از نسل‌اولی‌های سینمای ایران تنها این مهرجویی است که در آستانه شروع فیلمبرداری تازه‌ترین ساخته‌اش با عنوان «نارنجی‌پوش» است و بقیه هم‌نسلان او فعلا در تدارک تولید فیلمی نیستند. از نسل‌دومی‌ها هم شاخص‌ترین چهره‌ای که هنوز تصمیمی برای کارگردانی فیلم تازه‌اش نگرفته، می‌توان از ابراهیم حاتمی‌کیا نام برد. حاتمی‌کیا همچنان منتظر است تا تکلیف اکران «گزارش یک جشن» روشن شود.
اما احمدرضا درویش، فیلمساز هم‌سنخ و هم‌نسل حاتمی‌کیا «روز رستاخیز» را در مرحله تدوین دارد؛ فیلمی عظیم درباره عاشورا که پس از تولیدی دشوار، احتمالا طی شدن مراحل فنی‌اش نیز پروسه‌ای طولانی را به‌دنبال خواهد داشت.
از نسل فیلمسازانی که در دهه 60 پا به عرصه سینمای حرفه‌ای گذاشته‌اند، 2 کارگردان آخرین ساخته‌هایشان را آماده نمایش می‌کنند.
«خرس» ساخته خسرو معصومی با بازی پرویز پرستویی هم‌اکنون آخرین مراحل فنی را طی می‌کند. خرس، درباره رزمنده‌ای است که پس از 8 سال اسارت به خانه و کاشانه‌اش بازمی‌گردد و در آنجا با اتفاقاتی روبه‌رو می‌شود. خسرو معصومی نزدیک به یک دهه است که همه فیلم‌هایش را در جنگل‌های شمال می‌سازد و خرس هم در لوکیشن آشنای آثار قبلی سازنده‌اش فیلمبرداری شده است.
رسول صدرعاملی نیز «در انتظار معجزه» را در مرحله فنی دارد. این فیلم که حمید فرخ‌نژاد و پریوش نظریه بازیگران اصلی‌اش هستند پیش از این «شب و قسم به دلتنگی» نام داشت.
جالب اینکه تدوین فیلم تقریبا به پایان رسیده ولی هنوز یکی از سکانس‌های مهم این اثر سینمایی، جلوی دوربین نرفته است؛ سکانسی که اگر صدرعاملی قصد رساندن فیلمش به جشنواره را داشته باشد، باید در یکی دو ماه اخیر فیلمبرداری‌اش کند.
دیگر فیلمساز باتجربه سینمای ایران که فیلمی را در این ماه‌ها به مرحله تولید رسانده سعید سهیلی است. او پس از ساخت 2 کمدی «چارچنگولی» و «ازدواج در وقت اضافه»، سراغ سینمای اجتماعی رفته و «گشت ارشاد» را ساخته است؛ فیلمی که حمید فرخ‌نژاد و پولاد کیمیایی بازیگران اصلی‌اش هستند و هم‌اکنون در مرحله تدوین به‌سر می‌برد.
اگر بخواهیم نگاهی به آثار شاخص تولید شده در سال 90 بیندازیم می‌بینیم حضور فیلمسازان جوان پررنگ بوده است. سامان مقدم یکی از این کارگردانان جوان است که البته پس از ساخت 5فیلم، می‌شود او را فیلمسازی باتجربه دانست. از «یک عاشقانه ساده» در روزهای آغاز فیلمبرداری به‌عنوان کمدی رمانتیک روستایی نام‌برده می‌شد که ژانر کم‌تجربه‌شده‌ای در سینمای ایران است ولی گویا در مرحله فیلمبرداری، فیلم تغییر ژانر داده و لایه کمدی زیر سایه درام اثر قرار گرفته است. فرهاد آییش، مهناز افشار و مصطفی زمانی از جمله بازیگران این فیلم هستند.
«پذیرایی ساده» به کارگردانی مانی حقیقی نیز در حالی آماده نمایش شده که سازنده‌اش این روزها به عنوان بازیگر بیشتر شهرت دارد تا کارگردان. بازی در «درباره الی» و «ورود آقایان ممنوع» حقیقی را به بازیگری شناخته شده تبدیل کرده که شاید کمتر مخاطبی بداند او 3فیلم بلند نیز کارگردانی کرده است.
از حقیقی «کنعان» 2سال پیش اکران عمومی شد ولی او فیلم‌های «آبادان»و «کارگران مشغول کارند» را نیز ساخته که به نمایش درنیامده‌اند. «پذیرایی ساده» فیلم تازه حقیقی که فیلمنامه‌اش را نیز امیررضا کوهستانی از چهره‌های مستعد تئاتر نوشته، فیلمی اجتماعی است که ترانه علیدوستی و مهناز افشار در آن ایفای نقش کرده‌اند.
سامان سالور نیز که چند ماه پیش فیلم دفاع مقدسی «سیزده 59» را روی پرده سینماها داشت، «آمین خواهیم گفت» را آماده نمایش دارد. سالور این فیلم را در حال و هوای «چند کیلو خرما برای مراسم تدفین» که تحسین‌شده‌ترین اثر سینمایی‌اش است، کارگردانی کرده است. در زمینه سینمای دفاع‌مقدس 2فیلم قابل اشاره‌تر از دیگر آثار تولید شده به نظر می‌رسند. «ملکه» و «بزن بریم بهشت».
«ملکه» ساخته محمدعلی باشه‌آهنگر است که 4سال پیش با فیلم خوب و تأثیرگذار «فرزند خاک» پدیده جشنواره لقب گرفت. «ملکه» که‌در فضایی متفاوت ساخته شده آخرین مراحل فنی‌اش را سپری می‌کند و گفته می‌شود این فیلم بخصوص از نظر تکنیکی از روند روبه‌رشد سازنده‌اش حکایت دارد. مصطفی زمانی و میلاد کی‌مرام بازیگران اصلی فیلم هستند.
برخلاف ملکه که فضایی جدی دارد، بزن بریم بهشت درحال و هوایی کمدی ساخته شده است. دومین ساخته بلند سینمایی مصطفی کیایی، درباره فردی است که کارش تکثیر نوارهای لس‌آنجلسی است. او وقتی متوجه می‌شود که دچار بیماری شده و چندماه بیشتر زنده نمی‌ماند به جبهه می‌رود و این آغازی است برایجاد موقعیت‌های طنز. مهدی هاشمی که پس از بازی در «هیچ» دوباره در سینما مطرح شده بازیگر اصلی بزن بریم بهشت است.
سال90، چند فیلمساز اولین ساخته بلند سینمایی‌شان را جلوی دوربین بردند. «من همسرش هستم» اولین فیلم مصطفی شایسته تهیه‌کننده باسابقه سینمای ایران در مقام کارگردان است. معمولا تولیدات هنری دفتر هدایت فیلم توسط مصطفی شایسته تهیه می‌شد و محصولات تجاری‌تر سهم برادر بزرگش مرتضی بود.
مصطفی شایسته که آثاری چون «بوتیک» و «کنعان» و «کافه ستاره» را تهیه کرده و بیشتر با کارگردان‌های جوان و خوشفکر همکاری داشته، این‌بار در مقام کارگردان «من همسرش هستم» را ساخته. فیلمی که یک ملودرام شهری است و بازیگران اصلی‌اش میترا حجار، نیکی کریمی و مصطفی زمانی هستند. باید دید این تهیه‌کننده باسابقه به عنوان کارگردان چه فیلمی ساخته است.
دیگر فیلم اولی کنجکاوی‌برانگیز «بغض» به کارگردانی رضا درمیشیان است. درمیشیان که سال‌ها به عنوان برنامه‌ریز و دستیار کارگردان با فیلمسازانی چون مهرجویی و جیرانی همکاری داشته، در اولین ساخته بلند سینمایی‌اش سراغ مضمون مهاجرت رفته است. بغض در ترکیه فیلمبرداری شده و بابک حمیدیان و باران کوثری بازیگران اصلی‌اش هستند.
در کل آنچه در آیینه تولیدات سال90 به چشم می‌آید، حکایت از حضور قابل توجه کارگردانان جوان دارد. به طوری که اگر فیلمسازان قدیمی در ماه‌های اخیر فیلمی جلوی دوربین نبرند، سی‌امین جشنواره فیلم فجر، آوردگاه جوانان خواهد شد.
