سلطانیه به‌عنوان نماینده ایران در سازمان‌های بین‌المللی مستقر در وین، پایتخت اتریش، در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، در کنار سفیران دیگر کشورهای عضو، پشت میزی می‌نشیند که روی آن نوشته شده است: ایران.
سلطانیه در سال‌هایی که برنامه صلح‌آمیز هسته‌ای ایران نام «پرونده» گرفته و از روی میز شورای حکام به شورای امنیت سازمان ملل متحد رفته، ماموریت دشواری را در وین به عهده داشته است. کار دیپلمات کارکشته ایرانی در وین اما با گزارش تازه یوکیا آمانو، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی که شبیه به یک معمای 7مجهولی تازه است، وارد دوره فعال دیگری شد.
مدیرکل آژانس در آخرین گزارش خود که اواخر بهار سال‌جاری درباره برنامه صلح‌آمیزهسته‌ای ایران به اعضای شورای حکام این آژانس ارائه کرد، 7مورد را با عنوان «7زمینه خاص که موجب نگرانی است» گنجانده است.این موارد، یادآور 6ابهام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی درباره برنامه صلح‌آمیزهسته‌ای ایران، در دوره مدیر کلی محمد البرادعی است که رفع آنها با یک توافق بین ایران و آژانس در آگوست 2007 کلید خورد.
- گزارش اخیر مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، بار دیگر حاوی افعال منفی درباره همکاری ایران با آژانس بود. مهم‌تر آنکه گزارش پایان بهار یوکیا آمانو، مدعی 7 موضوع به‌عنوان ابهام در برنامه هسته‌ای ایران شده است. با توجه به اینکه رفع ابهام‌های پیشین آژانس درباره برنامه صلح‌آمیز هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران، سال‌ها زمان برد، سرنوشت این ابهام‌های تازه چه خواهد شد؟
تمام این ابهام‌های ادعایی، در قالب یک موضوع کلی است که مخالفان برنامه صلح‌آمیز برنامه هسته‌ای ایران، مطرح می‌کنند و آن را «ابعاد نظامی محتمل» نامیده‌اند؛ با این محتوا که در ایران قبلا می‌خواسته اقداماتی انجام شود که شاید ابعاد نظامی داشته است.منشأ این ادعا هم منابعی است که به‌عنوان «منابع آزاد» از آن یاد می‌کنند؛ منابعی که بی‌تردید اکثرشان آمریکایی هستند.
- این ادعاها در گزارش اخیر آمانو، یک قطعنامه دیگر علیه ایران را در شورای امنیت سازمان ملل در پی نخواهد داشت؟
گزارش بهار و تبعات آن عملا تمام شده است و اگر می‌خواست قطعنامه‌ای به‌دنبال داشته باشد، باید تا الان می‌داشت.
اما با 2اقدام دیپلماتیک ایران مسیر و فضای تازه‌ای باز شد و اگر آژانس و مدیرکل هم بادقت نظر و حسن‌نیت برخورد کنند، نتیجه‌اش فصل تازه‌ای از همکاری‌های ایران و آژانس خواهد بود.
نخستین حرکت از 2اقدام دیپلماتیک ایران، نامه رئیس سازمان انرژی اتمی ایران بود. دکتر عباسی در این نامه ضمن مرور همکاری‌های دائم ایران برای آمانو، این پیام را داد که باید به موافقتنامه ایران در پایان طرح اقدام و رفع ابهام از برنامه صلح‌آمیز هسته‌ای ایران احترام بگذارید و آن را اجرا کنید. با این حال- اگر مطابق مقررات عمل کردید- ما آماده‌ایم به ابهام‌های احتمالی آژانس پاسخ دهیم. این راهکاری مثبت و راه برون‌رفتی است از بن‌بست‌های مصنوعی که کشورهای مخالف برنامه صلح‌آمیز هسته‌ای ایران ایجاد می‌کنند.
گام دوم، گفت‌وگوهای آقای دکتر صالحی در اتریش بود که در حاشیه دیدار با مقامات این کشور، با آقای آمانو و معاون او به گفت‌وگو نشست.
- هم‌اکنون موقعیت ایران در قبال آژانس با وجود گزارش بهار آمانو، چگونه است؟
الان که با شما صحبت می‌کنم، در مقطعی هستیم که قرار است بنشینیم، بررسی کنیم، صحبت‌هایی کنیم تا راهکاری به دست بیاید؛ راهکاری که در آن ضمن احترام و اجرای توافقنامه پیشین بین ایران و آژانس روشن شود که ایران و آژانس چگونه باید عمل کنند که هم از فضای کنونی بیرون بیاییم و هم یک بار برای همیشه پرونده ابهام‌های ادعایی بسته شود.ضمن اینکه ما به هیچ وجه نخواهیم گذاشت که منافع ملی و امنیت ملی‌مان مورد خدشه قرار بگیرد.
- توافقنامه‌ای که به آن اشاره می‌کنید، توافق ایران و آژانس در آگوست 2007 است؟ توافقی که در جریان طرح اقدام به دست آمد؟
بله، در جریان طرح اقدام، 6موضوعی که به‌عنوان ابهام‌های آژانس در مدالیته بود کاملا حل شد. گواهی این موضوع را هم از آژانس گرفته‌ایم. مسائل موجود در طرح اقدام همه مسائل هسته‌ای بود.
اما این ادعاهای اصطلاحا لپ‌تاپی- که در گزارش بهار آمانو وجود دارد- مربوط به مسائل موشک و انفجارهاست که اصلا خارج از چارچوب آژانس هستند.
دبیرخانه آژانس هم ضمن تأیید این مسئله ادعا می‌کند که قطعنامه شورای امنیت از ما خواسته که از ایران سؤال کنیم.
ما در یک کلام با صراحت به آژانس اعلام کردیم که در مدالیته یا همان برنامه توافقی آگوست 2007 با آژانس، 6موضوع را که آژانس از آن به‌عنوان ابهام یاد می‌کرد، به دست آوردیم و نوشتیم و شروع به رفع ابهام برای آژانس کردیم. آن 6 مورد حل شد و آژانس گواهی آن را هم صادر کرد.
- بر اساس توافق ایران و آژانس مگر قرار نبود که همه ابهام‌های مربوط به اقدامات هسته‌ای ایران از نظر آژانس طرح شود و پس از آن مرحله به مرحله حل شود و پس از حل هر مورد، دیگر آژانس حق بازگشت به مسائل گذشته را نداشته باشد. اما بلافاصله بعد از رفع 6 ابهام، موضوع مطالعات ادعایی و ماجرای لپ‌تاپ گمشده پیش آمد...
استثنائا همان موقع با آژانس توافق کردیم که در مورد لپ‌تاپ آمریکایی و اصطلاحا مطالعات ادعایی، آژانس، اسناد ادعایی را به ایران بدهد، ایران هم در ازای آن، صرفا نظر و ارزیابی خود را ارائه خواهد کرد.
در نهایت هم ایران 117صفحه نظر و ارزیابی خود را به آژانس ارائه کرد و موضوع تمام شد.
از نظر ما و بر اساس موافقتنامه ایران و آژانس، بحث تمام شده و درباره مطالعات ادعایی دیگر بحثی نمانده است. وقتی مطالعات ادعایی تمام شده باشد، طبق بند آخر توافقنامه، آژانس و مدیرکل باید اعلام کنند که بازرسی‌ها در ایران به صورت عادی برگردد.
مخالفان برنامه هسته‌ای صلح‌آمیز ایران، از این ناراحت‌هستندکه اگر پرونده ایران در آژانس به حالت عادی بازگردد، بنابراین موضوع ایران باید دیگر در دستور کار شورای حکام آژانس نباشد. نگران‌اند که اگر پرونده ایران عادی شود، دیگر نمی‌توانند هر لحظه ابهاماتی- غیر از 6 مورد طرح اقدام و همچنین مطالعات ادعایی- مطرح کنند و بگویند که اسنادی از منابع غیررسمی به دستمان رسیده است!
- آیا درصورت طرح پرسش‌های تازه از سوی آژانس، ایران حاضر به پاسخگویی خواهد بود؟
از قدیم گفته‌اند: طلا که پاک است، چه منتش به خاک است. ما پاکدستی خود را ثابت کردیم. وقتی ما مطمئن هستیم که فعالیت نظامی نداشته‌ایم، ابایی نداریم و نداشته‌ایم از اینکه پاسخگویی و رفع ابهام کنیم به شرط این که پرسش‌ها در یک چارچوب قاعده‌مند و منظم مطرح شود؛ اگرچه منشأ اغلب پرسش‌ها، ادعاها و تهمت‌هاست.
- یعنی ما باید منتظر دور جدید گفت‌وگوهای هسته‌ای بین ایران و کشورهای موسوم به 1+5 باشیم؟
موضوع پاسخگویی به پرسش‌ها و ابهام‌ها صرفا در چارچوب آژانس است. «بررسی برای به دست آوردن راهکارها» هم که آقای صالحی با آقای آمانو و معاونش در میان گذاشت، در چارچوب آژانس است.
البته وقتی این روند نتیجه داد، آن 6 کشور هم باید تبعیت کنند و نمی‌توانند بگویند که از این روند و نتایج آن تبعیت نمی‌کنیم؛ به این دلیل که ایران با آژانس و دبیرخانه آژانس در حال همکاری است.
اگر نتیجه روند تازه همکاری‌های ایران و آژانس برای به دست‌آوردن راهکارها، حل و فصل موضوع باشد، آن 6کشور باید تبعیت و بلکه قدردانی و استقبال کنند.
کما اینکه در سال 2007 وقتی مدالیته را جمع‌بندی می‌کردیم، سفیران 4 کشور آمریکا، فرانسه، انگلیس و ژاپن در آژانس رفتند برای آقای البرادعی چانه‌زنی کردند اما در انزوا قرارگرفتند و شورای حکام هم از اقدام آنان حمایت نکرد.
اکنون نیز از هر اقدامی که برای رفع ابهام انجام شود، استقبال می‌کنیم. هر اقدامی در جهت رفع ابهام، با حسن ظن و استقبال جمهوری اسلامی ایران همراه است و جز تقدیر و تشکر هم از سوی 6کشور نباید پاسخ دیگری داشته باشد.
