این نخستین بار است که معترضان مصری از سلاح گرم برای مقابله با نیروهای ارتش مصر استفاده میکنند و به این ترتیب شاید بتوان گفت فاز جدیدی در مصر پس از مبارک در حال آغاز شدن است.
نهم اکتبر، خشونت بارترین روز در مصر از زمان سرنگونی مبارک بود و حالا بسیاری از مصریها آن را «یکشنبه سیاه» مینامند؛ رخدادی که با راهپیمایی مسیحیان قبطی از شمال قاهره به سوی ساختمان تلویزیون مصر آغاز شد درنهایت تبدیل به درگیری خونینی شد که بیش از 26 نفر در آن کشته شدند و صدها نفر هم مجروح.
این تظاهرات توسط تعداد زیادی از گروهها و فعالان قبطی سازماندهی شد. آنها در گذشته هم تظاهراتهایی را در مقابل ساختمان تلویزیون مصر سازماندهی کرده بودند. مدت کوتاهی پس از آغاز خشونتها تلویزیون ملی مصر، قبطیها را مقصر اعلام کرد. در کشوری که همواره میان قبطیها و جمعیت مسلمان درگیریها و تنشهایی وجود داشته، همین خبر تلویزیون ملی مصر، موجب شد که در مدتزمان کوتاهی تعداد زیادی از جمعیت مسلمان برای مقابله با قبطیها به مقابل ساختمان تلویزیون بروند. گفته میشود آنهایی که در مقابل قبطیها ایستادند به طرفداری از ارتش برخاسته بودند.
در عین حال جمعیتی هم علیه ارتش در میدان تحریر مصر جمع شدند و به استفاده از خشونت علیه معترضان در مقابل ساختمان تلویزیون اعتراض کردند. در نهایت دو گروه در میدان تحریر نیز با یکدیگر درگیر شدند که البته این درگیری کشتهای در پی نداشت. اما برای چند ساعت خیابانهای مرکزی و مهم پایتخت مصر شاهد شدیدترین درگیریها همراه با خودروهای آتشگرفته و صدای آمبولانس و ماشین پلیس بود.
نکته مهم در این میان این است که خشونتهای روز یکشنبه که در آن معترضان در واکنش به سرکوب، علیه ارتش واکنش نشان دادند، برای نخستین بار بود که رخ میداد. تا قبل از این اعمال خشونت در مصر علیه ارتش یک تابو بود؛ چه، ارتش نیز همواره از اعمال خشونت بیش از اندازه علیه مردم خودداری میکرد و حتی در اعتراضات علیه مبارک در کنار مردم ایستاد. کسانی که در درگیریهای اخیر کشته شدند، قربانی خشم فزاینده 2اردوگاه در مصر علیه یکدیگر هستند.
آنها که حمایت از ارتش را قبول دارند و آنها که صراحتا از پایان دادن به حاکمیت نظامیان در مصر سخن میگویند. دولت و شورایعالی نظامی مصر هر دو بیانیههایی را برای آرامکردن مردم صادر کردند و دستهای خارجی را مسئول بهوجود آمدن درگیریهای روز یکشنبه دانستند. برخلاف تلویزیون ملی مصر که از همان ابتدا قبطیها را مسئول اعلام میکرد، دولت و شورایعالی نظامی، مسیحیان قبطی را مسئول آغاز درگیریها معرفی نکردند.
اما این مسئله هم طرفین را قانع نمیکند و مانع از این نمیشود که از مواضعشان در آینده نزدیک کوتاه بیایند. همزمان با شعلهورترشدن درگیریهای قومی، نژادی و فرقهای در مصر و همچنین شدت گرفتن درگیریها میان 2اردوگاهی که از آنها یاد کردیم، به این نکته هم باید توجه کرد که شرایط امنیتی در مصر بسیار وخیم شده است.
حال سؤال این است که آیا ارتش مصر از اتفاقی که در روز یکشنبه سیاه افتاد و در آن چند سرباز ارتش کشته شدند بهعنوان بهانهای برای سرکوب فعالیتهای 2اردوگاه مذکور استفاده خواهد کرد یا خیر؟ سؤال دیگری که بسیار اهمیت دارد این است که اگر ارتش مصر دست به چنین اقدامی بزند، مردم مصر چه واکنشی نشان میدهند؟ مردمی که بهطور طبیعی از سیاست دور ماندهاند بدون شک با ادامه تحولات و ناآرامیها ساکت نخواهند ماند.