چنین سرمایه‌گذاری‌هایی برای ایران به منظور تحقق اهداف افزایش سطح تولید نفت با وجود افت تولید چاه‌های پیر نفتی و همچنین تبدیل شدن به یک بازیگر عمده در عرصه بازار جهانی گاز دارای اهمیت حیاتی است.
از دیگر سو، مشارکت دادن شرکت‌های نفتی خارجی در پروژه‌های نفت و گاز ایران، قدرت چانه‌زنی تهران در مناقشه هسته‌ای آن با کشورهای غربی را نیز افزایش می‌دهد.
در همین راستا، بسته مناقصه جدید ایران شامل عملیات اکتشاف 17 بلوک خشکی و دریایی نفتی که هفته گذشته در حضور مدیران شرکت‌های نفتی در وین برگزار شد، با روش اصلاح شده بیع متقابل همراه شده است که محافظه‌کاری‌ها و ملاحظات شرکت‌های بین‌المللی نفت درباره شرایط قرارداد با ایران را کاهش می‌دهد؛ هر چند همچنان واضح است که این شرکت‌ها قراردادهای جایگزین بیع متقابل را بیشتر ترجیح می‌دهند.
در قراردادهای اصلاح شده بیع متقابل که اخیرا ایران به شرکت‌های نفتی بین‌المللی ارائه داده و مورد استقبال آنها قرار گرفته، مدت قرارداد از 6 تا 7 سال به 25 تا 30 افزایش یافته است و شرکت خارجی توسعه دهنده میدان نفتی همچنین این امکان را خواهد داشت که در صورتی که تولید میدان از اهداف موردنظر فراتر رفت، از مزایای بیشتری برخوردار شود و البته در صورت نرسیدن به هدف موردنظر، جریمه خواهد شد.
شرایط جدید برای قراردادهای بیع متقابل در پروژه‌هایی همچون یادآوران (که ایران با چین در حال مذاکره است) و میدان مهر که ایران اخیرا برای توسعه آن با شرکت او.ام.وی اتریش قرارداد منعقد کرد، به کار گرفته شده است و از دیدگاه شرکت‌های خارجی، این شرایط جدید اجرای پروژه‌های جدید نفتی ایران را از لحاظ تجاری، ارزشمندتر ساخته است که این امر نکته مثبتی برای تهران محسوب می‌شود.
قرارداد عظیم اخیر رویال داچ شل و رپسول برای توسعه دو فاز میدان گازی پارس جنوبی و ساخت کارخانه تولید گازطبیعی مایع فشرده (ال.ان.جی) نیز بر اساس همین قراردادهای بیع متقابل اصلاح شده منعقد شد که هر دو طرف آن را موفقیت بزرگی می‌دانند.
اما نگرانی کنونی درباره ظرفیت تولید گاز ایران است که هم‌اکنون 100 میلیارد مترمکعب در سال است و مصرف این کشور نیز تقریبا همین مقدار است. مقدار گازی که ایران از طریق خط لوله به ترکیه صادر می‌کند تقریبا برابر با گازی است که از ترکمنستان وارد می‌کند.
بخش اعظم گازی که در پارس‌جنوبی به تولید خواهد رسید (5 فاز جدید در حال کامل شدن هستند) برای تزریق به میادین نفتی به منظور حفظ ظرفیت تولید آنها مورد استفاده قرار خواهد گرفت. پیش‌بینی می‌شود تولید گاز ایران تا سال 2010 به 140 میلیارد مترمکعب افزایش یابد.
اگر ایران به تزریق گاز به میادین گازی ادامه دهد، میزان گازی که برای صادرات باقی می‌ماند، مورد سئوال است چرا که مصرف گاز داخلی ایران به علت یارانه سنگینی که برای ارزان درآمدن آن برای مصرف‌کنندگان داده می‌شود، روند فزاینده‌ای دارد.
گزارش جدید مؤسسه مشاوره انرژی پی.اف.سی واشنگتن نشان می‌دهد که برنامه تزریق گاز به میادین نفتی ایران تاکنون موفقیت‌آمیز نبوده است که در این صورت، ایران باید این برنامه را مورد ارزیابی قرار دهد و تولید ال.ان.جی را اولویت خود برگزیند.
با وجود تلاش آمریکا برای افزایش فشارهای اقتصادی بر ایران و مخاطره‌آمیز نشان دادن سرمایه‌گذاری در این کشور، شرکت‌های نفتی بین‌المللی ریسک مستقیم سرمایه‌گذاری در ایران و احتمال اعمال تحریم‌ها بر پروژه‌های خود را پایین می‌دانند.
تحریم‌های کنونی آمریکا علیه ایران تاکنون نتوانسته مانع سرمایه‌گذاری شرکت‌هایی همچون توتال و شل در ایران شود و تحریم‌های محتمل جدیدی که برای برنامه هسته‌ای ایران علیه این کشور اتخاذ گردد نیز به احتمال فراوان تاثیر چندانی بر سرمایه‌گذاری در بخش انرژی این کشور نخواهد داشت.
واحد اطلاعات اقتصادی اکونومیست/ 5 فوریه 2007
