رهایی‌یافتگان از اعتیاد به‌دلیل نداشتن شغل با عدم‌اعتماد بازار بعضا به ناچار دوباره به مواد‌مخدر روی می‌آورند. در این زمینه دولت مصوبه‌ای تدوین کرده است و امید آن می‌رود که این چرخه تا حدودی متوقف شود. در این مورد با عباس دیلمی‌زاده مدیرعامل جمعیت خیریه تولد دوباره گفت‌و‌گو کرده‌ایم که در ادامه می‌خوانید:
- اشتغال بهبودیافتگان از مواد‌مخدر در برنامه‌های گذشته دولت به چه نحوی بوده است؟
موضوع اشتغال بهبودیافتگان موضوع جدیدی است. در سال‌های گذشته دستگاه‌ها و مسئولان استانی به‌صورت موردی مساعدت و کمک مالی می‌کردند، اما تیر ماه امسال هیات دولت تصمیم گرفت 5 درصد از بودجه برنامه‌های اشتغال کشور در اختیار بهبودیافتگان قرار گیرد. این مصوبه در راستای بند 7 سیاست‌های کلی نظام در عرصه مبارزه با مواد‌مخدر است.
- مساعدت‌ها معمولا به چه کسی و به چه نحوی داده می‌شد؛ به کارفرمایان یا به‌خود معتادان بهبود یافته؟
پیش از این کمک‌ها به 3 طریق به معتادان اختصاص می‌یافت.مبالغ به کارفرمایان، معتادان و در برخی از موارد به تشکل‌های غیردولتی داده می‌شد، اما بعد از مصوبه تیرماه همه حمایت‌ها تجمیع شده است. یک ماه بعد از مصوبه ابلاغیه به همه استان‌ها داده شده تا کارگروه‌هایی برای اختصاص دادن بودجه به بهبودیافتگان تشکیل شود. براساس این ابلاغیه معتاد‌های بهبود یافته و تشکل‌های غیردولتی به این کارگروه‌ها مراجعه می‌کنند. اخیرا کمیته‌ای در ستاد مبارزه با مواد‌مخدر با حضور تشکل‌های غیردولتی در حال شکل‌گیری است. قرار است در این کمیته ساز و کارهای اجرایی شدن این مصوبه و طرح‌های کلان ملی مورد نیاز آن که به‌صورت عملیاتی، کارشناسی و ابلاغ است، مشخص شود.
- برای عملیاتی شدن این مصوبه چه موضوعاتی از نظر شما اهمیت دارد؟
من به‌عنوان یک کارشناس مواد‌مخدر امیدوارم کسانی که حاضرند به کارآفرینی در این حوزه اقدام کنند به 2 نکته توجه داشته باشند؛ اول اینکه معتادی که درمانش را حدود یک تا 3 ماه طی کرده و در حال بهبودی است را باید به‌عنوان یک معلول مغزی درنظر گرفت. منابع علمی معتادان را معلولان مغزی معرفی می‌کنند، بنابراین از معتادی که هنوز توانمندی لازم را به‌صورت کامل برای ورود به عرصه اجتماعی پیدا نکرده ، نمی‌توان کارهای سخت و طولانی‌مدت را مانند یک فرد سالم انتظار داشت. لازم است اشتغالی که برای این گروه طراحی می‌شود، اشتغال حمایت شده و پلکانی باشد؛ به این معنا که معتادی که وارد حیطه اشتغال‌زایی می‌شود با دو، سه ساعت در روز کار را شروع کند و بعد از گذشت حداقل 2 سال به‌صورت کامل، 8 ساعت کار در روز را انجام بدهد.
- منظورتان از اشتغال حمایت‌شده چیست؟
در کشور‌های پیشرفته معتقد‌ند که اگر ما برای یک نفر معتاد هزینه نکنیم احتمال دارد که به مواد‌مخدر رجوع کند و تبعات و آسیب‌های اجتماعی و اقتصادی فراوانی را ایجاد کند. دولت‌ها می‌توانند از کارگاه و شغلی که توسط بهبودیافتگان اداره می‌شود از طریق خرید کالای تولید شده، سفارش کالاهای مشخص و... حمایت کنند. نکته مهمی که در این بحث وجود دارد این است که همزمان با اشتغال بهبود‌یافته می‌بایست برنامه بازتوانی او نیز پیگیری شود. منابع علمی، بازتوانی یک معتاد و بازگشتن او به چرخه بهبودی را بعد از سم زدایی حدود 7 سال توصیه می‌کنند. به همین دلیل اشتغال‌های تضمین شده به همراه نظارت کارفرما بر روند درمان و بهبود باید در نظر گرفته شود. کارفرمایان نیز باید آموزش ببینند که در کنار اشتغال برنامه‌های بازتوانی را هم پیگیری کنند و مطمئن باشند که معتادی که برای آنها کار می‌کند برنامه‌های بهبودی را هم پیگیری می‌کند.
- منظورتان این است که این حمایت مالی به کارفرمایان داده شود؟
به‌نظر می‌رسد اگر این حمایت به کارفرمایان و مؤسساتی که برای بهبودیافتگان کار می‌کنند داده شود بهتر است.
- آیا آماری از تعداد معتادان بیکار با ویژگی‌هایی که گفتید، داریم؟
حدود 500 هزار معتاد درحال درمان داریم که حدود 70-80 هزار نفر آنها شغل ندارند. به‌نظر می‌رسد که این عدد مناسب است.
