با عنایت‌الله بیابانی، نایب رئیس خانه کشاورز و رئیس هیأت‌مدیره اتحادیه باغداران و مرکبات گفت‌وگو کرده‌ایم.
- تصویب طرح انتزاع وظایف کشاورزی از وزارت صنعت، معدن و تجارت تا چه حد قادر به رفع مشکلات کنونی این بخش خواهد بود؟
تصویب نهایی و اجرای این طرح قطعا قادر به کاهش بخش عمده‌ای از مشکلات کنونی صادرات و واردات محصولات کشاورزی خواهد بود. همچنین انتزاع وظایف کشاورزی از وزارت صنعت، معدن و تجارت گامی مثبت در رفع مشکلات کنونی بخش کشاورزی خواهد بود. از آنجا که سیاستگذاران وزارت بازرگانی سابق و وزارت صنعت، معدن و تجارت کنونی قادر نبوده‌اند بین صادرات و واردات محصولات کشاورزی معادله درستی برقرار کند، همیشه با تضاد تصمیم‌گیری در این زمینه مواجه بوده‌ایم و مدیریت‌های مختلف تصمیمات متناقضی را در مورد بخش کشاورزی اتخاذ می‌کنند که اطلاع چندانی از کم و کیف تولید و عرضه این محصولات نداشته و تنها با ابزار تعرفه‌ها سعی در ایجاد تعادل در بازار دارند. بهتر است یک سازمان متولی تولید، تامین و توزیع محصولات کشاورزی باشد.
- آیا این طرح موجب شکل‌گیری تشکیلات متعدد و موازی‌کاری نخواهد شد؟
این موضوع صحت ندارد چرا که تنها بخشی از مسئولیت‌های یک وزارتخانه که به وزارتخانه‌دیگری که متولی تولید است منتقل خواهد شد به معنای موازی‌کاری یا شکل‌گیری تشکیلات جدیدی نخواهد بود؛ یعنی وزارتخانه‌ای که متولی تولید و واردات است می‌تواند وظیفه ساماندهی صادرات را نیز برعهده گرفته و برنامه‌ریزی منسجمی ارائه کند.
- با توجه به عملکرد ناموفق وزارت جهاد کشاورزی در تنظیم بازار مواد پروتئینی، طرح مذکور تا چه حد توجیه‌پذیر است ؟
برای پاسخ به این انتقاد، بهترین گواه عملکرد چند سال اخیر وزارت بازرگانی سابق و وزارت صنعت، معدن و تجارت کنونی است. پرسش مطرح آن است که وزارتخانه مذکور طی چند سال اخیر چه گلی به سر تولید و تنظیم بازار محصولات کشاورزی زده که وزارت جهاد کشاورزی قادر به انجام آن نبوده است. آیا واردات بی‌رویه محصولات کشاورزی در فصل تولید داخل و زیان کشاورزان به‌رغم مصوبه قانونی و اعلام فهرست کالاهای ممنوعه نشان‌دهنده توفیق این وزارتخانه است؟! باید ساختار به‌گونه‌ای تدوین شود که متولی تولید، تامین و تنظیم بازار محصولات کشاورزی یک سازمان بوده و پاسخگوی قصور احتمالی در این زمینه باشد. آنچه مسلم است با انتزاع بخش کشاورزی از وزارت بازرگانی دست واسطه‌ها و دلال‌ها از بازار محصولات کشاورزی کوتاه شده و سیاست‌های نظارتی و کنترلی شفاف‌تری اعمال خواهد شد.
- آیا واگذاری این وظایف به وزارت جهاد کشاورزی، شکل‌گیری انحصار وظایف بخش کشاورزی در یک وزارتخانه را به‌دنبال نخواهد داشت؟
انحصارگری زمانی شکل می‌گیرد که حاکمیت قانون در جامعه خدشه‌دار شود. این انتزاع نه تنها موجب شکل‌گیری انحصار نخواهد شد بلکه از آنجا که مسئولیت‌ها به اشکال مختلف متوجه یک سازمان خواهد بود امکان گریز از مسئولیت‌های قانونی و ارجاع تخلفات به سایر دستگاه‌ها همانند آنچه در زمینه واردات میوه طی چند ماه اخیر شاهد بوده‌ایم، کمتر می‌شود چرا که وظیفه تولید و تامین محصولات کشاورزی بر عهده یک وزارتخانه است که باید پاسخگوی توفیق یا عدم‌موفقیت در این زمینه باشد.
