در این میان، شاید با توجه به فرمولیزه شدن داشتن مدرک تحصیلی لیسانس به‌علاوه یک دوره کامل نمایندگی مجلس، حضور حدود 90نماینده در انتخابات سال90 را در هاله‌ای از ابهام قرار داد. این بحث تا آنجا بالا گرفت که طراحان این طرح به داشتن رویکرد سیاسی و شائبه حذف رقبا، محکوم شدند اما بالاخره با تفسیر این طرح از سوی شورای نگهبان و اصلاحیه بهارستانی‌ها، این موضوع جنجالی به پایان رسید و مشکلات حل شد؛ هرچند با اصلاحیه موجود نیز، یکی دو نفر از نمایندگان که در انتخابات میان‌دوره‌ای، مجوز حضور در هرم میدان بهارستان را پیدا کرده بودند، باید دور صندلی سبز وکالت ملت را خط بکشند و با دنیای نمایندگی، وداع کنند.
برای اطلاع از آخرین وضعیت این طرح (که در روزهای داغ مردادماه به سرانجام رسید) و بررسی حواشی آن، با حجت الاسلام حسین ابراهیمی(عضو فراکسیون اصولگرایان)، نصرالله کمالیان(عضو کمیسیون عمران)، موسی‌الرضا ثروتی (عضو کمیسیون اجتماعی)، محمدرضا خباز( عضو کمیسیون اقتصادی) و ارسلان فتحی‌پور (رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس) صحبت کردیم که از نظر می‌گذرد:
- نمایندگان مجلس هشتم، شرط داشتن مدرک فوق‌لیسانس و بالاتر را برای ورود به مجلس نهم تعیین کردند. چرا؟
ابراهیمی: نمی‌دانم چه کسانی بودند که این طرح را به‌وجود آوردند و با این طرح حیثیت مجلس را بردند، وقت مجلس را تلف کردند و چیزی هم تهِ این قضیه عاید هیچ کسی نشد و فقط به حیثیت نمایندگان لطمه خورد.
کمالیان: فکر می‌کنم این کار بیشتر با هدف تخصصی‌شدن قانونگذاری و ایجاد فضای مطلوب در کمیسیون‌ها شکل گرفت.
ثروتی: مجلس، پله پله، سطح ارتقای مدرک تحصیلی نمایندگان را افزایش داده است. قبلا این ملاک، سواد خواندن و نوشتن بود که به مرور زمان، به دیپلم، کاردانی ، کارشناسی و کارشناسی ارشد، ارتقا یافت و امکان دارد در دوره‌های بعدی، مدرک تحصیلی نمایندگان به دکتری، ارتقا یابد. این مسئله به واسطه آن است که در مجلس با کار تخصصی مواجه هستیم. کسانی که مبانی علمی نداشته باشند، نمی‌توانند به عنوان یک قانونگذار مفید فایده، عمل کنند. کمیسیون‌های تخصصی مجلس، نیازمند افراد آگاه و دانشمند است. هدف مجلس، مدرک‌گرایی نیست، بلکه ارتقای سطح تخصصی قانونگذاری است.
خباز: من کلا با طرح فوق‌لیسانس داشتن نمایندگان، مخالف هستم و آن را در یکی از نطق‌ها، اعلام کردم. در واقع اگر این کار قرار بود انجام شود، بایستی در همان سال اول، اتفاق می‌افتاد نه در سال انتخابات که ایجاد شائبه(از صحنه خارج کردن رقبا) کند. به دوستان نماینده عرض کردم اگر مجلس هفتم داشتن مدرک کارشناسی ارشد را تصویب می‌کرد، شاید بیش از 100نماینده، در حال حاضر در مجلس حضور نداشتند! هر چه به خود نمی‌پسندی برای دیگران هم نپسند.
فتحی‌پور: در هر دوره، نمایندگان سعی می‌کنند که سطح سواد نمایندگان دور بعدی، ارتقا پیدا کند و این موضوع با این هدف، صورت گرفته است. همان طور که نوع سواد تحصیلی از سواد خواندن و نوشتن، شروع شده و حالا به کارشناسی ارشد، رسیده است.
- آیا سواد نمایندگی با سواد تحصیلی، ارتباطی دارد؟
ابراهیمی: بنده معتقدم بعضی اوقات، تجربیاتی که اشخاص دارند، خیلی مهم‌تر از سواد تحصیلی آنها محسوب می‌شود. البته تحصیلات کلاسیک لازم است ولی اینکه همه هم‌وغم خود را روی مدرک تحصیلی بگذاریم، کاری اشتباه است.
کمالیان: کسی که یک دوره (حتی کمتر از 4 سال) نماینده مجلس بوده، از تجربه بالایی برخوردار است، بنابراین تجمیع سواد نمایندگی با سواد تحصیلی از خروجی بهتری برخوردار است.
ثروتی: نمایندگانی که فوق‌لیسانس دارند، اطلاعاتشان در مورد مسائلی چون بازرگانی، تجاری، قضایی و ... به همان اندازه بالاتر از نمایندگان لیسانس است اما اعتقاد من این است که مدرک لیسانس، برای حضور در مجلس، کفایت می‌کند چرا که تجربه در کنار علم، از اهمیت بیشتری برخوردار است.
خباز: در شرایط فعلی کشور، خوشبختانه در هر خانه‌ای یک لیسانس و فوق‌لیسانس، وجود دارد. اینکه مجلس نسبت به مدرک تحصیلی بی‌توجه باشد، خوب نیست و از طرف دیگر اگر همه چیز نیز مدرک صرف باشد، این هم خوب نیست. در حال حاضر افرادی داریم که دیپلم دارند اما خیلی پخته‌تر و با سوادتر از کارشناسان هستند؛ بنابراین باید سواد تحصیلی با سواد نمایندگی (سیاسی) با هم جمع شوند تا شاهد نتیجه بهتری باشیم.
فتحی‌پور: در هر دوره مجلس سعی می‌شود با ارتقای سطح مدرک نمایندگان، بحث قانونگذاری با دقت بیشتری انجام بگیرد که در این کار هم قطعا سواد تحصیلی به عنوان یک مکمل، می‌تواند سواد نمایندگی را ارتقا بدهد.
- تعیین مدرک کارشناسی ارشد با هدف تقویت علمی مجلس شکل گرفته؟
ابراهیمی: کارشناسی ارشد با کارشناسی، 2سال اختلاف دارند و در واقع با پایه قراردادن مدرک تحصیلی لیسانس، شاهد مشارکت حداکثری خواهیم شد. اصولا سواد سیاسی بر سواد تحصیلی می‌چربد.
کمالیان: این کار کمی با شائبه از میدان خارج کردن رقبا، خلط پیدا کرده بود که خوشبختانه با اصلاحیه نمایندگان ملت، این مشکل از سر راه برداشته شد.
ثروتی: عمدتا موضوع، ارتقای سطح نمایندگان است. از طرفی قرار بود که انتخابات، استانی شود اما متاسفانه این موضوع، به ثمر ننشست. اگر انتخابات استانی می‌شد، نگاه‌ها به مسائل، کلان‌تر می شد.
خباز: من معتقدم این کار با هدف تقویت مجلس صورت گرفته کما اینکه حضرت امام(ره) در مورد شهید رجایی و بنی‌صدر فرمودند: رجایی، عقلش بالاست، بنی‌صدر، سوادش بالاست.
فتحی‌پور: در این اواخر این شائبه شکل گرفته بود که این کار با هدف حذف رقبا شکل گرفته، این رویکرد به ضرر نمایندگان تمام می‌شود اما بایستی عرض کنم که هرچه رقابت در بین نمایندگان بیشتر باشد، فضای مجلس، پربارتر خواهد شد و کارها، بهتر پیش خواهد رفت.
