دوشنبه ۳۰ بهمن ۱۳۸۵ - ۰۵:۳۹
۰ نفر

امیرحسین ابراهیمی: نگاهی به آلبوم طبیب دل با آواز محمدجواد شجریان.

استقبال آرام و بی‌سر و صدایی که از آلبوم «طبیب دل» در دو سال گذشته شد و پخش مداوم آهنگ – ترانه‌های این آلبوم از شبکه‌های رادیویی و پخش تصویری از تلویزیون نشان داد که خواهندگان صدای استاد بی‌نظیر آواز، محمدرضا شجریان، به دنبال رونوشت‌های دست دوم و سوم از صدای استاد نیستند بلکه زنگ صدا و حال و هوای خاص و مخصوص خوانندگان را طالبند. هر خواننده‌ای توانایی‌ها و امکانات صدای خود را دارد و اگر قریحه و حس تشخیص او هوشیار باشد، شیوه و شگرد و استعداد اجرای خود را در چارچوب همان توانایی‌ها نشان می‌دهد و به قول معروف، از صدایش «تمنای محال» ندارد. به عبارت ساده‌تر، هر کس با مهر و امضای خود شناخته می‌شود.

سیامک (محمدجواد) شجریان، متولد 1331، در سال‌هایی که برادر هنرمندش نزد استاد نورعلی‌خان برومند تعلیم می‌گرفت، روزی نزد استاد حاضر شد و برومند، با آن شنوایی حساس، گفته بود: عجیب است صدای دو نفر این قدر به هم شبیه باشد، و امر به خواندن کرده بود، وقتی صدای محمدجواد شجریان رو به اوج آورده بود، با لبخندی گفته بود: «آها... فرق همین‌جاست!»

اکنون بعد از 30سال، صدا و لحن این دو برادر، فاصله محسوس و آشکار از یکدیگر را دارد و همین است که آلبوم «طبیب دل» را متمایز می‌کند. محمدجواد شجریان بیشتر سالهای گذشته را برای تحصیل و کار در خارج کشور به سر برده و در صحنه‌های آواز داخل ایران بسیار کم حاضر شده است. او تا به حال با گروه‌های زیادی همکاری داشته که از بین آنها باید به «گروه اساتید» (به سرپرستی استاد فرامرز پایور) و گروه «عشاق» (به سرپرستی اسماعیل تهرانی) اشاره کرد.

دو آلبوم «کرشمه نرگس» (با آهنگسازی و تنظیم استاد فرامرز پایور) و «پیر می‌فروش» (با آهنگسازی و تنظیم هنرمند با قریحه، آقای محمدعلی کیانی‌نژاد) و بالاخره، آلبوم «طبیب دل» حاصل سالها فعالیت اوست.

 «طبیب دل» مجموعه‌ای از آهنگ- ترانه‌هایی است که برای ارکستر مرکب از سازهای ایرانی و غیرایرانی تنظیم شده است. آرانژمان و اجرا و بسترسازی صوتی موسیقایی این آثار که توسط هنرمند ارجمند، آقای محمدجواد ضرابیان انجام شده از نوعی است که در موسیقی چهل سال گذشته ما سابقه دارد و به نوعی دنباله منطقی مکتب استاد روح الله خالقی است.

 در این حال و هوای ارکستری، استادان و هنرمندانی همچون جواد معروفی، فرهاد فخرالدینی، حسین یوسف‌زمانی، عباس خوشدل، عماد رام، علی‌ اکبرپور و... قطعات بسیاری ساخته‌اند و بیشتر آنها از برنامه‌های موسیقی رادیو در سال‌های پیش از انقلاب پخش شده است.

 «طبیب دل» از هشت آهنگ‌– ترانه تشکیل شده است. عنوان «تصنیف» برای این قطعات غیردقیق است. چرا که اثری را می‌توان تصنیف نامید که سراینده کلام و موسیقی (و حتی خواننده آن) یک نفر باشد، در حالی که در آلبوم حاضر این‌چنین نیست.

قطعات، طبق روش نغمه‌پردازی و تنظیم محمدجواد ضرابیان، با یک مقدمه کوتاه و جذاب شروع می‌شود و زمینه را برای شنیدن صدای خواننده حاضر می‌کند. زمان هر کدام از قطعات، به طور متوسط شش دقیقه است که با ظرفیت و حوصله شنیداری مخاطبان این نوع موسیقی تناسب دارد.

پرهیز از شلوغ کردن ارکستر، دقت در تنظیم و بخصوص دقت در صدابرداری (کار آقای ریموند موسسیان)، تنوع در انتخاب سازها (به ویژه در انتخاب سازهایی مثل دو تار، دهلک، دمام و کرب) توجه به حالات مندرج در معنای اشعار و تطبیق دادن حالت نغمات موسیقی با آنها، استفاده از منطقه مطلوب صدای خواننده و نوشتن ملودی‌های زیبا برای آن، فاصله‌گذاری بین صدای خواننده و صدای ارکستر، مدگردی‌های جذاب و کوتاه به طرزی که از حال وهوای تنال اولیه اثر خارج نشود، و بالاخره آواز گرم و سوخته حال محمدجواد شجریان که حال و هوایی از صدای نادر گلچین و ناصر مسعودی (بدون هیچ تقلیدی از روش آنها) را به خاطر می‌آورد، از امتیازات آلبوم «طبیب دل» است.

 همکاری‌های سینا جهان‌آبادی و همایون شجریان در صدابرداری و بالاخره عکس زیبای روی جلد که اثر استاد محمدرضا شجریان است را نیز نباید از یاد برد. همچنین مساعی قابل توجه ناشر آن را که در سرمایه‌گذاری برای تولید و پخش آثار ماندگار و فاخر، الگوساز و پیشگام بوده است.

کد خبر 16093

برچسب‌ها

دیدگاه خوانندگان امروز

پر بیننده‌ترین خبر امروز