این در حالی است که بسیاری از سایت های انگلیسی زبان و البته مشتاق طبیعت ایران ضمن معرفی این کتاب، آن را اثری منحصر به فرد تلقی کردند.
بی خبری از انتشار چنین اثری، بی گمان برای دوستداران و اهل دانش علوم طبیعی به مثابه زیانی تأسف برانگیز خواهد بود.
کتاب «مجموعه حیات وحش ایران» را اسکندر فیروز به رشته تحریر درآورده و انتشارات ای.بی. تاریس آن را در سال 2005 میلادی منتشر کرده است.
نویسنده پیش از این در سال 1378 کتاب «حیات وحش ایران، مهره داران» را در اختیار علاقه مندان علوم طبیعی (به ویژه محیط زیست و جانورشناسی) نهاده بود؛ کتابی که توسط نشر دانشگاهی منتشر شد و نخستین جایزه مهرگان کتاب را با عنوان «علم برای همه» به خود اختصاص داد.
کتاب اخیر در زمان خود یگانه مجموعه مرتبط با حیات وحش مهره دار ایران بود و البته به زبان فارسی هنوز هم این ویژگی و یگانگی را یدک می کشد اما نسخه انگلیسی، گوی سبقت را از آن ربوده است.
به عبارت دیگر نسخه انگلیسی به روز شده اثر فارسی است و دارای اطلاعاتی است که در زمان چاپ اثر به زبان فارسی یا در دسترس و یا قابل اعتماد نبودند. به عنوان مثال در نسخه فارسی- که ۶ سال پیش از اثر انگلیسی چاپ شده- تعداد پرندگان ایران 504 گونه ذکر شده حال آن که در اثر اخیر این تعداد به 514 گونه افزایش یافته است.
همچنین در کتاب انگلیسی به راکون، خرگوش اروپایی و تعدادی جانور دیگر به عنوان جانوران موجود و شناسایی شده در ایران اشاره شده است که در نسخه فارسی اثری از آنها نیست.
کتاب «مجموعه حیات وحش ایران» در 5 بخش به معرفی پستانداران، پرندگان، خزندگان، دوزیستان و ماهی ها می پردازد که شرح به نسبت مختصر و البته مفیدی از هر خانواده ارائه می کند و دست کم از هر خانواده یک عکس یا طرح در متن کتاب گنجانده شده است.
مشخص شدن پراکندگی هریک از گونه ها به تفکیک استان نیز جزو اطلاعات بسیار ارزشمند این کتاب به شمار می رود، به علاوه اگر هریک از گونه ها در فهرست سرخ اتحادیه جهانی حفاظت (IUCN) به عنوان جانوران در معرض تهدید شناخته شده در این اثر نیز به آن اشاره شده است.
پیش از این5 بخش که در واقع شالوده اصلی کتاب است، در بخشی که مقدمه نامیده شده اطلاعات جامع و مفیدی از وضعیت طبیعت ایران و اکوسیستم های آن پیش روی خواننده قرار می گیرد.
در این مقدمه، به اختصار سابقه جانورشناسی و دانشمندان علوم طبیعی در ایران، حیات وحش ایران در گذشته و حال، شکارچیان پرآوازه سالیان دور، حفاظت و حراست از طبیعت، شبکه مناطق حفاظت شده، کنوانسیون رامسر و موافقتنامه ایران و شوروی سابق در خصوص حفاظت محیط زیست دریای خزر و اطلاعات مختصری از پوشش گیاهی، وضعیت اقلیمی ایران و ... در اختیار خوانندگان قرار گرفته است. در نهایت نمی توان به چاپ زیبای اثر اشاره نکرد.
دیدن این کتاب هر فرد ایرانی و کتاب دوستی را به حسرت وامی دارد که چرا چنین کتابهایی با چنین کیفیتی در ایران به زیور طبع آراسته نمی شود و مهمتر آن که چرا کتابهایی که درباره طبیعت و محیط زیست کشور است جایگاهی در پیشخوان کتابفروشی ها ندارند در حالی که به نظر می رسد ما آخرین نسلی هستیم که از این زیبایی ها و ثروت الهی بهره مند شده است.
