آغاز فصل سرما و درپیش‌بودن تعطیلات میان‌هفته‌ای، فرصتی برای یادآوری است تا مروری داشته باشیم بر پرحادثه‌ترین محورهای مواصلاتی کشور.امیدواریم تعطیلات پیش‌رو عاری از تلفات گسترده در حوادث جاده‌ای باشد.
جاده اسالم به خلخال؛پیچ‌های خطرناک!
جاده 70کیلومتری خلخال به اسالم با داشتن 3هزار و 300متر ارتفاع از سطح دریا، یکی از محورهای سخت گذر به شمار می‌رود. 18کیلومتر این محور تا گردنه الماس در حوزه استحفاظی استان اردبیل و بقیه در حوزه استحفاظی استان گیلان قرار دارد. شهرستان خلخال، استان اردبیل را به استان‌های گیلان و زنجان متصل می‌کند. در بیشتر مواقع سال، این جاده در معرض خطر ریزش کوه و جاری شدن سیل قرار دارد.
شاید بتوان گفت در فصول پاییز و زمستان کار عاقلانه‌ای نیست که برای رسیدن به اردبیل این جاده را انتخاب کنید. اما هرچقدر که این جاده خطرناک است به همان نسبت مانند بهشت زیباست. کسانی که از این مسیر عبور کرده‌اند همگی اذعان می‌دارند که یکی از زیباترین مناظر طبیعی ایران در اینجا گردآمده است. اسالم به خلخال یک راه پیچ در پیچ در دامنه‌های سبز کوهستان است؛ جایی بکر و سبز که بیشتر نقاطش از مه سفیدپوش شده است. به‌مرور، بالاتر که می‌روید برگ‌ها زردتر شده‌اند. انگار پاییز به آنجا زودتر سرک کشیده است. هوا خنک‌تر می‌شود و مه رفته‌رفته غلیظ‌تر. ارتفاع کوهستان زیاد است و شما در کنار خود با پرتگاه بسیار عمیقی روبه‌رو هستید. جاده نیز باریک اما آسفالت شده است که هر سال نیاز به تعمیر دارد چون اینجا بسیار سیل‌خیز است. در زمستان یکی از محورهایی که به وفور می‌شنوید براثر برف بسته شده، همین مسیر اسالم به خلخال است و تصادف‌های مرگباری هم در این نقطه متأسفانه اتفاق می‌افتد.
جاده حیران؛ زیبای خطرساز!
مسیر اتصالی آستارا و اردبیل و مرز استان‌های گیلان و اردبیل به نام حیران مشهور است و اوج حیرانی از این همه زیبایی طبیعت در اوج جاده، یعنی گردنه حیران خودنمایی می‌کند؛ جاده، کوه و جنگل در کنار هم مناظر بسیار زیبایی را خلق می‌کنند. اما این همه زیبایی در کنار حوادث ناگواری که سالانه جان بسیاری از مسافران را می‌گیرد، جای خود را به نازیبایی‌هایی می‌دهد که دست انسان خلق کرده و بر زیبایی طبیعت چیره شده است؛ با این حال کسی نمی‌تواند منکر زیبایی‌هایی شود که تنها به مسافران این جاده منحصر به‌فرد عرضه می‌شود.
جاده چالوس؛ چهارمین جاده زیبای جهان
جاده چالوس یکی از مهم‌ترین جاده‌ها برای مردم تهران و کرج است که از میان شهر کرج در استان البرز شروع و به شهر چالوس در کرانه دریای خزر وصل می‌شود. برخی این جاده را یکی از زیباترین جاده‌های جهان می‌دانند. تا اواخر دوره قاجار، جاده‌ای بین کرج - چالوس وجود نداشت و تنها یک مسیر خاکی و مالرو، راه دسترسی به روستاهای این منطقه را تشکیل می‌داد؛ اما به‌گونه‌ای نبود که ارتباط‌دهنده شمال و جنوب کشور باشد. این جاده در سال ۱۳۱۲ مورد بهره برداری قرار گرفت. از این زمان به بعد، انواع رستوران‌ها و واحدهای اقامتی و پذیرایی در کنار این جاده شکل گرفتند و با ساخت سد امیرکبیر (سد کرج) در سال ۱۳۴۰ بر جاذبه‌ها و زیبایی‌های این جاده افزوده و در اندک زمانی این جاده به یکی از تفریحگاه‌های مهم گردشگری ایران تبدیل شد. این جاده، در دامنه سلسله جبال البرز مرکزی، از دوره گذشته ساخته شده است و امکانات، تأسیسات و اماکن گردشگری، تفریحی و ورزشی‌ای که در حاشیه آن ساخته شده پس از این دوره بوده است که بعدها نیز عنوان چهارمین جاده زیبای جهان را کسب کرد. جاده چالوس قطر رشته‌کوه‌های البرز را می‌پیماید. برای ساخت این جاده تونل‌ها و پل‌های طولانی بسیاری ساخته شده که با توجه به زمان ساخت آنها، کار زیادی برده و تعدادی نیز جانشان را بر سر ساخت آن از دست داده‌اند. از مهم‌ترین این تونل‌ها تونل کندوان است که در اردیبهشت ماه سال ۱۳۱۴ شمسی ساخته شد؛ تونلی به مسافت یک هزار و ۸۸۶ متر و عرض 5 الی 7 متر و ارتفاع 6متر که کار ساخت آن 4سال طول کشید و در سال ۱۳۱۸ به بهره‌برداری‌رسید. با احداث این تونل، ۱۳کیلومتر از طول مسیر مرکز کرج به چالوس کاسته شد چون پیش از آن برای طی این مسیر باید کوه دور زده می‌شد. به نقل از گفته‌های شفاهی مردم قدیم، کارگران را برای کندن این تونل در دل کوه (چون کندن تونل کندوان آن‌هم بدون تجهیزات ،کار بسیار سخت و دشواری بود) با یک سکه 5 ریالی که در آن زمان ارزشمند بود تشویق می‌کردند و گفته می‌شود به ازای هر کلنگ پول داده می‌شده است.
جاده هراز؛ خطر همیشگی
جاده هراز، پس از جاده چالوس، مهم‌ترین جاده تهران- مازندران است. این جاده از دره رود هراز می‌گذرد و نزدیک‌ترین راه اصلی به قله دماوند است، همچنین این جاده کوتاه‌ترین مسیر تردد میان 2شهر تهران و آمل است. برآورد می‌شود که فقط در ایام نوروز، این جاده میزبان ۴میلیون مسافر است. حجم زیاد تردد در کنار ظرفیت کم جاده گاهی موجب به‌وجود آمدن ترافیک‌های بسیار طولانی می‌شود، به همین لحاظ پروژه چهاربانده کردن این جاده در دست اجرا بوده و هم‌اکنون حدود نیمی از این مسیر چهاربانده شده‌است. جاده هراز دارای ۱۴تونل بوده که طولانی‌ترین آنها بیش از ۱۵۰۰متر طول دارد.
اگرچه استفاده از دره هراز به‌عنوان راه ارتباطی آمل به شهر ری سابقه بسیار طولانی دارد ولی جاده هراز یکی از جدیدترین جاده‌های اتومبیل‌روی منتهی به شمال کشور است. در اطراف این جاده جاذبه‌های گردشگری، تاریخی، طبیعی و مذهبی وجود داشته و همین امر نیز موجب ترغیب مسافران بیشتری به استفاده از این جاده شده است. با این‌حال جاده هراز جاده‌ای ناامن بوده و بخشی از این ناامنی، علاوه بر عوامل انسانی به زیرساخت‌های آن بازمی‌گردد. این جاده یکی از محورهای سانحه‌خیز ایران است.
آمار تصادفات رانندگی در جاده هراز بسیار بالاست. این جاده در زمان ساخت نیز کشته‌ها و زخمی‌های بسیاری برجای گذاشته‌است. از دیدگاه اداره راه و‌ترابری استان مازندران، کیلومتر ۱۸تا ۲۲ جاده از رودهن به سمت امامزاده هاشم، بحرانی‌ترین قطعه این راه از نظر سقوط بهمن است. اگر چه تونل بهمن‌گیر امامزاده هاشم، واکنشی به این خطر است ولی این بهمن‌گیر در سال ۱۳۷۶ نتوانست از جان ۳۲ مسافری که در همین نقطه زیر بهمن ماندند حفاظت کند. با وجود این نتایج یک تحقیق دانشگاهی نشان می‌دهد که همچنان عامل انسانی مهم‌ترین عامل بروز سوانح در این جاده است. علاوه بر سوانح جاده‌ای، آلودگی هوای داخل تونل‌های جاده هراز نیز بسیار فراتر از استانداردهاست و خطراتی را برای تردد‌کنندگان ایجاد می‌کند.
