تصویر تظاهرات خیابانی پرتعداد و گاه همراه با درگیری و خشونت در سراسر دنیا، دیگر عادی شده‌است. خیزش‌های مردمی برای سرنگونی دیکتاتورها دیگر حماسه‌ای دست‌نیافتنی نیست اما در همین جهان آشفته، بازهم غیرمنتظره‌ای هست که از شدت چشمگیری و حیرت‌انگیزی، دهان به دهان در میان همه مردم جهان بچرخد و تا روزها از صدر اخبار کنار نرود. یکی از این غیرمنتظره‌های شگفت‌انگیز، فیلمی چند ثانیه‌ای است که پنجشنبه‌شب از شبکه‌های خبری جهان پخش شد.
سرهنگ 69 ساله‌ای که لقب دیرپاترین حاکم جهان عرب را با خود یدک می‌کشید، بعد از سال‌ها قمار بی‌محابا و پرهزینه در یک تعقیب و گریز خیابانی که هنوز جزئیات آن دقیقا مشخص نیست کشته شد. آخرین تصویری که جهان از معمر قذافی رهبر لیبی دیده‌است، تصویر جدال یک مرد زخمی و خونین با مردان مسلحی است که دستگیرش کرده‌اند و همزمان با یک موبایل فیلمش را ضبط می‌کنند. دقایقی بعد تصویر جسد غرق در خون او در دست همان مردان، از تلویزیون‌ها پخش شد. در فیلم‌های بعدی، تصاویر لوله سیمانی فاضلاب در کنار خیابانی در شهر سرت نشان داده می‌شود که قذافی زخمی ساعتی قبل از دستگیری‌اش در آن پناه گرفته‌بود.
او یکی از 3 دیکتاتور جهان عرب بود که در یک سال گذشته با قدرت مردم سرنگون شد. از این نظر شاید سرنوشت او چندان حیرت‌آور نباشد. این سرنوشت‌محتوم همه دیکتاتورهاست که البته هیچ کدام تا لحظه آخر آن را باور نمی‌کنند. اما چگونگی مرگ قذافی وجه تمایز سرنوشت او با دیکتاتورهای سرنگون شده دیگر است. صدام‌حسین در دسامبر 2003 یعنی 10 ماه بعد از حمله آمریکا به عراق، از یک پناهگاه زیرزمینی در زادگاهش شهر تکریت بیرون کشیده‌شد. او چند جلسه در دادگاه محاکمه شد و 3 سال بعد اعدام شد. حسنی‌مبارک و زین‌العابدین بن‌علی دیکتاتورهای مصر و تونس یکی در جریان محاکمه قرار دارد و دیگری فراری است. قذافی اما سرنوشتی متفاوت داشت.
او طی 42 سال حکومت در لیبی، انتقام و کینه‌جویی، کشتار بی‌دلیل، قمار با قدرت و تحقیر مخالفان در حد موش خواندن آنها را به مردمش یاد داد. مردان مسلحی که ساطور به دست اطراف جنازه قذافی پشت وانت حضور داشتند، اینگونه رفتار را از خود او یاد گرفته‌بودند. کسی که با دستور یا بدون دستور به بدن نیمه‌جان قذافی حین سوار شدن به آمبولانس شلیک کرده، بی‌اعتقادی و بی‌اعتمادی به اجرای عدالت از طریق محاکمه و دادگاه را از حکومتی یادگرفته که بیش از 4 دهه بدون هیچ نهاد مدنی و ابزارهای حکومت‌داری به‌صورت بدوی و با اعمال قدرت مستقیم یک نفر، در قدرت بوده‌است. قذافی معتقد بود که شیوه حکومتی او در لیبی منحصر به فرد است و نیازی به انتخابات و نهادهای حکومتی نیست.
نسل کنونی لیبی، منطقی غیراز انتقام و مرگ نمی‌شناسد. اخبار و گزارش‌هایی که در روزهای اخیر درباره چگونگی رفتار با نیروهای طرفدار قذافی توسط انقلابیون و فاتحان شهرها منتشر شده، وجود این ویژگی در میان مردم لیبی را تایید می‌کند. هر کس هر جا که دستش رسیده انتقام عضو خانواده و همسایه و دوستش را گرفته. جنایاتی که در ماه‌های اخیر در لیبی به وقوع پیوسته بدون شک حدیث مفصلی است که تا سال‌ها بعد ابعاد آن مشخص نخواهد شد. مسئول همه این جنایات شخص قذافی است. قذافی با سرنوشتی رو‌به‌رو شد که خود رقم زده بود.
