مصرف سوختهای فسیلی در کشور پیدا نشده است.
درصورت جایگزین کردن سوخت فسیلی خودرو با سوختهای دیگر، نیازی به کاهش مصرف سوخت و حتی بالا بردن بهای بنزین احساس نخواهد شد. حتی میتوان با این اقدام گامهای اساسی را جهت کاهش آلودگی هوا برداشت.
در حال حاضر در کشورهایی نظیر کانادا، استفاده از خودروهای هیبریدی یا خودروهای دوگانهسوز که با نیروی برق و بنزین کار میکنند در حال رواج یافتن است.
استفاده از خودروهای هیبریدی نه تنها باعث کاهش میزان مصرف بنزین به میزان قابلتوجه در کشور میشود که با توجه به اینکه بیش از نیمی از سوخت آن توسط نیروی برق تأمین میشود آلودگی بهمراتب کمتری نسبت بهخودروهای بنزینی و گازسوز نیز ایجاد میکند. این خودروها بهدلیل خاصیت زیستمحیطی خود از وارد آمدن آسیبهای بیشتر به محیطزیست شهری نیز جلوگیری میکنند.درست است که ابتدا وارد کردن اینگونه خودروها میتواند هزینهبر باشد اما وارد کردن اینگونه خودروها و تلاش برای تولید این خودروها در داخل کشور در دراز مدت میتواند ما را از واردات سالانه 40 درصد بنزین مورد نیاز کشور بینیاز کند.
حتی در آینده نیز درصورت گسترش فرهنگ استفاده از این خودروها در داخل کشور، میتوان به کاهش آلودگی در شهرهای بزرگ نیز امیدوار بود. تصور کنید روزی فرا برسد که از صفوف خودروها در پمپ بنزینها و پمپهای گاز کاسته شود؛ این امر شاید در آینده، تنها با استفاده از خودروهای هیبریدی توسط شهروندان کشورمان میسر باشد.
خودروهای هیبریدی در واقع خودروهایی هستند که آلودگی کمتری نسبت بهخودروهای بنزینی ایجاد میکنند.
تمامی وسایل نقلیهای را که از ادغام 2یا چند پیشرانه انتقال نیرو که بهطور مستقیم یا غیرمستقیم به سیستم انتقال قدرت وابسته هستند، ماشینهای هیبیریدی مینامند.
بیشتر خودروهای هیبریدی تولید شده تاکنون از نوع بنزینی- برقی هستند. سیستم خودروهای هیبریدی بنزینی- برقی شامل موتور بنزینی، موتوربرقی و باتری است.
ویژگیهای خودروهای هیبریدی
موتوربرقی و کنترلر خودروی هیبریدی، برای حرکت دادن خودرو از انرژی برقی بهره میگیرند. در خودروهای هیبریدی معمولا از سیستمهای موتوری سری یا موازی یا سری - موازی استفاده میشود. در نوع سری، یک موتور برقی بهتنهایی چرخها را حرکت میدهد. در نوع موازی، ترکیب واحدهای قدرت میتواند از طریق یک سیستم انتقال قدرت، چرخها را به حرکت درآورد.
در سیستم سری- موازی از ترکیب هر دو حالت بالا استفاده میشود؛ یعنی کنترلر، ولتاژ و جریان رسیده به موتور را کنترل میکند. در خودروی هیبریدی، کنترلر یک سیگنال از پدال گاز میگیرد و تولید انرژی الکتریکی برای موتور را کنترل میکند که باعث تولید گشتاور مورد نیاز برای چرخش چرخها میشود.2گروه اصلی از سیستمهای محرکه برقی وجود دارد که عبارتند از: جریان متناوب (AC) و جریان مستقیم (DC). موتورهای DC، عموماً سادهتر کنترل میشوند، اما کمی گرانتر هستند. این موتورها، معمولاً بزرگتر و سنگینتر هستند.
بیشتر خودروهای هیبریدی از موتورهای AC استفاده میکنند زیرا اغلب آنها دارای بازده بالاتر و محدوده کاری بزرگتری هستند.
وقتی که از موتور درونسوز برای تأمین منبع انرژی اولیه استفاده میشود، یک ریزپردازنده که از قسمتهای مختلف خودرو سیگنال دریافت میکند، باتوجه به وضعیت شارژ باتریها و نیز وضعیت حرکتی و سیگنالی که از پدال گاز دریافت میکند، نحوه عملکرد سیستم انتقال قدرت و موتور احتراقی را بهنحوی تنظیم میکند که موتور در حالتی کار کند که دارای بهترین بازده سوختی ممکن باشد و دور و گشتاور خروجی مورد نیاز را تأمین کند. البته، انجام این کار در نوع سری آسانتر از نوع موازی است. موتور بنزینی در خودروی هیبریدی معمولا کوچکتر از یک خودروی معمولی است و از اینرو بهرهوری بیشتری دارد. یک خودروی هیبریدی میتواند انرژی را بازیابی و در باتری ذخیره کند. هنگامی که شما پدال ترمز را فشار میدهید، در حال تلف کردن انرژی در خودرو هستید.
هرچه خودرو سریعتر رود، انرژی جنبشی بیشتری دارد و ترمزکردن این انرژی را هدر میدهد و به شکل گرما درمیآورد. در خودروهای هیبریدی میتوان مقداری از این انرژی را بازگرداند و در باتری برای استفاده مجدد ذخیره کرد. این کار با سیستم ترمز احیاکننده انجام میگیرد.کاهش آلایندگی و بهبود بهرهوری از جمله محاسن و مزایای استفاده از این خودرو هستند.
از آنجایی که سوختهای فسیلی زمانی به پایان خواهند رسید و یکی از عوامل مستقیم آلودهکننده هوا محسوب میشوند، میتوان جهت ترسیم چشمانداز زیستمحیطی بهتر برای نسلهای آینده از هماکنون طرحهایی را بهمنظور ساخت خودروهای هیبریدی ارائه کرد و در آیندهای نهچندان دور تولید جدی خودروهای هیبرید را در کشور آغاز کرد.
استفاده از خودروهای هیبریدی از دیگر سو میتواند باعث تحول عظیمی در سیستم حملونقل عمومی و بهویژه تاکسیرانی کشور شده و باعث جلوگیری از افزایش نرخ تاکسیها شود.
درصورت عدمافزایش نرخ کرایه تاکسیها یا افزایش متعادل و منطقی نرخهای کرایه، میتوان به استفاده بیشتر مردم از وسایل نقلیه عمومی امیدوارتر شد که این خود نیز میتواند باعث کاهش استفاده از خودروهای شخصی در معابر شهر و درنتیجه پایین آمدن میزان آلودگی هوا در نتیجه استفاده کمتر از خودروهای شخصی شود.