در مدارس فقط به بیان تئوریها و حفظیات توجه میشود و آزمایشگاه مدارس تعطیل است و به تبع آن پژوهش و تحقیق در بین دانشآموزان جایگاهی ندارد و مسئولان آموزشی کشور هم تنها وعده میدهند و میگویند پژوهش مهم است و باید از دوره ابتدایی شروع شود اما در عمل چندان توجهی به آنها نمیشود.
پویایی نظام تعلیم و تربیت
کارشناسان تعلیم و تربیت بر این باورند که دوره ابتدایی اساس کار است و در این بین نقش نظام آموزشی در توسعه فرهنگ پژوهش در مدارس بسیار با اهمیت است. نظام آموزش و پرورش باید از نظامی بانشاط برخوردار باشد و علم و پژوهش در آن جاری و ساری باشد و پژوهش، جایگاه و موقعیت واقعی خود را در نظام آموزشی بازیابد. اگر اینچنین شود حس کنجکاوی و اشتیاق به تحصیل در دانشآموزان تقویت میشود و استعدادهای بالقوه آنها به بالفعل تبدیل میشود. پرسش این است که آیا اکنون آموزش و پرورش بهدنبال نهادینهکردن علم و پژوهش در مدارس است یا اینکه به صرف برگزاری یک جشنواره اکتفا میکند.
جایگاه معلمان
نکته مهم دیگر نقش و جایگاه معلمان در ایجاد فرهنگ پژوهش در بین دانشآموزان است که همه کارشناسان و مسئولان بر آن اتفاق نظر دارند، ولی اکنون بسیاری از معلمان انگیزه کافی برای این کار ندارند و بیتوجهی به بحث پژوهش و نبود امکانات از جمله موانع موجود است. معلمان مجرب و دلسوز برای آموزش دروس به دانشآموزان بهدنبال پیدا کردن روشهای نو و خلاقانه هستند. آنان به دانشآموزان میآموزند که چگونه علمی فکر کنند، چگونه منطقی بیندیشند، چگونه و از چه زاویهای به مسائل بنگرند و چگونه اندیشهها و یافتههای خود را دسته بندی و تنظیم کنند. همچنین چگونه بهدنبال راهکار باشند. باید به یک نکته اساسی توجه کرد که برای رسیدن به این مهم معلمان باید خود پژوهشگر باشند و با تمام وجود با دانشآموزان مشارکت و همکاری کنند و پابهپای آنان در عرصه پژوهش همگام باشند.
معمای قفل آزمایشگاههای مدارس
یکی از مسائل مهمی که در نظام آموزش و پرورش تاکنون نادیده گرفته شده توجه به امر آزمایش و تجربههای عینی و عملی دانشآموزان در مدارس است. کارشناسان بر این نکته تاکید میکنند که یکی از بهترین روشهای یادگیری، تجربه عملی است و دانشآموزان با لمس اشیای پیرامون خویش، بازی با آنها، نقاشیکردن و... میتوانند به شناخت برسند. آزمایشگاه و وسایل کمک آموزشی بهعنوان ابزاری برای سادهتر شدن امر تدریس و یادگیری در نظام آموزشی به کار میرود. این وسایل از این لحاظ که تئوری و عمل را با هم ترکیبکرده و موجب ماندگاری یادگیری و تنوعبخشی در کلاس درس میشوند، حائز اهمیت هستند. آزمایشگاههای مدارس از دوره وزارت علیاحمدی، وزیر سابق آموزش و پرورش بهعلت تراکم دانشآموزان تعطیل و به کلاس درس تبدیل شدهاند که امسال شرایط بهمراتب بدتر شده است.
فرهنگ پژوهش
اگر آموزش و پرورش به دور از شعار و هیاهو میخواهد فرهنگ پژوهش در مدارس را توسعه دهد باید برای ایجاد این فرهنگ از دوره ابتدایی عمل کند و با توجه به 6سالهشدن دوره ابتدایی توجه به این مهم بیش از پیش ضروری است. همچنین آموزش و پرورش میتواند در دورههای تحصیلی راهنمایی و دبیرستان این فرهنگ را گسترش دهد، ولی هماکنون توجهی به پژوهش در مدارسنمیشود. افزون بر آن در کتابهای درسی نیز فرصتی برای پرداختن به پژوهش پیشبینی نشده است.