آتش آنارشیسم دربرلین

اگرچه طی سال‌های اخیر، حوادثی مشابه به کرات در شهرهای برلین، هامبورگ وحتی مونیخ رخ داده ولی آنچه سبب شده ماشین سوزی‌های امسال برلین بیش ازپیش بازتابی بین‌المللی پیداکند، رشد چشمگیر این آتش‌سوزی‌هاست که حالا علاوه بر اتومبیل‌های لوکس، خودروهای معمولی را هم هدف قرارداده و البته تنها به مناطق مرفه شهرکه قاعدتا بیشتردرمعرض این قبیل خطرات هستند، محدود نشده است. به همین دلیل فرضیه‌های مطرح شده برای شناخت منشأ اصلی این ماشین‌سوزی‌هامتعدد هستند. پلیس آلمان نسبت به حمله‌های شبانه گروهی ناشناس که اقدام به آتش زدن خودروها می‌کنند و از حوادث رخ داده اخیر در انگلیس هم الهام گرفته‌اند، ابراز نگرانی کرده است.

کارشناسان و تحلیل‌گران جرم‌شناسی آلمان معتقدند درگیری‌هایی که چندهفته پیش لندن و دیگر شهرهای بریتانیا را به‌هم ریختند شباهت‌های زیادی با ماشین‌سوزی‌های برلین داشته‌اند و به همین دلیل آنها این حوادث را ادامه موج طولانی آشوب‌های لندن می‌دانند. اما سوسیال دمکرات‌های آلمانی پدیده آتش زدن عمدی خودروها را مقدمه‌ای برای حملات تروریستی درآلمان دانسته‌اند؛ به‌خصوص که این اقدام ذهن خیلی‌ها را متوجه عملیات RAF یا Rote Armee Fraktion (فراکسیون ارتش سرخ) کرده که در دهه70 میلادی تحت نام دار و دسته بادرماینهوف شناخته شده و درآلمان ظهور کرده بود. این گروه هم فعالیت‌های خود را با آتش زدن خودروها شروع کرده بود.

افزایش فاصله طبقاتی شهروندان

رسانه‌های محلی آلمان همزمان با موج تازه این حملات با استناد به گزارش‌های قبلی پلیس، این حوادث را نوع خاصی ازنحوه اعتراض گروه‌های چپ افراطی و ضد‌نظام سرمایه‌داری علیه فرایند راندن طبقه متوسط از برخی از مناطق شهربرلین به‌دلیل افزایش هزینه‌های زندگی، دانستند. این فرایند هم‌اکنون درخیلی از شهرهای مدرن امروزی که درآنها تغییراتی اجتماعی- فرهنگی دریک نقطه خاص شهر رخ می‌دهند، رواج یافته است؛ ثروتمندان نسبت به نقل مکان به مناطق بهتر شهر تمایل نشان داده و با خرید یا اجاره خانه دراین مناطق، میزان مصرف، قیمت‌ها و عادات کهن را به هم می‌ریزند. بدین ترتیب گروهی از افراد وابسته به طبقه مرفه جامعه دریک منطقه مشخص گردهم آمده و سبب دوری گزیدن طبقه اجتماعی فقیرتر که پیش‌تر درآنجا می‌زیسته، می‌شوند. چنین پدیده‌ای مسلما در شهرهایی که درآنها فاصله میان طبقه مرفه و فقیر اجتماع زیاد است، بیشتر به چشم می‌آید. این شرایط درنهایت منجر به بروز یک نبرد شهری نوین که اغلب موارد به شکلی غیرقابل کنترل و خصمانه صورت می‌گیرد، می‌شود. کما اینکه منطقه شارلوتنبرگ برلین واقع درجنوب غربی این شهر، بیشترین آسیب را درجریان ماشین‌سوزی‌های اخیر متحمل شد. درنتیجه این حوادث، پلیس نیروهای خود را در سراسرپایتخت به شکل قابل‌توجهی افزایش داد و برای کنترل هرچه بهتر خیابان‌ها به استفاده از هلی‌کوپتر و دوربین روی آورد.

ارهارت کورتیش، وزیرکشور آلمان هم با تعیین مبلغ 5هزار یورو به‌عنوان پاداش برای معرفی افرادی که اقدام به آتش زدن خودروهای پارک‌شده درسطح این شهر می‌کردند، شهروندان برلینی را به معرفی عاملان این حوادث تشویق کرد. درحالی‌که حتی سرویس‌های امنیتی آلمان هم درحال تحقیق روی این حوادث هستند، آنگلا مرکل، صدراعظم آلمان ضمن ابراز نگرانی نسبت به شیوع این پدیده درپایتخت این کشور هشدار داده که برلین نباید تحت هیچ شرایطی به سرنوشت لندن دچارشود.

سابقه دیرینه آتش زدن خودرو درآلمان

پدیده آتش زدن عمدی خودروهای گران قیمت به هیچ وجه در شهرهای آلمان تازگی ندارد و طی سال‌های گذشته به تناوب درنقاط مختلف این کشور تکرار شده است اما دربرلین این تفریح شبانه، تابستان امسال به یک معضل غیرقابل کنترل برای مسئولان تبدیل شد و روند آتش‌سوزی‌ها به حدی بود که تنها طی 3شب پیاپی 44 اتومبیل پارک‌شده درخیابان‌های شهر به آتش کشیده شدند. تعداد کل خودروهای سوخته شده از ابتدای سال‌جاری میلادی در برلین و دیگر شهرهای آلمان به بیش از 500 اتومبیل رسیده است. در ماه می‌گذشته، شهر هامبورگ شاهد به آتش کشیده شدن 18 خودرو طی 2شب متوالی بود و اخیرا هم در این شهر و در دوسلدورف چندین خودرو درساعات پایانی شب آتش گرفتند. در جنگ ضد‌کاپیتالیسم به هیچ خودرویی درخیابان‌های این شهرها رحم نمی‌شود و پلیس هم اعلام کرده کنترل میلیون‌ها اتومبیل درسطح شهرها امری غیرممکن و خارج ازتوان نیروهای امنیتی است. پیش از این، رکورد آتش‌زدن خودروها درآلمان متعلق به سال 2009 میلادی بود که درآن زمان 401 خودرو درسراسر این کشور به آتش کشیده شده بودند. برلین درعین حال تاریخچه دیرینه‌ای از اعتراض‌های سیاسی داشته که خشونت‌های باند بادرماینهوف و نخستین حملات خشونت‌آمیز آنها دراین شهر ازجمله این موارد هستند. به همین خاطرلزوما مشکلات اقتصادی فعلی جامعه آلمان نمی‌توانند انگیزه اصلی این آتش‌سوزی‌های عمدی نام گیرند. نکته مهم دیگراین است که حملات سال‌های اخیر دربرلین عموما درمناطق شرقی پایتخت که محل زندگی مستاجرنشینان بود، رخ می‌دادند اما امروز عوامل اصلی آتش‌سوزی‌های عمدی به غرب برلین نقل‌مکان کرده‌اند و مناطق مرفه شهر را هدف قرارداده‌اند.

ترس از سندروم آشوب‌های بریتانیا

دربرلین مد دیرینه آتش زدن خودروها ازسوی باندهای ناشناس و مرموزی که با نماد رفاه درجامعه آلمان مخالفت می‌ورزند و با آتش، ایدئولوژی خود را به دیگران تحمیل می‌کنند، درحال تکرارشدن است. از سال 2004میلادی، حدود 2000 خودرو درآلمان بدین شکل آتش گرفته‌اند و سال گذشته 330 مورد آتش‌سوزی درمورد خودروهای پارک‌شده ثبت شد اما از ژانویه امسال حملات شبانه به‌خودروها که پیش‌تر هرگز به‌صورت سریالی رخ نمی‌دادند و هیچ‌گاه اتومبیل‌هایی نظیر اوپل وگلف را هدف قرارنمی‌دادند، شکلی جدی‌تر به‌خود گرفتند و کابوس لندن و شیوع یک نوع آنارشی ویران کننده، برلین را لرزانده است. درواقع ترس از اینکه برلین به یک لندن دیگرتبدیل شود، زمانی اوج گرفت که آشوب‌های شبانه این شهر به حوادث هامبورگ شباهت یافت و آتش ایدئولوژی مبارزه با طبقه مرفه جامعه، دامن ساکنان طبقه متوسط درحومه شهربرلین را هم گرفت وحتی موتورهای متعلق به خانواده‌های معمولی پارک شده درخیابان هم از این حملات شبانه درامان نماندند. استراتژی کنونی پلیس برای خنثی کردن این حملات، درمنصرف کردن جوانان از اقدام به‌منظور آتش زدن عمدی خودروها خلاصه شده و پلیس هشدار داده که تمامی افراد مظنون تحت تعقیب قرارخواهند گرفت. در هامبورگ حدود 6هزارنفر از ساکنان این شهر که سال گذشته ازسوی پلیس شناسایی شده بودند و همچنین مصرف‌کنندگان مواد‌مخدر، بی‌خانمان‌ها و اعضای باندهای خلافکار پراکنده درسطح شهر جزو مظنونان قرار خواهند گرفت.

انگیزه سیاسی و آتش بازی درشرایط حساس اجتماعی

درحالی‌که گروه‌های چپ تندرو که حوادث اخیر به آنها نسبت داده شده‌اند، با مقصردانستن گروه‌های راست افراطی درصدد تکذیب و انکار این اتهام برآمده‌اند، یکی ازاهداف احتمالی این آتش‌سوزی‌های عمدی، انتخابات ایالتی 18سپتامبر عنوان شده‌است.
ازنظر تحلیل‌گران، عاملان این حوادث قصد دارند با چنین اقداماتی، برلین را شهری ناامن جلوه داده و ضعف‌های شهردار خونسرد پایتخت را درکنترل اوضاع برملا سازند. ضمن اینکه اظهارنظر آنگلا مرکل و اعلام نگرانی او بابت تحولات اخیر هم به جنبه‌های سیاسی این ماجرا افزوده است. برخلاف برلین، درشهر هامبورگ گروه‌های چپ تندرو دراقلیت کامل به سرمی‌برند. سال‌گذشته تنها 31 مورد از 297 خودروی آتش گرفته، ازسوی پلیس به نیروهای افراطی چپگرا وگروه‌های آنارشیست خشن نسبت داده شده بود. اینکه منشأ اصلی این آتش‌سوزی‌ها چیست، معمای بزرگی است که هنوز دولت آلمان جوابی برای آن نیافته است. آیا طبق گمانه‌زنی پلیس آلمان این اقدامات تنها جنبه آشوب و برهم زدن نظم اجتماعی دارند؟ آیا باندهای خلافکار به این قبیل حوادث دامن زده‌اند؟ آیا اختلاف طبقاتی ریشه اصلی شکل‌گیری این بحران است؟

اظهارات تنی چند از دستگیرشدگان سال گذشته درمورد انگیزه اصلی اقدام به آتش زدن خودروها، فرضیه مطرح شده ازسوی پلیس را قوت می‌بخشد. این عده تنها دلیل انجام این ماشین‌سوزی‌های سریالی را مفرح بودن چنین اقدامی دانسته بودند. ازسوی دیگرهمزمانی این رویداد با آشوب‌های بریتانیا، ازاحتمال شروع مبارزه طولانی علیه نظام سرمایه‌داری در پایتخت‌های اروپایی خبر می‌دهد. شیوع پدیده آتش زدن خودروها در شهربرلین مصادف با آشوب‌های اخیر رخ داده در سراسرانگلیس بوده که منجر به دستگیری بیش از 1500 نفردر بریتانیا شد. در برلین از دیرباز، تندروهای چپگرای ژرمن، ماشین‌های لوکس آلمانی را که نماد ثروت وصادرات این کشور محسوب می‌شوند، هدف قرارداده‌اند. پلیس اخیرا بعد از اینکه نامه‌هایی دررابطه با ضرورت مسئولیت‌پذیری خود درمورد مقوله جهانی شدن و افزایش نرخ اجاره‌ها و فاصله طبقاتی درجامعه دریافت کرد، تحقیقات وسیعی را درمورد آتش‌سوزی‌های عمدی تحت عنوان جرائم سیاسی آغاز کرده است. این آتش‌سوزی‌ها درست درزمانی رخ می‌دهند که آلمان از نظرآمار اقتصادی و اوضاع سیاسی با شرایط سختی روبه‌رواست و نارضایتی عمومی دراین کشور فراگیر شده است.