این وجه تمایز انقلاب اسلامی با سایر جنبش‌های اسلامی در زمان خود، موجب ایجاد رعب و وحشتی در میان قدرت‌های بزرگ شد که در نتیجه آن، این قدرت‌ها برای مهار تفکر انقلاب اسلامی و جلوگیری از بسط و گسترش آن در میان دنیای اسلام و ملت‌های آزاده دنیا، اقدام به محاصره ایران از طریق جنگ تحمیلی 8ساله و ایجاد یک حایل امنیتی میان ایران و کشورهای همسایه به واسطه این جنگ و استفاده از ابزار‌های تبلیغاتی علیه جمهوری اسلامی و هراساندن کشورهای همسایه از صدور انقلاب ایران کردند تا مانع از نفوذ سریع انقلاب اسلامی در کشورهای اسلامی و عربی شوند.
با این حال مهم‌ترین مسیری که انقلاب اسلامی ایران را به کشورهای اسلامی منتقل کرد، مقاومت اسلامی و استمرار آن بود که تحول بسیار مهمی را در سرنوشت منطقه رقم زد. قرار گرفتن ایران در کنار آرمان آزاد‌سازی قدس شریف و در کنار جنبش‌های ضدصهیونیستی در کشورهای عربی، نکته مهمی است که در صدور انقلاب ایران به این کشور‌ها موثر بود، اما مهم‌تر از آن شکل‌گیری مقاومت اسلامی بر اساس الگوی انقلاب اسلامی در کشور‌هایی مانند لبنان و فلسطین است که مهم‌ترین نقش را در انتقال بیداری اسلامی از مرکز انقلاب اسلامی ایران به جهان عرب برعهده داشته است. بدین‌معنا که مقاومت اسلامی توانسته است با نمایش کارآمدی خود در مقابل بزرگ‌ترین قدرت نظامی منطقه و شکست دادن این قدرت نظامی که اغلب کشورهای عربی تجربه شکست از آن در جنگ 6 روزه را در خاطر داشته‌اند، به ملت‌های منطقه نشان داد که ملت‌های مسلمان توانایی تعیین سرنوشت خود را دارند و این مسئله سبب شد تا امروز شاهد شکل‌گیری نوع جدیدی از بیداری اسلامی در کشورهای عربی باشیم.
انقلاب اسلامی دارای ویژگی‌هایی است که وجه ممیزه آن با سایر جنبش‌ها و انقلاب‌هاست. یکی از مهم‌ترین این ویژگی‌ها تکیه بر اسلام به‌عنوان ایدئولوژی و عنصر اعتقادی در برنامه‌ریزی‌ها و شکل‌گیری حرکت مردمی بود. با توجه به اینکه اسلام دین مشترک کشورهای عربی و اسلامی محسوب می‌شود، تجربه ایران توانست به‌عنوان یک تجربه بومی در میان ملت‌های مسلمان منطقه مطرح شود. تجربه انقلاب‌های دیگر که در این سده اتفاق افتاده یا الگو‌های غربی از نظر ملت‌های مسلمان منطقه، تجربه‌ای بیگانه به‌شمار می‌آید، درحالی که تجربه انقلاب اسلامی به جهت آرمان‌های مشترک و اسلامی، به‌عنوان تجربه‌ای بومی برای این ملت‌ها مطرح است.
علاوه بر این رویکرد جمهوری اسلامی در حمایت از جنبش‌های مردمی و اهمیت دادن به خواست و مطالبات مردم، یکی دیگر از ویژگی‌های انقلاب اسلامی به شمار می‌آید که قابلیت انتقال این تجربه را به کشورهای عربی- اسلامی افزایش داد. نکته دیگری که درخصوص الگوگیری انقلاب‌های کنونی در چارچوب بیداری اسلامی از انقلاب اسلامی ایران مطرح می‌شود، حمایت ایران از حقوق ملت فلسطین و نگاه حضرت امام(ره) به مسئله اسرائیل و فلسطین و طرح این اندیشه که اسرائیل باید از صحنه روزگار محو شود و طرح آزادی قدس شریف به‌عنوان مهم‌ترین آرمان انقلاب اسلامی ایران در سطح منطقه و تحولات عملی‌ای که در این زمینه شکل گرفت، از جمله اعلام روز جهانی قدس به‌عنوان یک مناسبت مهم جهان اسلام و تبدیل سفارت اسرائیل در تهران به سفارت فلسطین، است که در انتقال الگوی انقلاب اسلامی به کشورهای عربی و اسلامی نقشی مهم ایفا کرد.
*کارشناس مسائل خاورمیانه
