به گزارش همشهری، پس از گذشت 10 سال از ارائه پیش‌نویس تاسیس بورس نفت و پس از 5 سال اختلاف نظر برای تاسیس این بورس، 22 تیر ماه امسال برای نخستین بار اولین محموله نفت خام در بورس عرضه شد اما این محموله به‌دلیل اختلاف قیمت خریدار و فروشنده هرگز معامله نشد.پس از این تاریخ 9 بار دیگر نفت خام در بورس عرضه شد که فقط یک محموله در مرداد ماه مورد معامله قرار گرفت. بر همین اساس به‌دلیل اختلافات آشکاری که بین بورس کالا و وزارت نفت به‌وجود آمد، در نهایت عرضه نفت خام در بورس کالا متوقف شد و با آنکه رئیس‌جمهور اسفندماه پارسال تاکید کرده بود بورس نفت ایران هرچه سریع‌تر باید فعالیت خود را آغاز کند اما خبری از انجام معاملات نفت خام در بورس نیست.
تاسیس این بورس آرزوی دیرینه دولتمردان ایرانی بود تا به وسیله آن ایران بتواند به مرجع قیمت‌گذاری نفت خام در منطقه تبدیل شود و حاکمیت کشور‌های دیگر را برای تعیین قیمت نفت تحت‌تأثیر قرار دهد.
فاز نخست تاسیس بورس نفت، اواخر بهمن ماه سال 1386 با مبادلات فراورده‌های نفتی و پتروشیمی در بورس کالای ایران آغاز شده بود اما از آن زمان تا 22 تیر ماه عرضه نفت خام در بورس که بهانه اصلی راه‌اندازی بورس نفت بود به تعویق افتاده بود تا اینکه از روز 22 تیر ماه برای نخستین بار نفت خام در بورس عرضه شد اما این محموله‌ها و عرضه‌های بعدی هرگز فروخته نشد.
مسئولان شرکت نفت معتقدند؛ توانایی لازم برای خرید نفت در مجموعه بورس کالا وجود ندارد اما در مقابل، مسئولان بورس کالا دلیل ناکامی عرضه نفت خام در بورس را مقاومت شدید بدنه میانی شرکت ملی نفت و مطابق نبودن استاندارد‌های عرضه محصولات نفتی با روش بازار رقابتی عنوان می‌کنند. به عقیده مسئولان بورس کالا تا شرایط رقابتی نباشد هیچ خریداری حاضر به خرید نفت نمی‌شود و قیمت محصول عرضه‌شده از دید خریداران گران است.
این اختلافات باعث شد تا عرضه نفت خام در بورس کالا ظرف 2ماه آینده متوقف شود بر همین اساس 3هفته پیش بورس کالا مدعی شد با ارسال نامه‌ای پیشنهاد خود را برای آغاز دوباره عرضه نفت در بورس کالا در قالب یک نامه مطرح کرده است اما شرکت نفت اعلام کرد اساسا چنین نامه‌ای به دستش نرسیده است و این شرکت ملی نفت است که در این زمینه تعیین تکلیف می‌کند نه بورس کالا. در این میان سازمان بورس و اوراق بهادار نیز به‌عنوان متولی بازار سرمایه هفته گذشته از توقف عرضه نفت خام در بورس خبر داد. این سازمان تاکنون نتوانسته است طرح راه‌اندازی بورس نفت را اجرا کند.
در همین رابطه محمد رضا پورابراهیمی رئیس هیأت‌مدیره بورس کالای ایران و عضو شورای بورس در گفت‌وگو با همشهری، در پاسخ به این پرسش که عرضه نفت خام از چه زمانی دوباره آغاز خواهد شد گفت: این سؤال را باید از مسئولان شرکت ملی نفت پرسید، چرا که آنها دوست ندارند مطابق با قواعد بورس کالا محصولات خود را عرضه کنند، درحالی‌که قوانین صراحتا اعلام می‌کنند که محصولی که در بورس کالا پذیرفته می‌شود باید مطابق با استاندارد‌ها و قوانین رسمی بورس کالا عرضه شود نه قوانین عرضه کننده.
وی افزود:نفت خام نیز تابع همین قوانین است بنا براین وقتی که نفت خام به‌عنوان یک محصول در بورس کالا پذیرفته شده است باید مطابق با قوانین جاری بورس عرضه شود.پور ابراهیمی در باره مشکلات به‌وجود آمده بر سر عرضه نفت خام در بورس کالا گفت: مسئولان شرکت نفت قبل از اینکه اقدام به عرضه نفت خام در بورس کنند بروند کتاب قوانین، استاندارد‌ها و ادبیات بورس کالا را مطالعه کنند و سپس اقدام به عرضه نفت خام کنند. عضو شورای بورس تاکید کرد: همه زیرساخت‌های سخت‌افزاری و نرم‌افزاری برای عرضه نفت خام به‌طور کامل در بورس کالا آماده است و هیچ قصوری از سوی بورس کالا انجام نشده است. البته مقامات وزارت نفت نیز اعلام کرده‌اند که با اینگونه فشارها نمی‌شود آنها را مجبور به فروش نفت با قیمت ارزان‌تر از قیمت واقعی کرد.
