از منظر ایران تکنولوژی انرژی هستهای بومی شده و تجربیات چند ساله نظیر ساخت نسل جدید دستگاههای سانتریفیوژها، ایران را در این عرصه خودکفا کرده است بنابراین تلاش غربیها برای توقف برنامه هستهای ایران قرین به شکست است. در واقع اگر چه غربیها تلاش میکنند تا موضوع هستهای ایران را امنیتی و نظامی جلوه دهند و رئیسجمهور آمریکا در پی گزارش اخیر آژانس بیشترین تعابیر تهدید آمیز را علیه ایران به کار برد و برخی از کشورها نیز حجم تحریمها علیه ایران را شدت بخشیدند ولی بسیاری از کشورها و همچنین بخشی از افکار عمومی جهان اطمینان یافتند که ایران برای اهداف صلحآمیز، اورانیوم را غنی میکند و مصارف آن عمدتا در عرصه تولید برق و مصارف علمی و پزشکی است.
بنابراین هیچ ضرورتی مبنی بر متوقف ساختن یا محدود کردن آن وجود ندارد. در پاسخ به موج حملات تخریبی غرب علیه ایران در طول یکماه گذشته ایران طی نامهای به یوکیا آمانو مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی از مقامات عالیرتبه آژانس از جمله معاون آن برای سفر به ایران دعوت مجدد کرد. البته ایران پیش از انتشار گزارش اخیر مدیرکل آژانس از معاون وی برای سفر به ایران دعوت کرده بود ولی مدیرکل با سفر معاون خود مخالفت کرده و انجام سفر ایشان را به پس از ارائه گزارش موکول کرده بود.
در واقع ایران با دعوت از مقامات آژانس میخواهد این اطمینان را به افکار عمومی دنیا بدهد که هرگز از مسیر صلح آمیز دستیابی به انرژی هستهای خارج نشده و اقدامی در این خصوص بدون نظارت و هماهنگی آژانس بینالمللی انجام نمیدهد، به عبارت دیگر سیاست اعتمادسازی در عرصه بینالملل بهترین روشی است که ایران در مواجهه با فشارهای گسترده بینالمللی و موج منفی رسانههای غربی در قبال پرونده هستهای میتواند اتخاذ کند.
البته این موج منفی گسترده که با ارائه گزارش آژانس شروع شده بود و با تشدید تحریمها توسط برخی از کشورها بهویژه غربیها به اوج خود رسید در شرایط فعلی که فضای ابهام گونه محیط بینالمللی کاهش یافته ایران میتواند با اتخاذ سیاست مثبت و رویکرد اطمینان بخشی به مجامع و نهادهای بینالمللی، حقانیت موضع خود را بهتر به اثبات برساند. در واقع بهترین سیاست این است که روش دیپلماتیک برای احیای اعتماد بینالمللی در زمینه ماهیت صرفا صلح آمیز برنامه هستهای بهکار گرفته شود که البته ایران با دعوت از مقامات آژانس، گام اولیه را برای طی کردن این مسیر اصولی و منطقی برداشته است.
* استاد روابط بینالملل دانشگاه تربیت معلم تهران