در تدوین کتاب‌های جدید پایه‌اول ابتدایی بسیاری از اصول و استانداردهایی که طی نیم‌قرن رعایت می‌شد نادیده گرفته شده و این روند ادامه دارد، مسئولان آموزش‌وپرورش همه این تغییرات را همسو با تحول بنیادین بیان می‌کنند و به انتقادها کاملا بی‌توجه هستند.از مهمترین این اصول، اجرای آزمایشی کتاب‌های جدیدالتالیف به‌ویژه در دوره ابتدایی است که امسال ناگهان در اول مهر شاهد اجرای سراسری کتاب‌ها بدون پشت‌سرگذاشتن مرحله آزمایشی بوده‌ایم، اما بخشی دیگر از غفلت و زیرپاگذاشتن اصول و قواعداولیه برنامه‌ریزی درسی و دستاوردها و تجارب پیشین به شرح زیر است:
1 - در سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی مقرر است که برای هر برنامه درسی و تالیف کتاب‌های جدید ابتدا «راهنمای برنامه درسی» نوشته می‌شود. این راهنما پس از اعتباربخشی برای تصویب به شورای‌عالی آموزش و پرورش ارسال می‌شود. در راهنمای برنامه درسی، نقشه راه آن موضوع ترسیم شده و اهداف آن ماده درسی، مفاهیم و محتوای هرپایه و توالی مفاهیم در پایه‌های مختلف و چگونگی آموزش و موادآموزشی و ارزشیابی مشخص می‌شود. و اصولا همه کتاب‌های جدیدالتالیف باید برمبنای یک «راهنمای برنامه» تدوین و تالیف شوند ولی جالب اینجاست بدون آنکه برای دروس علوم و ریاضی راهنمای برنامه‌ای تدوین شده باشد، ناگهان کتاب‌های درسی جدید علوم و ریاضی اول دبستان نوشته می‌شوند. در واقع نقشه‌ای وجود ندارد و معلوم نیست که در سال دوم و سوم ابتدایی و الی آخر محتوای این دروس چیست و وسعت و توالی مفاهیم چگونه چیده شده است؟در اینجا به دور از روندهای قانونی و استانداردهای سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی چند مولف دور هم جمع شده‌اند و به سلیقه شخصی خود محتوایی را تالیف کرده‌اند که آغاز و انجام و نقشه آن موجود نیست. بعد هم این کتاب‌ها که حتی مراحل مقرر و استانداردهای خود سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی را طی نکرده‌اند بدون اجرای آزمایشی به معلم و دانش‌آموز تحمیل می‌شوند، اما تبلیغات گسترده‌ای حول‌محور تغییر انجام می‌گیرد!
2 - اگر به صفحه شناسنامه برخی کتاب‌های درسی که تا پیش از این تدوین شده‌اند توجه شود، می‌توان عنوان «شورای برنامه‌ریزی و نظارت بر تالیف محتوا» را ملاحظه کرد که در ذیل آن اسامی اعضای شورا در صفحه آغازین کتاب‌ها نوشته می‌شد. اعضای این شورا مرکب از صاحبنظران تعلیم‌و تربیت اسلامی، برنامه‌ریزی درسی، متخصصان موضوع درسی، معلمان مجرب، نماینده دفاتر ابتدایی و راهنمایی یا متوسطه تحصیلی و... بودند که در مراحل تالیف، محتوای کتاب را مورد بررسی قرار می‌دادند، اما افسوس که در صفحه شناسنامه کتاب‌های جدیدالتالیف پایه اول دبستان، اسامی اعضای شورای برنامه‌ریزی و نظارت بر تالیف محتوا وجود ندارد و تنها اسم چند مولف به چشم می‌خورد. زیرا اصلا شورایی برای تدوین و بررسی این کتاب‌ها تشکیل نشده است! و این کتاب‌ها به سلیقه چند مولف نوشته شده‌اند.
3 - در صفحه شناسنامه کتاب جدیدالتالیف علوم‌اول دبستان، برای اولین‌بار از مدیریت بسته آموزشی نام برده شده است. نکته قابل توجه اینکه از این همه اجزای بسته آموزشی فقط یک کتاب درسی(بدون نقشه راه) که عجولانه نوشته شده به دست مخاطبان رسیده و از سایر اجزای بسته خبری نیست! در صفحات کتاب علوم‌پایه اول ابتدایی علامت فیلم درج شده یعنی در این بخش بچه‌ها باید فیلمی را ببینند اما وقتی معلمان سراغ فیلم مربوطه را می‌گیرند پاسخ می‌شنوند که هنوز تولید نشده است. پرسش این است که آیا امکان آن نبود که دست‌کم اجزای مهم بسته آموزشی و ازجمله راهنمای معلم تدوین و تهیه شوند و بعد همراه هم وارد سیستم آموزش شوند؟ آیا باید کلاس اولی‌های سال90(و شاید چندسال بعد) قربانی داشتن یک کتاب ناقص و بسته آموزشی ناقص باشند؟ آیا می‌توان فقط به عنوان بسته آموزشی روی کتاب جدید در حالی‌که از اجزای بسته خبری نیست دلخوش کرد؟
* کارشناس آموزش و پرورش
