بودجههایی که هرساله با توسعه ساخت و ساز در شهرها گسترش مییافت و با کاهش ساخت وساز نیز تامین بودجه دچار مشکلات مختلف میشد، از اینرو شهرداری به این نتیجه رسید که باید با تکیه بر قوانین موجود دستکم نیمی از بودجهاش را از درآمدهای پایدار تامین کند و به همین دلیل با برنامهریزیهای مختلف تلاش کرد تا هر ساله به میزان 5 درصد از وابستگیاش به بودجه ساخت و ساز بکاهد. به همین دلیل این روزها شاهد تامین بودجه 30 درصدی شهرداری تهران از محل درآمدهای پایدار شهری هستیم. این روند به تعبیر معاون برنامهریزی و هماهنگی شهرداری تهران در حال تداوم است و قرار است درآمدهای پایدار، 50 درصد از کل بودجه سالانه شهرداری تهران را تامین کند.
از طرفی همچنان بیش از نیمی از درآمدهای شهرداری از محل درآمدهای عمومی مانند عوارض ساخت و ساز و زمین تامین میشود. این ماجرا نه در تهران که در همه شهرهای کشور روی میدهد اما از سالهای گذشته شهرداری تهران با تغییر شیوه نظام مالی از نقدی به تعهدی تلاش کرد تا درآمدهای این نهاد افزایش یابد. بهدنبال شهرداری تهران بسیاری از شهرداریهای کشور نیز با تغییر نظام مالی از نقدی به تعهدی روندی رو به رشد در تامین بودجههای مورد نیاز خود در پیش گرفتهاند. بهنظر میرسد که همچنان در این مسیر روشهای نوینی برای در آمدزایی پیشروی نهادهای مدیریت شهری باشد. اما واقعیت این است که بدون شکلگیری مدیریت یکپارچه شهری که بسیاری از نهادهای مربوط به زندگی شهروندان را دربرمیگیرد دستیابی به یک نظام مالی مناسب بسیار سخت و غیرقابل تصور است.
مدیریت یکپارچه شهری با توجه به سند برنامههای سوم و چهارم کشور میبایست در تمامی کلانشهرهای کشور استقرار مییافت. در قانون برنامه سوم توسعه در دولت، امور حاکمیتی و امور مرتبط با امر تصدیگری دیده شده است و میتوان گفت این اقدام مقدمهای برای اجرای قانون مدیریت یکپارچه شهری به شمار میرفت که براساس آن مقرر شد دولت امور مربوط به تصدیگری را به نهادهای عمومی و بخش خصوصی واگذار کرده خود عهدهدار امور حاکمیتی شود و بدنه دولت بهنحوی کوچکسازی شده و صرفا نظارت عالیه بر اجرای این امور داشته باشد اما مشکل این بود که بعد از چندی، اقدامات و تلاشها مربوط به اجرایی شدن این امر پیگیری نشد، درصورتی که اگر مدیریت واحد و یکپارچه شهری در شهرها حاکم نباشد، کارها و فعالیتهای خدماتی در شهرها نمود چندانی نخواهد داشت.
میتوان گفت که شهرداران، بیشتر مدیر شهرداری و شوراهای شهر نیز به مثابه شورای شهرداری به شمار میروند بهگونهای که اگر به مصوبات شوراهای شهر توجه کنیم، متوجه خواهیم شد که بیشتر این مصوبات به حوزه شهرداری مرتبط است، درحالیکه شورای شهر باید بتواند برای ادارات مختلف موجود در شهر مانند شهرداری، درخواست ارائه گزارش عملکرد و اجرای برنامهها و مصوبات شورا کند که جهت تحقق و اجرای این مهم، نیازمند تصویب قانون مدیریت یکپارچه شهری خواهیم بود. البته در کلانشهرها، تلاشهایی در این زمینه صورت گرفته و نتایجی نیز حاصل شده که امیدواریم با کمک دولت و وزارت کشور، سیستم مدیریت یکپارچه شهری را در سطح کشور جاری و پیادهسازی کنیم.
واقعیت این است که با تحقق مدیریت یکپارچه شهری در کلانشهرهای کشور، نظام مالی مدیریت شهری در تمام شهرهای کشور نیز بسامانتر شده و این امید وجود دارد که شاهد تحقق اهداف تعیینشده در قانون برای دستیابی نهاد مدیریت شهری به درآمدهای پایدار باشیم.