اگر یک فرد آسیبدیده به مراکز اورژانس اجتماعی سازمان بهزیستی مراجعه کند، این مراکز اجازه دارند تا فرد را برای مدت 24 ساعت پذیرش کنند و پس از آن در پی کسب اجازه از قوهقضاییه برای گرفتن سرپرستی موقت باشند. برخی نوجوانان هنگامی که در معرض خطر قرار دارند خود را به یکی از مراکز اورژانس اجتماعی معرفی میکنند و با امضای یک درخواست میتوانند سریعا در این مراکز پذیرش شوند.
این اقدام هر چند شایسته است اما نکته مهم این است که پذیرش افراد آسیب دیده و در معرض آسیب خودمعرف براساس آییننامههای داخلی سازمان بهزیستی انجام میشود و قانونی در کشور وجود ندارد که مشخصا به مددکاران سازمان بهزیستی اجازه دهد تا افراد خودمعرف را پذیرش کنند. با توجه به نیازهای موجود در جامعه بهنظر میرسد تدوین قانونی در این زمینه ضروری و لازم است.
بخش مهمی از فعالیتهایی که از سوی مددکاران اورژانس اجتماعی انجام میشود براساس آییننامههای داخلی سازمان بهزیستی است، به این معنا که فعالیت مددکاران از پشتوانه قانونی مشخص و محکمی برخوردار نیست به همین دلیل بهنظر میرسد که تقویت و رشد این بخش از فعالیتهای پیشگیری از آسیبهای کشور نیازمند بازبینی از سوی قانونگذاران باشد.
پایان قانون
ماده 97 قــانون بـــرنامه چهارم تــوسعه(1387-1383) دولت را مکلف کرده بود تا نسبت به کاهش آسیبها در کشور اقدام کند. با استناد به همین ماده قانونی، اورژانس اجتماعی شکل گرفت و به فعالیت پرداخت. هرچند آییننامههای داخلی سازمانها قابل اجرا هستند اما به هر حال ضرب و زور قانون را ندارند بهنظر میرسد که با پایان یافتن برنامه چهارم توسعه هر چه بیشتر لزوم بازبینی و قانونگذاری در این بخش مشخص میشود تا براساس مواد قانونی وکلا و مددکاران به فعالیت بیشتری در این زمینه بپردازند.
همایون هاشمی، رئیس سازمان بهزیستی معتقد است: آییننامههای داخلی سازمان بهزیستی مستند به قوانین بالادستی است که از سوی کارشناسان خبره در هر رشته نوشته میشود و هر سال هم مورد بازبینی قرار میگیرد تا به مددکاران اجازه ادامه فعالیت را براساس اقتضای زمان بدهد.او با اشاره به اینکه اورژانس اجتماعی نیاز به مداخلات در حوزه قانونگذاری دارد، افزود: در بخش اورژانس اجتماعی، سازمان بهزیستی یک لایحه تهیه کرده است تا بخشی از این مشکلات از سوی دولت حل شود.
به گفته رئیس سازمان بهزیستی، اورژانس اجتماعی درخصوص تقویت نیروی انسانی، تامین منابع و ایجاد ردیف خاص اعتباری نیاز به دقت و توجه بیشتر دارد و از آنجا که این بخش از فعالیت پیشگیری از آسیبهای اجتماعی نقش مهمی در کاهش آسیبها دارد و به نوعی بازوی مهم پیشگیری محسوب میشود، نیازمند همکاری دولت در این زمینه هستیم.صحبتهای رئیس سازمان بهزیستی اگر نه بهصورت مستقیم اما در لفافه مشکلاتی را که بر سر راه فعالیت اورژانس اجتماعی کشور قرار دارد تایید میکند.
از سوی دیگر علی محمدزنگانه، معاون امور اجتماعی و پیشگیری از آسیبهای سازمان بهزیستی بر این نکته تاکید کرده که خط تلفن 123 اورژانس اجتماعی این سازمان سال گذشته به 214 هزار تماس پاسخ داده که 11 هزار مورد از این تماسها از سوی تیمهای سیار مددکار مورد رسیدگی قرار گرفته و منجر به کشف 7 هزار و 400 مورد کودک آزاری در کشور شده است.با توجه به اینکه اورژانس سیار اجتماعی هنوز تمام کشور را تحت پوشش قرار نداده است بهنظر میرسد با گسترش این دسته از خدمات تعداد تماسهای روزانه این مرکز نیز به سرعت افزایش یابد.
اورژانس اجتماعی تلفیقی از مداخله در بحرانهای فردی، خانوادگی و اجتماعی ( مرکز اورژانس اجتماعی)، خط تلفن اورژانس اجتماعی (123) وخدمات اجتماعی سیار( پایگاه اجتماعی) است که با هدف کنترل و کاهش بحرانهای فردی، خانوادگی و اجتماعی و در دسترس قرار دادن خدمات تخصصی و اورژانسی سازمان بهزیستی به آحاد جامعه و نیز ارتقای سطح دانش و آگاهی افراد در معرض آسیب و آسیبدیده اجتماعی تشکیل شده و مردم میتوانند موارد کودکآزاری را به این مراکز اطلاع دهند تا مددکاران این مرکز با مداخله در بحران از کودک آزاری جلوگیری کنند.