مفاهیم: بارش شهابی چیست؟

بیشتر شهاب‌هایی که در آسمان دیده می‌شوند از نقطه خاصی در فضا نمی‌آیند، بلکه از ذرات ریز بین ستاره‌ای به وجود آمده و به طور پراکنده در فضا پخش شده‌اند. رصد اینگونه شهاب‌ها کاملا تصادفی است و زمان وقوع آنها نیز قابل پیش بینی نیست.

زمانی که زمین ار میان توده‌ای از ذرات فضایی عبور کند، بارش شهابی رخ می‌دهد و چون در اثر این عبور ذرات زیادی با جو زمین برخورد می‌کنند، در زمانی کوتاه، تعداد زیادی شهاب قابل مشاهده است.

این ذرات در مدارهای موازی و نزدیک به هم دور خورشید می‌گردند و با عبور زمین از میان آنها و برخورد آنها با جو زمین، ما تصور می‌کنیم که آنها از یک نقطه سرچشمه می‌گیرند. این نقطه را کانون بارش یا نقطه نور باران می نامند.

نامگذاری شهاب باران‌ها بر اساس مکان کانونی آنها صورت می‌گیرد. به عنوان مثال: شهاب باران اسدی، بارش شهابی برساوشی و ...

شروع بارش، زمان ورود زمین به توده ذرات، اوج بارش، زمان رسیدن زمین به بخش متراکم شهاب‌ها و زمان پایان بارش هم هنگام خروج زمین از توده ذرات است.

در هر سال چندین بارش شهابی رخ می‌دهد که هر کدام در قسمت خاصی اتفاق می‌افتد.

• منشا بارش‌های شهابی
  

منشاء بسیاری از بارش های شهابی، دنباله دارها هستند. این صخره‌های یخی با حرکت خود ذرات ریزی به جا می‌گذارند. با نزدیک شدن دنباله دار به خورشید تعداد ذرات به جا مانده افزایش می‌یابد. بنابراین مدار دنباله دار مملو از ذراتی می‌شود که با همان سرعت دنباله دار و تقریبا" در همان مدار به دور خورشید می‌گردند.

به دلیل حرکت متناوب زمین به دور خورشید، سیاره ما در زمان مشخصی از سال به نزدیکی مدار دنباله دار می‌رسد و با برخورد به این ذرات بارش شهابی رخ می‌دهد.

بارش‌های شهابی هر سال تکرار می‌شوند. مثلا، هر سال در بیستم مرداد، زمین از میان توده‌ای از ذرات، که از دنباله دار سویفت-تاتل به جای مانده عبور می‌کند و بارش شهابی بر ساوشی رخ می‌دهد. بارش برساوشی زیباترین و غنی‌ترین بارش شهابی است.

• برخی بارش‌های شهابی مشهور عبارت‌اند از:

بارش شهابی اسدی (26 آبان)
بارش شهابی جباری (30 مهر)
بارش شهابی جوزائی (23 آذر)
بارش شهابی برساوشی (20 مرداد)
بارش شهابی ثوری شمالی (22 آبان)
بارش شهابی شلیاقی ( 2 اردیبهشت)
بارش شهابی دب اصغری (2 دی)
بارش شهابی ربعی (13 دی)
بارش شهابی اتا دلوی (15 اردیبهشت)

• رصد شهاب باران

اختر شناسان بارش‌های شهابی را با روش های مختلف از قبیل رصد مرئی، رادیویی با تصویربرداری ویدئویی و حتی با تلسکوپ (در برخی از بارش‌های کم شمار)رصد می‌کنند. یکی از رایج ترین و کم هزینه ترین روش‌ها، رصد مرئی است، یعنی تماشای مستقیم شهاب‌ها که به یکی از علاقمندی‌های اصلی منجمان آماتور امروز تبدیل شده است.