مهم‌ترین بازار تبادل ارز را نیز باید بازار فارکس (forex) دانست که از عبارت Foreign Exchange گرفته شده و به معنی تبادل ارزهای خارجی است. در روزهای پایانی سال2011 فارکس ژورنال به بررسی عملکرد ارزهای مطرح جهان پرداخت که خلاصه آن در ادامه آمده است. در این گزارش 11 ارز مهم جهان یعنی دلار آمریکا، یورو، ین ژاپن، پوند انگلستان، فرانک سوئیس، دلار کانادا، دلار استرالیا، دلار نیوزیلند، کرون نروژ، کرون سوئد و دلار سنگاپور مورد بررسی قرار گرفته‌اند.
پایان سال 2011 زمان مناسبی بود برای اینکه نگاهی به نوسانات ارزش ارزهای مختلف انداخته شود. برای چهارمین سال پیاپی نوساناتی پردامنه و کوتاه‌مدت در بازار ارز مشاهده شده که فرصت‌های بسیاری را برای سودآوری معامله‌گران از این بازار مهیا کرده است. بیشترین مبادلات ارزی شامل تبادل دلار و یورو می‌شود به‌طوری که در سال 2011 بیش از 60درصد مبادلات انجام شده در فارکس شامل تبدیل دلار به یورو و بالعکس می‌شد. نسبت یورو به دلار در این سال بین 1/30 تا 1/50 در نوسان بود و رقم صدگان این نسبت در طول سال بیش از 500 بار تغییر کرد.
ارز برنده
طلا را باید به‌عنوان ارز پیروز معرفی کرد. هرچند طلا همچنان یک کالا محسوب می‌شود و به سختی می‌توان آن را ارز محسوب کرد اما در بسیاری از مناطق جهان تبادل الکترونیکی آن رواج پیدا کرده و به همین دلیل طلا نیز راه خود را به بازارهای مالی آنلاین باز کرده است و به علاوه تمایل سرمایه‌گذاران به معامله آن در حال افزایش است. به همین خاطر فارکس تصمیم گرفت که طلا را از سال 2011 وارد فهرست 11 ارز مطرح جهان کند و با توجه به عملکرد طلا در این سال باید از آن به‌عنوان بهترین عملکرد یاد کرد. ارزش طلا در سال گذشته در مقابل سبدی از دیگر ارزها بیش از 17درصد افزایش یافت. البته ارزش طلا در روزهای نخستین سال با افتی 5 درصدی مواجه شد اما تا پایان ماه اوت افزایشی 20 درصدی را تجربه کرد و پس از آن هرچند کمی تعدیل شد اما همچنان در مقایسه با دیگر ارزهای جهان، بیشترین افزایش ارزش متعلق به طلا است. معامله‌گران علاقه دارند که خرید و فروش طلا را با دلار انجام دهند و به همین خاطر ارزش طلا نسبت به دلار بیش از ارزش آن در مقابل دیگر ارزها مورد توجه قرار می‌گیرد. اما بدون درنظر گرفتن طلا باید گفت که درمیان ارزهای جهان فرانک سوئیس بهترین عملکرد را در سال 2011 از خود نشان داد. در 7 ماهه نخست سال ارزش فرانک سوئیس بیش از 12 درصد افزایش یافت تا اینکه دخالت بانک مرکزی این کشور در ماه اوت به کاهش ارزش فرانک سوئیس منجر شد. روند رو به رشد ارزش فرانک سوئیس پس از به وقوع پیوستن بحران مالی جهانی در سال 2008 آغاز شد چرا که با شروع بحران، سرمایه‌گذاران که به‌طور سنتی به فرانک سوئیس اطمینان دارند شروع به تبدیل ارزهای خود به فرانک کردند. در روزهایی که اقتصاد آمریکا در رکود بود، خطر بحران در منطقه یورو حس می‌شد و بازار مواد خام نیز به‌علت افت تقاضا روزهای بی‌رونقی را سپری می‌کرد؛ این فرانک سوئیس بود که نقش تنها نقطه اطمینان برای نقدینگی را ایفا می‌کرد و به‌همین خاطر نیز مورد توجه قرار گرفت.
ارز بازنده
باید دلار آمریکا و دلار کانادا را به‌عنوان ارزهای ناکام سال 2011 معرفی کرد چرا که طی این سال در مقایسه با دیگر ارزها حدود 4درصد از ارزش آنها کاسته شده است. دلار آمریکا از اوایل سال به خاطر روند روبه‌افزایش بدهی‌های دولت این کشور و همچنین ناکامی کنگره و دولت در مورد دستیابی به توافق بر سر مسائل اقتصادی و به‌خصوص بودجه، روندی نزولی به‌خود گرفت. سختگیری‌های کنگره آمریکا در مورد بودجه این کشور باعث شده که دولت آمریکا توان به کار بردن اقداماتی برای به حرکت درآوردن اقتصاد را نداشته باشد. همچنین با توجه به انتخابات ریاست‌جمهوری سال 2012 در آمریکا به‌نظر نمی‌رسد که تحول خاصی در وضعیت فعلی این کشور مشاهده شود. ارزش دلار آمریکا در ماه سپتامبر کمی افزایش یافت که البته علت آن را نباید در قدرتمندتر شدن دلار جست‌وجو کرد بلکه کاهش ارزش مواد خام و همچنین اقدامات بانک مرکزی سوئیس برای کاهش ارزش فرانک‌سوئیس باعث افزایش ارزش نسبی دلار نسبت به دیگر ارزها شد. دلار کانادا نیز در سال گذشته میلادی بیشترین ضربه را از کاهش مصرف در جهان و به‌خصوص در آمریکا متحمل شد چرا که آمریکا اصلی‌ترین شریک تجاری کانادا به حساب می‌آید و به همین خاطر مشکلات اقتصادی این کشور بر اقتصاد کانادا نیز تاثیرگذار است.
باثبات‌ترین ارز
دلارسنگاپور را باید باثبات‌ترین ارز در سال 2011 نامید. جالب اینکه به‌نظر می‌رسد نوسانات دلار سنگاپور دیگر وابستگی چندانی به نوسانات دلار آمریکا و ین ژاپن ندارد به‌طوری‌که در ماه سپتامبر در حالی ارزش دلار سنگاپور رو به کاهش بود که ارزش دلار آمریکا و ین ژاپن افزایش می‌یافت.
سال نوسان
به‌رغم ثبات نسبی ارزها طی سال‌های 2003 تا 2007، در سال‌های اخیر ارزهایی که بیش از دیگر ارزها مورد معامله قرار می‌گیرند نوسان زیادی را تجربه کرده‌اند به‌طوری‌که از نوسان در سال 2011 نیز در بازارهای مالی قابل مشاهده بود و به همین خاطر اگرچه پیش از این سرمایه‌گذاران روی استراتژی‌های بلندمدت برای کسب منفعت از بازارهای مالی تمرکز کرده بودند اما تجربه سال‌های اخیر و به‌خصوص مرور نوسانات هفتگی ارزهایی که تقاضای زیادی برای معامله آنها وجود دارد سرمایه‌گذاران را به سوی استفاده از استراتژی‌های کوتاه‌مدت برای بهره‌برداری از نوسانات بازار سوق داده است. بیشترین نوسان در سال 2011 مربوط به ارزش طلا نسبت به دلار آمریکا می‌شود که به‌طور متوسط هر هفته 4/1درصد نوسان داشته است. ین ژاپن نیز به‌خصوص در مقابل یورو، دلار استرالیا و فرانک سوئیس نوسان قابل توجهی را از خود به جای گذاشت. واحد پولی ژاپن سال 2011 را در شرایطی به پایان رساند که به‌طور متوسط هرهفته بیش از 3درصد نوسان داشته است. نسبت یورو به دلار آمریکا نیز با میانگین نوسان هفتگی 6/2درصد سال پر نوسانی را پشت سر گذاشت. همچنین در میان ارزهای پرنوسان می‌توان به نسبت دلار آمریکا به فرانک سوئیس با 3/4درصد، نسبت دلار آمریکا به دلار کانادا با 2/1درصد و نسبت دلار استرالیا به دلار آمریکا با 3درصد نوسان در هر هفته اشاره کرد. در تبادلاتی که دلار نقشی در آنها ندارد نیز نسبت یورو به دلار استرالیا با میانگین 2/3درصد نوسان در هر هفته سال پر نوسانی را سپری کرد.
سالی بدون روند
یافتن روندی مشخص برای ارزهای پرتقاضای جهان در سال 2011 کار سختی است و غیر از طلا تنها نسبت دلار آمریکا به فرانک سوئیس بود که می‌توان روندی را به آن نسبت داد که این روند از ابتدای سال تا اواسط ماه جولای نزولی بوده و سپس روند آن معکوس شده و شروع به طی کردن سیر صعودی کرد. در واقع همانطور که پیش‌تر نیز گفته شد به‌دلیل نبود روندی مشخص و نوسان زیاد در بازار ارز سرمایه‌گذاران کمتر به سراغ نگرش‌های بلندمدت می‌روند و در سال‌های اخیر کسب سود از نوسانات کوتاه‌مدت را مدنظر قرار داده‌اند.
