حضور 300هزار معترض در خیابان‌های تل‌آویو و سایر شهرهای سرزمین‌های اشغالی که خواهان برقراری عدالت اجتماعی‌اند، شاید برای نخستین بار احزاب چپ را به نیروی سیاسی تعیین‌کننده‌ای در صحنه سیاسی رژیم صهیونیستی مبدل کرده است.به گفته یکی از معترضین، احزاب چپ پیش از این مرده بودند. در عمل نیز نهادهای رسمی چپ‌ها در سال‌های اخیر شرایطی رو به احتضار داشته‌اند. حزب کارگر ابتدای سال میلادی جاری، دچار فروپاشی شد و تا همین اواخر نیز یک عضو متزلزل و بی‌ثبات کابینه ائتلافی راست‌گرای بنیامین نتانیاهو محسوب می‌شد.
کادیما، دیگر حزب مهم چپ‌های میانه‌رو، از سال 2009 حضور کمرنگی در صحنه سیاسی اسرائیل داشته و رهبر آن، تزیپی لیونی، تقریبا از جمع سیاسیون محو شده است.جنبش اعتراضی کنونی در دل نارضایتی و خشم عمومی زاده شده است. جبهه مخالف دولت تقریبا غیرفعال و ناکارآمد می‌نماید و طی هفته‌های گذشته، گروه‌های چپ مورد حملات خشونت‌بار زنجیرواری قرار گرفته‌اند؛ موضوعی که توجه گروه‌های لیبرال حقوق‌بشر را نیز به خود جلب کرده است.
ران کوهن، مدیر اجرایی گروه پزشکان در خدمت حقوق‌بشر، در این باره می‌گوید: کادیما نه‌تنها در قبال حملات اخیر موضع نگرفته، بلکه در مواردی در حمله به برخی گروه‌های چپ‌گرا نیز مشارکت داشته‌است.
کادیما در عمل یک حزب مخالف دولت محسوب نمی‌شود.بازگشت ناگهانی چپ‌ها به عرصه سیاست اسرائیل موجب آن شده است که برخی مفسران از احتمال گسترش موج اعتراضی کنونی که بیشتر معطوف به موضوعات اجتماعی- اقتصادی است، سخن بگویند، اینکه ممکن است معترضان همچنین خواهان حقوق برابر برای اعراب اسرائیل و پایان اشغال قلمروی فلسطینیان شوند.این موضوع در تظاهرات عظیم هفته گذشته در تل‌آویو مشاهده شد؛ هر چند احقاق حقوق اعراب اسرائیلی و خروج اسرائیل از مناطق اشغالی هنوز در کانون توجه معترضان قرار نگرفته‌است. با این حال در تظاهرات هفته گذشته، پرچم‌های فلسطین در دست معترضان دیده می‌شد، این شعار به گوش می‌رسید که اشغالگری را پایان دهید و پوسترهایی مشاهده می‌شد که توقف اشغالگری اسرائیل را با آرمان عمومی عدالت اجتماعی مرتبط می‌دانست.
در بلوار راچفیلد در تل‌آویو، یک خیمه بزرگ موسوم به 1948 (سال تشکیل رژیم اشغالگر اسرائیل) بر پا شده بود و در آن فعالان فلسطینی و اسرائیلی درباره حقوق فلسطینیان با یکدیگر بحث و گفت‌وگو می‌کردند. روز بعد اما، این چادر مورد حمله ملی‌گرایان تندروی یهودی قرار گرفت.هر چند با وجود تمام این تلاش‌ها، فعالان انتظار ندارند جنبش اعتراضی صراحتا و با صدای رسا به موضوع اشغالگری یا عدالت اجتماعی برای فلسطینیان بپردازد. سازمان‌دهندگان جنبش تمایلی به این کار ندارند، چرا که مطرح کردن این موضوع ممکن است جنبش را که تاکنون مورد حمایت عمومی قرار داشته است، دچار دودستگی و انشعاب کند.
اشغال پرهزینه
شاید در نگاه نخست، موضوع اشغال قلمروی فلسطینیان توسط اسرائیل چندان ارتباطی به جنبش اعتراضی کنونی که توجه آن معطوف به مسائل اجتماعی- اقتصادی درون اسرائیل است، نداشته باشد؛ تظاهرات‌کنندگان عمدتا به افزایش سرسام‌آور اجاره مسکن، هزینه بالای زندگی و خدمات اجتماعی و موضوعاتی از این دست معترضند.
فعالان اما برای ارتباط دادن جنبش عدالت‌خواهانه کنونی با موضوع فلسطینیان، 2بحث را پیش می‌کشند. بحث نخست اخلاقی است: اینکه جنبشی که خواهان عدالت اجتماعی برای یهودیان اسرائیل است، باید همین خواسته را برای اعراب اسرائیل و نیز برای مردم فلسطین پی بگیرد.
بحث دوم اما بیشتر واقع‌گرایانه است. اشغال کنونی ساحل غربی رود اردن، برای اسرائیل پرهزینه است و فعالان بر این باورند که منابع مالی این کار، بهتر است صرف برنامه‌های اجتماعی در داخل خود این رژیم شود.
ساکنان شهرک‌های یهودی مستقر در قلمروی فلسطینیان نیز از مزایای بسیاری- شامل وام مسکن کم‌بهره و تخفیف مالیاتی- برخوردارند؛ مزایایی که معترضان حاضر در خیابان‌ها در سرزمین‌های اشغالی و حتی در تل‌آویو پایتخت، از آن بی‌بهره‌اند.به گفته گروه اسرائیلی «اینک صلح»، دولت سالانه 570میلیون دلار یارانه به شهرک‌نشینان می‌پردازد. مرکز عدوا، یک مؤسسه تحقیقاتی در تل‌آویو نیز برآورد کرده که از سال1967، اشغال قلمروی فلسطینیان بیش از 50میلیارد دلار برای رژیم صهیونیستی هزینه داشته است.هزینه سالانه اشغال بخشی از بودجه سالانه دولت تل‌آویو محسوب می‌شود، نکته‌ای که مورد اشاره شهرک‌نشینان نیز قرار دارد. اما منتقدان می‌گویند اختصاص یارانه به شهرک‌نشینان، ناعادلانه و تنها به نفع اقلیتی است که تصمیم گرفته‌اند در شهرک‌های واقع در قلمروی فلسطینیان ساکن شوند، اقدامی که از اساس غیرقانونی است.
به‌عنوان مثال، وزارت مسکن سالانه 22میلیون دلار برای حفظ امنیت اسرائیلی‌هایی که به‌طور غیرقانونی در مناطق عمدتا عرب‌نشین شرق بیت‌المقدس ساکنند، هزینه می‌کند. به گفته گروه «اینک صلح»، حدود 2هزار یهودی در این مناطق زندگی می‌کنند و به عبارت دیگر دولت این رژیم سالانه 11هزار دلار برای هر نفر از آنها هزینه می‌کند. این رقم 2برابر هزینه‌ای است که صرف تحصیل یک کودک اسرائیلی می‌شود. برآورد دقیق برخی یارانه‌هایی که به شهرک‌نشینان اختصاص می‌یابد، دشوار است. به‌عنوان مثال بیشتر شهرک‌های یهودی‌نشین در ساحل غربی رود اردن، مناطق دارای اولویت ملی محسوب می‌شوند، به این معنا که ساکنان آنها اجازه دریافت وام مسکن با بهره‌پایین دارند که توسط دولت ارائه می‌شود. آنان همچنین برای خرید زمین، با کمک یارانه دولت تخفیف می‌گیرند که در برخی موارد تا 70درصد می‌رسد. دولت رژیم صهیونیستی مبلغ یارانه امسال مناطق دارای اولویت ملی را 46میلیون دلار تعیین کرده است، هر چند در بودجه دولت مشخص نشده که این مبلغ صرف چه هزینه‌هایی خواهد شد.
مابقی هزینه‌های شهرک‌نشینان در بودجه دفاعی پیش‌بینی می‌شود که طبعا جزئیات آن در اختیار عموم قرار نمی‌گیرد. هاگیت افران، از مدیران گروه «اینک صلح»، در این‌باره می‌گوید: می‌توان این فهرست را ادامه داد. من معتقدم اگر شهرک‌ها نبودند، ما به توافق صلح می‌رسیدیم و به تبع آن بودجه نظامی برای حفظ امنیت کمتر می‌بود، سطح سرمایه‌گذاری افزایش می‌یافت و ما به صلح واقعی رسیده بودیم. نمی‌توان برآورد کرد که چنین صلحی تا چه حد برای ما ارزشمند می‌بود.
تلاش برای جلب حمایت همگانی
نتایج یک نظرسنجی که هفته گذشته توسط شبکه خبری10 رژیم صهیونیستی انجام شد، نشان می‌دهد که 88درصد اسرائیلی‌ها اعتراضات اخیر را تأیید می‌کنند. این حمایت گسترده از چنین پدیده‌ای در سایر نقاط جهان نیز به سختی مشاهده می‌شود و به‌خصوص در اسرائیل، غیرعادی است، رژیمی که عرصه سیاسی آن طی سال‌های اخیر بیش از پیش دچار از هم گسیختگی و دستخوش چنددستگی شده است. بیشترین سطح حمایت از اعتراضات در میان طرفداران حزب کارگر مشاهده می‌شود، اما نکته جالب توجه این است که 85درصد طرفداران حزب راست‌گرای لیکود (حزب بنیامین نتانیاهو) نیز از موج اعتراضی حمایت می‌کنند.
بر اساس نتایج نظرسنجی شبکه 10 تلویزیون، تنها احزابی که حمایت طرفدارانشان از موج اخیر، کم‌رنگ‌تر از سایرین است، حزب شاس (یک حزب یهودی بنیادگرا) و نیز حزب هابیات هایهود (یک حزب راست افراطی که حامی جدی شهرک‌نشینان است) هستند. اما هنگامی که پای مسئله اشغال اراضی فلسطینیان به میان می‌آید، تشتت و چنددستگی میان اسرائیلی‌ها بیشتر هم می‌شود. نتایج نظرسنجی‌هایی که طی سال‌های گذشته انجام شده است، نشان می‌دهد بر سر موضوعاتی مانند اینکه آیا اسرائیل باید ساخت شهرک‌ها را متوقف کند و یا [با توجه به اینکه تخلیه شهرک‌های واقع در ساحل غربی از الزامات صلح با فلسطینی‌هاست]، دولت باید همچنان در پی توافق صلح باشد، مردم اسرائیل به 2دسته تقریبا برابر تقسیم می‌شوند. الیزابت سورکف، دانشجوی دانشگاه هیبرو (عبرانی) تل‌آویو که در میان معترضان خیابانی قرار دارد، در این‌باره می‌گوید: این فرصت بسیار خوبی برای ماست تا پیام خود را به گوش دیگران برسانیم. سایر سازمان‌ها نیز همین احساس را دارند. با این حال فکر نمی‌کنم [موضوع فلسطینیان] در میان خواسته‌های رسمی ما قرار بگیرد، چرا که رهبران جنبش می‌دانند که با این کار، حرکت کنونی دچار انشعاب و انحراف خواهد شد.
هفته گذشته اعضای شورای یشا، سازمانی فراگیر که به‌نوعی نمایندگی شهرک‌نشینان ساحل غربی را عهده‌دار است، با سازمان‌دهندگان جنبش اعتراضی، در تل‌آویو دیدار کردند. نفتالی بنت، رئیس شورای یشا، برخی معترضان را هرج‌و‌مرج‌طلب خوانده، گرچه اهداف آنها را بحق و منصفانه توصیف کرده است. با این حال اگر معترضین آشکارا به انتقاد از اشغال قلمروی فلسطینیان بپردازند، حمایت چنین گروه‌هایی را به سرعت از دست خواهند داد.
شلومو اسویرسکی، مدیر آکادمیک مرکز عدوا در این‌باره می‌گوید: افرادی که جنبش اعتراضی را به پیش می‌رانند تلاش می‌کنند به شکلی همه‌گیر و جامع عمل کنند، به این معنا که منعکس‌کننده خواست‌های همه شهروندان باشند. حامیان شهرک‌سازی کوشیده‌اند از بحران کنونی مسکن در رژیم صهیونیستی به شکل حیرت‌آور و مضحکی بهره‌برداری کنند. هفته گذشته 42عضو کنست (مجلس رژیم صهیونیستی) با امضای طوماری از بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر خواستند با ساخت خانه در شهرک‌های غیرقانونی ساحل‌غربی، به رفع بحران مسکن کمک کند، پیشنهادی که از جانب برخی صاحب‌نظران، احمقانه توصیف شده است. تصمیم رهبران جنبش اعتراضی برای واردکردن شهرک‌نشینان به این حرکت و نیز اولویت دادن به مشکلات یهودیان، باعث رنجش جامعه عرب درون این رژیم شده است. رامی یونس، یک بیولوژیست 26ساله ساکن حومه تل‌آویو، در این‌باره می‌گوید: ما فلسطینیان به واقع احساس تعلق خاطری به این جنبش نداریم. اگر آنها (معترضین) اشاره‌ای به اشغالگری و مسئله شهرک‌ها نکنند، این حرکت هیچ تغییری در اوضاع و احوال فلسطینی‌ها به وجود نخواهد‌آورد.
ظهور یک جنبش جدید علیه اشغالگری
هزینه مالی اشغالگری برای بسیاری از اسرائیلی‌ها موضوعی دور از ذهن و حتی انتزاعی است. شلومو اسویرسکی در این‌باره می‌گوید: آگاهی عمومی از هزینه‌های اشغالگری برای اسرائیل، چندان بالا نیست. برای بسیاری از اسرائیلی‌ها آنچه در آن سوی خط سبز به وقوع می‌پیوندد، مانند اتفاقاتی است که به‌عنوان مثال در افغانستان یا حتی کره ماه رخ می‌دهد. از این رو به‌نظر نمی‌رسد موضوع اشغال اراضی فلسطینیان یا حقوق اعراب تبدیل به آرمان معترضین در بلوار راچفیلد تل‌آویو شود. یک معترض اسرائیلی در این‌باره به شبکه الجزیره می‌گوید: فکر نکنید اگر ما بخواهیم، نتانیاهو ساحل غربی را تخلیه می‌کند. با این حال بسیاری از معترضین در بحث‌های خصوصی‌تر می‌گویند که به حقوق اعراب و مسئله اشغال اراضی آنها اهمیت می‌دهند و بر این باورند که یک دولت لیبرال در تل‌آویو بهتر می‌تواند روند شهرک‌سازی را متوقف کند. اعتراضات اخیر موجب تغییرات کوتاه‌مدتی در سیاست‌های دولت اسرائیل نخواهد شد اما بسیاری امیدوارند این جنبش موجب دگرگونی‌های بلند‌مدتی در خط‌مشی و جهت‌گیری‌های سیاسیون این کشور شود. ران کوهن، مدیر اجرایی گروه پزشکان در خدمت حقوق بشر در این‌باره می‌گوید: این سرآغاز یک حرکت جدید است که می‌تواند تأثیر عمیقی بر جو سیاسی اسرائیل بگذارد. این جنبش می‌تواند حزب جدیدی را وارد صحنه سیاسی اسرائیل کند یا حداقل چهره‌های جدید و عمدتا جوان‌تر را در این صحنه مطرح کند، دولتمردانی که بتوانند ایده‌های چپ‌گرایانه را در زمینه اقتصاد با مسائل نگران‌کننده‌ای مانند اشغال [اراضی فلسطینیان] پیوند بزنند.
الجزیره
