ابتدا چند خیابان آن‌سوتر از برج‌و‌باروهای شاه‌طهماسبی شکل می‌گیرد و پس از آن خانه‌های بیشتر و کوچه‌ها و بعد دوباره چند خیابان جدید و خانه‌ها و کوچه‌های دیگر و مغازه و ساختمان و همین‌طور ماجرا ادامه دارد. این داستان 200سال پایتختی تهران است؛ داستانی که هیچ شهرسازی تاکنون نتوانسته است نظمی به آن بدهد و هیچ نهادی امکان آن را نداشته که بر بوم هزار رنگ آن طرحی نو بزند. تهران در طول سال‌های گذشته و 2قرن توسعه نتوانسته الگویی مناسب باشد برای توسعه امکانات و ارائه آن به همه شهروندانش اما این روزها سرنوشت، تقدیر دیگری برای این پایتخت 200ساله رقم زده است. اگرچه در سال‌ها و قرن‌های گذشته تهران رشدی نامتوازن داشته و الگوی مناسبی برای توسعه نداشته، اما چند سالی است که با تلاش‌ها و فعالیت‌های شبانه‌روزی، گام‌های محکمی به سوی عدالت برداشته است؛ گام‌هایی که بیش از هر کس شهروندانش احساس می‌کنند و می‌توان این تفاوت اساسی میان تهران روزهای گذشته با پایتخت امروزی را بیشتر ملاحظه کرد.
1 - خیابان‌های شهر نونوار می‌شود
خیابان ولیعصربه طول 18کیلومتر طولانی‌ترین خیابان خاورمیانه است. این خیابان علاوه بر جاذبه‌های مختلف از جمله داشتن چندین و چند پارک محلی و فرامنطقه‌ای با چنارهای خود بر جاذبه شهر افزوده است. در زمستان سال85 خیابان ولیعصر نونوار شد. 18کیلومتر، از این خیابان از میدان تجریش تا میدان راه‌آهن که ستون فقرات شهر بود، بهسازی شد. این نخستین پیاده راه شهر بود. پس‌از آن بود که بسیاری از خیابان‌های تهران ظاهری زیباتر پیدا کردند و تهران به‌تدریج رنگ عوض کرد و از شهری با خیابان‌های نامتوازن و نه‌چندان دلپذیر به شهری با خیابان‌های آراسته بدل شد. هنوز بسیاری از شهروندان چاله‌ها و شیب راهه‌های خیابان ولیعصر و بسیاری از خیابان‌های دیگر شهر از جمله خیابان شریعتی را به یاد دارند اما بهسازی بسیاری از خیابان‌های شهر و تبدیل آن به پیاده‌راه‌های زیبا در حاشیه مسیر سواره‌رو، باعث رونق پیاده‌روی در شهر شد. از سویی هر ساله با بهسازی مسیرهای سواره‌رو و بسیاری از خیابان‌های اصلی شهر و بزرگراه‌ها، مشکل دائمی شریان‌های شهر سامان یافت. هم‌اکنون هرساله به هنگام تعطیلات نوروز یا روزهای تعطیل سال، طرح بهسازی بسیاری از شریان‌های اصلی شهر به اجرا گذاشته می‌شود و دیگر در خیابان‌های شهر کمتر شاهد وجود چاله‌ای مردافکن هستیم.
2 - چشم بگشا و تهران را ببین
دیگر، منظره‌های نامناسب در شهر جایی ندارند، نه در جنوب شهر و نه در شمال شهر. تهران این روزها نه کثیف است و نه نازیبا. اگر شما میزبان مسافری از خارج از کشور باشید یا اگر شما از دیدگاه کسی که ساکن این شهر نیست به تهران نگاهی بیندازید، مسلما این شهر را دوست داشتنی و زیبا می‌یابید. فعالیت‌های مختلف در حوزه زیباسازی در شهر تهران طی سال‌های گذشته صورت گرفته است و دیگر نمی‌توان گفت تهران شهری خاکستری است. انبوه نقاشی‌های دیواری و کاشی‌کاری‌های مختلف در حاشیه بزرگراه‌ها و معابر عمومی شهر، گسترش فضاهای سبز عمودی و حاشیه بزرگراهی و کاشت گل‌های مختلف در فصول گوناگون در سطح شهر، تهران را به شهری زیبا تبدیل کرده است. تردیدی نیست که تهران طی کمتر از یک دهه توانسته است از شهری دارای مشکلات مختلف به شهری زیست‌پذیر و زیبا تبدیل شود.
3 - گسترش طرح‌های عمرانی درجنوب
بوستان ولایت تنها یک نقطه عطف است؛ پروژه‌ای عظیم که در کمتر از 77 روز در جنوب تهران به اجرا درآمد و پادگانی قدیمی را به بوستانی بزرگ تبدیل کرد. اگرچه بسیاری این اقدام را نشأت گرفته از حضور رهبر معظم انقلاب می‌دانند اما احداث این بوستان در جنوب شهر نشانه‌ای کوچک از حضور پروژه‌های بزرگ عمرانی در جنوب شهر تهران است. اگر بخواهیم عمده پروژه‌های عمرانی که در شهر تهران به اجرا گذاشته شده را مکان‌یابی کنیم، ملاحظه خواهیم کرد که عمده پروژه‌ها در جنوب شهر تهران جای گرفته‌اند؛ از تونل توحید گرفته تا پل جوادیه و از بوستان ولایت گرفته تا مجموعه ورزشی جانبازان.
اینکه هر ساله بسیاری از شهرداری‌های مناطق در قالب طرح‌های منطقه‌ای اجرای بسیاری از طرح‌های عمرانی در جنوب شهر را در دستور کار دارند، امری طبیعی است. به همین دلیل است که ورزشگاه امام رضا در جنوب شهر احداث می‌شود و بسیاری دیگر از طرح‌های عظیم عمرانی در این منطقه پی‌ریزی و ساخته می‌شود. دلیل همه این اتفاقات را می‌توان در این موضوع خلاصه کرد که شهرداری قصد دارد فاصله شمال و جنوب را کاهش دهد؛ فقط همین.
4 - مفهوم عدالت در زندگی شهری
مفهوم تحقق عدالت در‌شهر چیست و مدیریت‌شهری تهران تا چه اندازه در تحقق این مفهوم در شهر موفق بوده است؟ عدالت مفهومی نسبی است؛ تنها می‌توان شاخصه‌هایی برای آن تعیین کرد. شهر تهران به‌عنوان یکی از کلانشهرهای دارای مشکلات پیرامونی همواره نیازمند تمهیداتی برای بهبود وضعیت سکونت و زندگی اجتماعی در شهر بوده است. حجم جمعیت ساکن در تهران به همراه نیازهای شهری که مدیران آن باید در تدبیر مداوم مرتفع ساختن نیازهای شهروندان آن باشند موجب شده است که زنجیره‌ای از برنامه‌ریزی‌های مداوم در پایتخت جریان داشته باشد. برنامه‌ریزی‌های شهری منجر به برخورداری شهروندان از خدمات مناسب شهری و برقراری رفاه شهری مناسب در هر کلانشهر پرجمعیتی می‌شود. این موضوع که شهرداری تهران در سال‌های اخیر با چه بینشی برای تحقق عدالت در شهر گام برداشته است و اینکه آیا انتخاب راهبردها و مکانیزم‌هایی برای تحقق عدالت شهری قادر به محقق کردن سطح قابل قبول عدالت در شهر بوده موضوعی است که بررسی آن نیاز به زمان بیشتری دارد.
مدیران‌شهری می‌توانند با تشخیص گروه‌های هدف و شناخت نیازهای جامعه کم‌درآمد و همچنین چگونگی پاسخگویی به نیازها با اتخاذ رویکرد کارآمد، عدالت‌شهری در زیست اجتماعی شهروندان را تحقق بخشند. یکی از رویکردهای مدیران‌شهری تهران به منظور ایجاد مدیریت کارآمد و مؤثر در سال‌های اخیر اتخاذ راهکار محله‌محوری و برنامه‌ریزی در چارچوب محلات بوده است. محله‌محوری از آن‌رو مورد توجه قرار گرفت که گسترش بی‌رویه و خارج از چارچوب استانداردهای شهری و شهرسازی و معماری در کلانشهر تهران، چاره‌ای جز اتخاذ این راهکار به‌عنوان راهکار مکمل در جهت ارتقای سطح کیفیت زندگی شهروندان و عدالت‌محوری برای برنامه‌ریزان شهر تهران باقی نگذاشت. توسعه محله‌ای، رویکرد محله‌محوری و مدیریت‌شهری محله‌ای یکی از موضوعاتی بود که مورد تأکید مدیران شهری در مدیریت شهر قرار گرفت.
بدین‌ترتیب محله‌محوری به تدریج تبدیل به رویکردی شد که بر اساس آن مدیریت شهر به شهروندان واگذار می‌شد. تهران به 374محله تقسیم شد و واگذاری اختیارات در زمینه عمران، فرهنگ و خدمات اجتماعی به محله‌ها صورت گرفت. استقبال از رویکرد محله‌محور این نظریه را قوت بخشید که برنامه‌ریزی در سطوح پایین از اثربخشی، کارآمدی و کارایی بیشتری برخوردار است که با اثرگذاری بیشتر بر جامعه ساکن در جنوب شهر تهران بر تحقق عدالت اجتماعی شهری می‌افزاید. کاهش فاصله میان شمال و جنوب شهر نیز از دیگر اقداماتی است که می‌توان آن‌را در استراتژی تحقق عدالت شهری گنجاند. طرح موضوع کاهش فاصله شمال و جنوب شهر با انسجام‌بخشی به مدیریت‌شهری علاوه بر برخورداری شهروندان مستقر در جنوب شهر تهران امکان مراجعه شهروندان ساکن شمال شهر به مراکز مورد نیاز در بخش پایین‌تر شهر را فراهم آورد تا بدین‌ترتیب علاوه بر تعامل شهروندان شمال و جنوب شهر بر امکانات جنوب شهر افزوده شود.
حضور شورایاری‌ها را در تحقق عدالت شهری نمی‌توان نادیده گرفت. شورایاری‌ها به‌عنوان نهادهای انسجام یافته بر اساس خواست و نیاز شهروندان پروژه‌های شهری در محدوده محله‌ها را تکمیل کردند. زیباسازی‌ها، نوسازی بافت‌های فرسوده و همچنین اولویت‌بندی پروژه‌ها با مشارکت شهروندان از جمله دستاوردهای تشکیل شورایاری‌ها در راستای تحقق عدالت شهری است. تحقق عدالت شهری و ایجاد رفاه زیست اجتماعی در شهروندان کلانشهر نه تنها زندگی در شهری همچون تهران را با استانداردهای جهانی همخوان می‌کند بلکه حفظ حرمت شهروندان و احترام به حقوق شهروندی را میسر می‌کند. ایجاد دسترسی‌های آسان، برخورداری از امکانات و تکنولوژی‌های نوین مورد نیاز در زیست شهری، ارائه خدمات متنوع به شهروندان و از همه مهم‌تر سهیم کردن شهروندان در مدیریت و اداره شهر تهران به حفظ جایگاه شهروندان و احترام به کرامت انسانی آنها می‌انجامد.
