جشنواره موسیقی فجر در چند سال اخیر سیاست خودش را بر حمایت از نسل جوان گذاشتهاست. آنطور که اعلام شده در این دوره از جشنواره حضور جوانان پررنگتر از سابق شدهاست. با این حال این جشنواره که قرار است آینده ساز موسیقی کشور باشد، با مسائلی روبهرو است.
بودجهای که آب میرود
اگر بودجه جشنواره تئاتر فجر در دوره قبلی یک میلیارد و 600 میلیون تومان بود و در این دوره به 2میلیارد افزایش پیدا کرده است، اما در مقابل بودجه جشنواره موسیقی آب رفته است. نخستینبار مسئله کم شدن بودجه بیست و هفتمین موسیقی فجر در نشست خبری اعلام شد. در این نشست ریاحی در مقام دبیر جشنواره اعلام کرد که بودجه جشنواره نسبت به سال گذشته کمتر شده است.
شاید به همین دلیل است که تمرکز این دوره جشنواره بر دعوت از گروههای کم جمعیت بینالمللی است. این همان نکتهای است که ریاحی در نشست خبری به آن اشاره کرد: ما متأسفانه طی سالهای اخیر با کم فروشیهای فرهنگی مواجه بودهایم. با کمک مشاور خوبی که در بخش بینالملل داشتیم، سعی کردیم تا حدودی مشکلات این بخش را بر طرف کنیم. ما رایزنیهای خود درمورد این بخش را از اردیبهشت ماه امسال آغاز کردیم و با توجه به بودجه محدود جشنواره و تقاضاهای کلان گروههای بزرگ بینالمللی تصمیم گرفتیم از گروههای کوچکتر که کیفیت کاری بسیار بالایی دارند دعوت کنیم.
اما کمبود بودجه بیست و هفتمین جشنواره بینالمللی موسیقی فجر تنها مربوط به بخش موسیقی بینالمللی نیست. کمبود بودجه در بخشهای دیگر هم مشهود است. کمبود بودجه در این جشنواره باعث شده که محمد مقدسی عضو هیات انتخاب بخش کلاسیک ایرانی به این موضوع اشاره کند و بگوید: باید امکانات جشنواره را زیادتر کرد تا گروههای بیشتری در جشنواره شرکت کنند.
طبیعی است که بودجه جشنواره موسیقی فجر نسبت به سال گذشته افزایش داشتهباشد. آنطور که اعلام شده بودجه این دوره از جشنواره 800میلیون تومان است. کافی است این رقم با جشنواره تئاتر فجر مقایسه شود؛ همان بودجه 2میلیارد تومانی که دبیر جشنواره تئاتر، از کمی آن گله کرد.
عدمتعادل بین بودجههای جشنوارههای فجر یعنی جشنواره تئاتر فجر و جشنواره فیلم فجر نکتهای است که جواد آرینمنش، نایب رئیس کمیسیون فرهنگی مجلس و نماینده مردم مشهد در مجلس شورای اسلامی هم به آن اشاره دارد.
این نماینده مجلس درباره بودجه جشنواره موسیقی فجر که نسبت به سایر جشنوارههای مشابه از میزان کمتری برخوردار است و اینکه چه راهکاری برای افزایش این بودجه وجود دارد، تصریح کرد: توصیه ما به دولت که در حال حاضر مراحل تدوین و تنظیم بودجه سال 91 را طی میکند این است که به همه بخشهای هنر که شامل موسیقی، سینما، تئاتر، هنرهای تجسمی و هنرهای نمایشی وسایر بخشها میشود، اهتمام بیشتری داشته باشد و نسبت به افزایش بودجههای عرصههای هنر مخصوصا بودجههایی که به تولید آثار فاخر انقلاب اسلامی اختصاص پیدا میکند، توجه ویژهای مبذول دارد.
علی طاهری، عضو کمیسیون فرهنگی مجلس و نماینده مردم گلستان هم مسئولان حوزه موسیقی را در افزایش یا کاهش بودجه موسیقی مؤثر دانست و اعلام کرد: لازم است دستاندرکاران جشنواره موسیقی فجر گزارشی از روند تخصیص اعتبارات سال قبل تهیه و متناسب با بودجههای دریافتی گزارش عملکرد را ارائه دهند.
نجاتدهندهای به اسم بخش خصوصی
نهتنها برگزاری جشنواره موسیقی فجر بلکه کل هنرها نیازمند حمایت بخش خصوصی هستند. این نکتهای است که سید رضا اکرمی، عضو کمیسیون فرهنگی مجلس به آن اشاره دارد. این نماینده مجلس درخصوص ضعفهای متعدد و ریشهدار در زمینه کمبود بودجه جشنوارههای موسیقی فجر و تاثیرگذاری ویژه آن در کندی حرکت جشنواره با اشاره به پیادهسازی اصل 44 در مسائل اقتصادی به این بخش خصوصی اشاره کرد: باید بخش خصوصی و تعاونی به این مسیر وارد شده و در آن سرمایهگذاری و سپس از آن بهرهبرداری کنند. همانطور که در میادین ورزشی، مراکز و باشگاههایی داریم که هزینههای خود را بهصورت شخصی تامین میکنند در بخش گرافیک، موسیقی و فیلم نیز باید بخش خصوصی و تعاونی سرمایهگذاری کنند تا دستاوردهای آن مربوط بهخودشان باشد.
آرین منش هم با اشاره به اینکه بخش خصوصی برای ورود به مواردی مانند موسیقی نیازمند حمایت است، گفت: هنرمندان برای تولید یک اثر، ماهها زحمت میکشند تا اثر فاخری تولید کنند و حداقل انتظار این است که دولت این آثار را خریداری کند تا با تامین منابع از این طریق هنرمندان بتوانند امرار معاش کنند.
آمارها حکایت میکند
سال گذشته آمار شرکتکنندگان جشنواره 130 گروه عنوان شد اما امسال 181 گروه اعلام آمادگی کردهاند. بخش رقابتی جشنواره موسیقی فجر امسال در 6 شاخه کلاسیک ایرانی، کلاسیک غیرایرانی، آواز جمعی، آهنگسازی، پایان نامه و ویژه موسیقی ایرانی با موضوع دستاوردهای انقلاب اسلامی برگزار میشود.
در بیستوششمین جشنواره موسیقی فجر در بخش کلاسیک ایرانی 52 گروه، در بخش کلاسیک غیرایرانی 14گروه، در بخش آواز جمعی 11گروه و در بخش آهنگسازی 53 اثر شرکت داشتند. اما در این دوره از جشنواره در بخش کلاسیک ایرانی 49گروه، کلاسیک غیرایرانی 14گروه، در بخش آواز جمعی 16 گروه و در بخش آهنگسازی 102 اثر به جشنواره رسیدهاست.
در بخش رقابتی کلاسیک غیرایرانی 14گروه تقاضای شرکت در جشنواره را داشتند که از بین این تعداد 8 گروه با بازبینیهای هنرمندانی همچون نادر مرتضیپور، سیاوش ظهرالدینی و جاوید مجلسی به بخش رقابتی بیست و هفتمین جشنواره موسیقی فجر راه یافتند که این آمار نسبت به سال گذشته تنها یک گروه افزایش یافتهاست.
اما در بخش رقابتی بخش کلاسیک ایرانی که 49 گروه تقاضای شرکت در جشنواره را داشتند از بین این تعداد 10 گروه به بخش رقابتی بیستوهفتمین جشنواره موسیقی فجر راه یافتند. داوود گنجهای، محمد مقدسی و هادی منتظری هنرمندان و استادانی بودند که آثار رسیده به این بخش را بازبینی کردند.
در بیستوششمین جشنواره بینالمللی موسیقی فجر 12 گروه در بخش کلاسیک ایرانی شرکت داشتند. بنابراین حضور گروههای جوان ایرانی در این بخش از سال گذشته کمتر شدهاست. اما در بخش آواز جمعی نسبت به دوره گذشته حضور هنرمندان شرکتکننده بیشتر شدهاست. سال گذشته 7 گروه متقاضی حضور در این بخش بودند و امسال پس از بازبینیهای صورت گرفته از بین 16 گروه، 10 گروه به جشنواره راه یافتند.نسرین ناصحی، تنگیز شالو خاشویلی و مسعود کاظم زاد هنرمندان و استادانی بودند که آثار رسیده به این بخش را بازبینی کردند.
5 شهرستان میزبان جشنواره میشود
این دوره از جشنواره بهطور همزمان در تهران و 5 شهرستان برگزار میشود. البته این نخستین بار نیست که جشنواره موسیقی فجر به شهرستانها میرود. در دوره قبلی هم جشنواره در 4 شهرستان برگزار شد. این کار بهدلیل تمرکززدایی از برنامههای جشنواره موسیقی فجر، در شهرستانهای شیراز، یاسوج، قزوین، گرگان و کرج برگزار میشود.