به گفته دبیر این جشنواره تمام کسانی که اهل تفکر هستند و به هنر تئاتر علاقهمندند مخاطب این جشنواره هستند.
- چرا نام جشنواره از «حقیقت» به «صاحبدلان» تغییر کرد؟ این تغییر و تحول در نامگذاری، به شکلگیری هویت مستقل جشنواره لطمه نمیزند؟
شاید دلیل خیلی محکمی برای این تغییر اسم نتوانم بیاورم اما هدف از این تغییر، اتفاقا رسیدن به همان هویت مستقلی است که شما میفرمایید. برای من خیلی خوشایند نبود که مثلا در مصاحبه با همکاران متعدد شما، مدام شاهد این اشتباه لفظی باشم که شما که دبیر سینما حقیقت هستید یا در خبر رادیو اشتباه گوینده خبر را بشنوم که دارد از جشنواره تئاتر حقیقت میگوید اما تئاتر یکدفعه تبدیل میشود به سینما حقیقت بدون آنکه حتی گوینده متوجه اشتباه خود بشود و بخواهد آن را تصحیح کند. ضمن آنکه در انتخاب خود کلمه حقیقت هم از اول بحث بود که آیا این اسم خوب است یا نه و آیا آنقدر جامع هست که اهداف موردنظر جشنواره را دربر بگیرد؟
حتی دوستانی که خود آن را پیشنهاد داده بودند، خیلی محکم از آن دفاع نمیکردند و دنبال اسم بهتری میگشتند و اتفاقا این نگرانی را داشتند که یادآور سینما حقیقت نباشد. بنابراین فکر میکنم «صاحبدلان» اسمی است در جهت مستقل کردن این جشنواره که بهدلیل شباهتش با قالب سینمایی آن حقش مدام ضایع میشد، هرچند ممکن است بهنظر بعضی اسم «صاحبدلان» جامعیت اسم حقیقت را نداشته باشد. من همانطور که سال پیش در مورد چرایی انتخاب اسم حقیقت دلایلی میآوردم و از آن دفاع میکردم، از اسم «صاحبدلان» هم دفاع میکنم و آن را از نظر مفهومی به آنچه مورد نظر این جشنواره است، نزدیکتر میدانم. در بطن نام صاحبدلی، احساس وجود ایمان محسوستر است و بعد هم مجبور نیستی مدام به این سؤال پاسخ بدهی که اصلا حقیقت یعنی چی؟ در صاحبدل چون و چرایی در پذیرش حقیقت نیست، چراکه یقین اتفاق افتاده و صاحبدل کسی است که در عالم هستی معرفتی میبیند که او را به کرنش در برابر عظمت آن وا میدارد.
- استقبال از جشنواره نسبت به سال گذشته تغییری داشته؟
امسال 400اثر به دبیرخانه ارسال شده درصورتی که سال گذشته این رقم حدود 294اثر بود. بنابراین ما شاهد رشد قابلقبولی هستیم. در سال اول معلوم بود آثار رسیده همان آثار ردی سالهای پیشین جشنوارههای رضوی و عاشورایی است اما امسال ما شاهد خلق آثار تازهتری هستیم که مخصوصا از نظر موضوعی تنوع بسیار دارند. سال اول تقریبا 90 درصد آثار رسیده مربوط به جشنوارههای رضوی و عاشورایی بود اما امسال نویسندگان رویکرد متفاوتی را نسبت به سال گذشته در پرداختن به موضوعها و مضمونهای قرآنی و همینطور شخصیتهای متفاوت ائمه علیهمالسلام و اولیا در پیش گرفتهاند که از نظر من یعنی محقق شدن یکی از اهداف جشنواره که وسعت بخشیدن به موضوعها بود. امسال نمایشنامهها از انحصار رضوی و عاشورایی بودن درآمدهاند و در موضوعهای علوی و فاطمی و مهدوی و... توسعه پیدا کردهاند. سطح برخورد با ائمه علیهمالسلام هم از اینکه فقط شفادهنده بیماران باشند یا قرض مقروضان را ادا کنند، بالاتر رفته و به چون و چرا در حقانیت آنها برای رسیدن به حکومتی که از آنها غصب شده، پرداخته میشود. در نمایشنامههای معاصرتر هم از نظر موضوعی تاثیر دین در زندگی ما یا فقدانش از رویکردهای متفاوت این دوره است که بهنظرم نویدبخش است.
- تمرکز نمایشهای دینی در قالب یک جشنواره، ایده خوبی است اما چرا این جشنواره را بهصورت رقابتی برگزار نمیکنید؟ رقابت در بخشهای مختلف باعث رونق بیشتر جشنواره نمیشود؟
از ابتدا نه من و نه دوستان مسئول، رغبتی به رقابتی شدن این جشنواره نداشتیم چون احساس میکردیم موضوع دین کالایی نیست که آن را عرصه برد و باخت کنیم، چرا که تاثیر روانی خوبی بر آنکه رتبه نیاورده - که اتفاقا تعدادشان به نسبت کسانی که برنده میشوند، بسیار بیشتر است - نخواهد داشت و ما هم دوست نداریم عاملی برای تخریب دین حتی بهصورت گذرا در ذهن و روان کسانی باشیم که به نیت برد وارد گود میشوند و با باخت اندوهی را با خود حمل میکنند که ظاهرا از یک جشنواره دینی بر آنها عارض شده اما در اصل ربطی به دین ندارد. در جشنوارههای دیگر بارها شاهد بودهام که پس از اعلام نتایج، داورها را از دسترس شرکتکنندهها دور میکنند که مبادا در این میان توهینی صورت گیرد. حتی بعضی شرکتکنندهها که خود را خوشسلیقه میدانند و داوران را کجسلیقه، یقهگیری هم میکنند که چرا جایزه ما را اشتباهی به دیگران دادهاید. این رفتارها که کم هم نیست، از نظر ما وهن به موضوع دین تلقی میشود. برای همین سعی داریم همچنان جشنواره را غیررقابتی برگزار کنیم.
- نمایشهای جشنواره تئاتر «صاحبدلان» چقدر قابلیت اجرای عمومی دارند؟ اینکه خیلی از نمایشها برای عموم اجرا نمیشوند بهدلیل کمتجربگی گروههاست یا مشکلاتی مثل کمبود سالن نمایش؟
اصلا نمایشهای جشنواره صاحبدلان انتخاب میشوند که اجرای عمومی بروند. سال گذشته آن تعداد نمایشی که از سوی هیات بازبینی انتخاب شدند، چه در تهران چه در شهرستانها، هریک حداقل 15اجرا رفتند. البته گفتنی است نمایشهایی که انتخاب میشوند، بهخصوص امسال، همه در کنار خود مشاوری مجرب را خواهند داشت تا انشاءالله بتوانیم به نمایشهایی قابلقبول در استانداردهای اجرایی برسیم که از امکان اجرای عمومی بهترین بهره را ببریم نه اینکه با بردن نمایشی ضعیف یا آماتور امکانات موجود را تلف کنیم و هدر بدهیم. ضمن اینکه اگر به خاطر محدودیت سالن در تهران نبود، دست ما برای انتخاب تعداد بیشتری نمایش بازتر بود. خوشبختانه اجرای عمومی نمایشها در شهرستانها قدرت انتخاب ما را برای امسال بالا برده، طوریکه توانستیم 10اثر به تعداد آثار شهرستانی اضافه کنیم؛ همینطور به آثار تهرانی.
- مخاطب اصلی تولیدهای جشنواره تئاتر «صاحبدلان» چه کسانی هستند؟
همه آدمهایی که اهل تفکرند و به هنر تئاتر ارج میگذارند، مخاطب جشنواره صاحبدلانند.