در یکسالگی این انقلاب همچنان اعتراض‌های مردمی ادامه دارد و این اعتراض‌ها همچنان با سرکوب نیروهای امنیتی روبه‌رو می‌شود. درباره تحولات یک سال گذشته و دورنمای آینده آن با محمد علی‌بک کارشناس مسائل خلیج‌فارس گفت‌وگو کرده‌ایم.
- وضعیت مخالفان و دولت بحرین در حال حاضر چگونه است و آیا توافقی میان این دو وجود دارد یا خیر؟
انتفاضه یا اعتراضات مسالمت‌آمیز مردم بحرین که در پرتوی بیداری اسلامی در یک سال گذشته آغاز شد، تاکنون فرازونشیب‌های مختلفی را طی کرده و در این مدت یکساله مردم بحرین به‌صورت مستمر اعتراضات خود را به انحای مختلف بیان کرده‌اند. در یک ماه نخست سال قبل از حضور نیروهای نظامی خارجی به‌ویژه عربستان سعودی در منامه، مردم به‌صورت روزانه تظاهرات بسیار گسترده‌ای را در شهرهای مختلف از جمله منامه برگزار می‌کردند اما پس از حضور نیروهای نظامی خارجی و سرکوب شدید از سوی آنها، این اعتراضات به اشکال مختلف و تاکتیک‌های متفاوت ادامه داشته و مطالبات خود را از دولت بحرین پیگیری می‌کردند. اما در این مدت، بحرین چند مرحله را طی کرد؛ یک مرحله پس از سرکوب شدید از سوی نیروهای نظامی و امنیتی، دولت بحرین پیشنهاد تشکیل کمیته گفت‌وگوی ملی را ارائه کرد و گروه‌های مخالف بحرینی با علم به اینکه این گفت‌وگوها به نتیجه‌ای نخواهد رسید حضور فعالی نداشته و تنها جمعیت الوفاق نمایندگانی را برای گفت‌وگو معرفی کرد ولی پس از روز نخست جلسه مشاهده کردند که در این گفت‌وگو پیشرفتی حاصل نمی‌شود و از این گفت‌وگو خارج شدند.
- آیا گروه‌های بحرینی متحد و یکصدا هستند یا خیر؟
درباره این موضوع باید گفت احزاب و گروه‌های مختلف بحرینی، درباره حداقل یا کف مطالبات مردم بحرین یعنی رعایت حقوق شهروندی و هر بحرینی یک رأی ، متفق القول هستند و توافق دارند اما درباره سقف مطالبات مردم بحرین، ممکن است این گروه‌ها اختلاف دیدگاهی داشته باشند. البته لازم است که این گروه‌های بحرینی برای وحدت بیشتر درباره مطالبات حداکثری خود به توافق برسند.
- درخواست مشخص مخالفان چیست و دورنمای آن را چه پیش‌بینی می‌کنید؟
برخی گروه‌ها معتقدند که باید رژیم آل‌خلیفه به‌صورت کامل سرنگون و دولت جدید براساس انتخابات کاملا آزاد تشکیل شود. شماری از گروه‌های دیگر به‌صورت کلی معتقدند که چنانچه انتخابات مجلس برگزار شود و این انتخابات براساس آزادی کامل و رعایت کامل حقوق شهروندی برگزار شود که اکنون صورت نمی‌گیرد و مجلس بتواند از طرف اکثریت نمایندگان، نخست‌وزیر تعیین کند و تشکیل دولت دهد، به یکسری از مطالبات خودشان دست پیدا می‌کنند و در این بین، تغییر قانون اساسی ملاک آنهاست.
الان پس از نتیجه گزارش کمیته منصوب پادشاه تحت عنوان کمیته حقیقت یاب در بحرین که در آن به اقدامات ضد‌حقوق بشری دولت تصریح شد، نظام حاکم ملزم شد که اصلاحاتی را در خود حکومت انجام دهد. مخالفان پس از آن در موضع بالاتری قرار گرفتند و می‌توانند براساس استنادات این گزارش که در مجامع بین‌المللی ثبت شده، مطالبات خود را پیگیری کنند. با توجه به تاکیدهای مردم بحرین بر ادامه اعتراضات تا زمان دستیابی به حقوقشان، پیش‌بینی این است که حداقل مطالبات مردم محقق شود.
- آیا طرفی عربی یا خارجی برای حل بحران بحرین میانجیگری کرده است؟
خیر، میانجیگری قابل توجهی انجام نشد. البته در مقطعی دولت قطر طرح تقریبا ناتمامی را ارائه داد که به نتیجه نرسید. متأسفانه کشورهای عربی رفتار دوگانه‌ای را در قبال این تحولات اتخاذ کرده‌اند. این کشورها از یک جهت، درباره سوریه با توجه به نظرات برخی کشورها از جمله عربستان رفتار دیگری نشان می‌دهند اما درباره بحرین که مطالبات مردمی مدنظر است و مطالبات کاملاً مسالمت‌آمیز است، رفتار متناقضی نشان می‌دهند. از این رو، کشورهای عربی هیچ‌گونه تحرک خاصی در این باره نداشته اند و متأسفانه در قبال اقدامات ضد‌حقوق بشری دولت بحرین علاوه بر اینکه برخی از این دولت‌ها در این اقدامات شریک بوده اند، سکوت هم کرده‌اند و هیچ تحرک سیاسی نداشته‌اند.
ساختار حکومتی در بحرین چگونه است؟
ساختار حکومت بحرین به‌گونه‌ای است که در آن موازین و اصول دمکراتیک رعایت نشده است؛ نه انتخابات مجلس براساس موازین دمکراتیک برگزار و نه نخست‌وزیر براساس اصول دمکراتیک انتخاب شده است؛ نخست‌وزیر فعلی بیش از 40سال است که این سمت را در اختیار دارد و هیچ قصدی برای واگذاری این سمت به فردی دیگر ندارد و قانون اساسی هم اجرا نمی‌شود و مردم معتقدند که باید این قانون اساسی تعدیل شود تا مطالباتشان محقق شود.
