آنطور که مهر نوشته است چندی پیش معاون امور فرهنگی وزیر ارشاد از برنامه ایران برای پیوستن به پیمان جهانی برن خبر داده و گفته بود: لایحه‌ای در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تدوین و به دولت ارسال شده که در آن موضوع مالکیت معنوی آثار و کتاب‌های نویسندگان مورد توجه قرار گرفته است. بهمن دری البته در پاسخ به این پرسش که «آیا تاکید این لایحه بر حفظ حقوق نویسندگان داخلی است یا خارجی؟» تنها به ذکر این جمله که «در برخی تبصره‌های این لایحه به حقوق نویسندگان خارجی هم پرداخته شده» اکتفا کرد. این توضیح نشان می‌داد که مسئله مورد بررسی در دولت، چندان ارتباطی به معاهده برن یا همان قانون کپی رایت که بین‌المللی است، ندارد. این معاهده که برای محافظت از آثار ادبی و هنری پا به عرصه وجود گذاشته، یک موافقت نامه بین‌المللی درخصوص حق تکثیر و حق مؤلف است که نخستین بار در شهر برن سوئیس در سپتامبر سال ۱۸۸۶ (شهریور ۱۲۶۵ شمسی) تصویب شد. حالا پس از 125 سال از آن تاریخ، از دولت خبر می‌رسد که لایحه مستقلی برای پیوستن ایران به پیمان جهانی برن در دست بررسی است.
احمدعلی محسن‌زاده، مدیرکل دفتر حقوقی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی روز گذشته با تایید این خبر گفت: لایحه الحاق ایران به کنوانسیون جهانی برن از سوی وزارت ارشاد تهیه و اخیراً تقدیم دولت شده است. محسن‌زاده با یادآوری ضرورت پیوستن ایران به پیمان جهانی رم (کنوانسیون حمایت از اجراکنندگان، تولیدکنندگان آثار صوتی و سازمان‌های پخش برنامه)، لایحه درخواست الحاق ایران به پیمان برن را به‌عنوان پیش‌نیاز آن ذکر کرد و افزود: با توجه به شرایط جهانی، سازمان صدا و سیما به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین بنگاه‌های اطلاع‌رسانی جهان باید به این پیمان (رم) بپیوندد.
کنوانسیون رم به تأمین حمایت از اجراکنندگان برنامه‌های هنری سرگرم‌کننده (نظیر آواز، موسیقی، حرکت‌های نمایشی و...) می‌پردازد. این کنوانسیون نیز در سال 1961 امضا شده است و همان طور که محسن‌زاده می‌گوید، بیشتر به صداوسیما مربوط است. مطابق این کنوانسیون، اجراکنندگان برنامه‌های هنری و ادبی سرگرم‌کننده (بازیگران، موزیسین‌ها و دیگر اشخاص مجری کارهای هنری و البته ادبی) در برابر برخی از اقداماتی که آنها به آن رضایت ندارند حمایت می‌شوند. این اقدامات از این قرارند: پخش برنامه زنده آنان و مخابره برای عموم،ثبت و ضبط اجرای زنده آنان، بازتولید چنین ثبتی اگر ضبط اولیه بدون رضایت آنان انجام گرفته است یا بازتولید به قصدی غیر از منظوری که اجراکننده بر آن اساس رضایت داده است صورت بگیرد.
اما کشورهای امضاکننده معاهده برن، ملزم هستند که آثار پدیدآورندگان سایر کشورهای امضاکننده را همچون آثار پدیدآورندگان تبعه خود مورد حمایت کپی‌رایت قرار دهند؛ کسی که دارای تابعیت یکی از کشورهای عضو باشد و اگر دارای چنین تابعیتی نیست، اثر خود را برای نخستین‌بار در یکی از کشورهای عضو اتحادیه منتشر می‌کند یا اقامتگاه وی در یکی از کشورهای عضو اتحادیه است. مطابق با معاهده برن، حمایت کپی‌رایت خودبه‌خود باید فراهم آید و کشورهای امضاکننده از اینکه ثبت رسمی کپی‌رایت را برای به‌وجود آمدن این حمایت مقرر دارند، منع شده‌اند. براساس این معاهده تمام آثار به غیر از آثار عکاسی و کارهای سینمایی از مدت حمایت حداقل ۵۰ سال بعد از مرگ پدیدآورنده برخوردار هستند؛ البته کشورهای امضاکننده امکان این را دارند که مدت‌های حمایت طولانی‌تری را به موجب قوانین ملّی خود مقرر دارند.
مدیرکل دفتر حقوقی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی می‌گوید: درصورت الحاق ایران به پیمان جهانی برن، تمام مولفان، مصنفان و تولیدکنندگان آثار ادبی و هنری از حق مالکیت معنوی و هنری و حقوق مرتبطه نه‌تنها در ایران بلکه در تمام کشورهای عضو این پیمان برخوردار خواهند شد. محسن‌زاده همچنین تصویب درخواست الحاق ایران را به کنوانسیون‌های برن و رم پیش‌نیاز پیوستن ایران به سازمان تجارت جهانی (wto) برشمرد و گفت: کشورهای چین و روسیه برای پیوستن به این سازمان به‌ترتیب به 7000 و 3000 سؤال، جواب دادند و تاکنون هم از ما حدود 700 سؤال پرسیده شده که عمدتاً درباره حقوق هنرمندان، مولفان و مصنفان است. محسن‌زاده ابراز امیدواری کرد، بررسی این دو درخواست در هیأت دولت طی ماه‌های آتی به اتمام برسد و برای تایید نهایی روانه مجلس و سپس شورای نگهبان شوند. او همچنین درباره آخرین وضعیت لایحه حمایت از مالکیت ادبی و هنری و حقوق مرتبط در دولت گفت: تاکنون از میان 25 بند مربوط به تعاریف لایحه 9 بند به تصویب کمیسیون فرعی لوایح در دولت رسیده و با روند فعلی امیدواریم تا پیش از پایان سال کار لایحه در دولت نهایی و برای تایید به مجلس ارائه شود.
