با شروع این ماه کمکم بازار خریدوفروش شب عید هم داغ میشود، بازار رنگوبوی خاصی دارد و خیابانها و بازارها بوی عید میگیرند. ماهیهای قرمز از هماکنون داخل تشتها خود را از اینور به آنور میزنند. سبزههای سبزشده از انواع حبوبات روی سکویهای دستفروشها چشم را خیره میکنند. کمکم بوتههای زیر خاک، شتاب بیرون آمدن دارند و میخواهند هرچه زودتر در کنار آفتاب بهاری خودنمایی کنند. از سوی دیگر بازار شب عید برای فروشندگان حالوهوایی دیگر دارد؛ قیمتهای سربهفلککشیده و گاه در پوشش حراج عیدانه و عیدی گرفتنهای شاگرد مغازهها از آن جمله است.
در روزهای پایانی سال مردم هر استان، شهر و شهرستان معمولا برای انجام خرید شب عید خود یا دیگر خریدها، مکانی خاص را در نظر دارند تا بهراحتی بتوانند مایحتاج و کالاهای مورد نیاز خود را تهیه و در وقت خود نیز صرفهجویی کنند یا به زبان سادهتر بازاری بیابند که کالاهایی با قیمتهای مناسب و نیز با کیفیت ارائه دهد.
مردم روستاها و شهرهای کوچک و شهرستانهای استان اردبیل به علت نبود بازار و مکان مشخص برای خرید، اکثرا ترجیح میدهند خرید خود را از مرکز استان انجام دهند و در روزهای پایانی سال برای خرید به شهر اردبیل میآیند و این خود باعث تراکم جمعیت در داخل بازارهای اردبیل میشود.
بازار سنتی اردبیل
اردبیل دارای مجتمعهای تجاری مدرن و شیک بسیار زیادی برای خرید در مناطق و قسمتهای مختلف شهر است که ازجمله میتوان به بازارهای مرکزی، یاقوتی، نگین، ملل و سرچشمه اشاره کرد ولی اکثر مردم چون از راه دور میآیند ترجیح میدهند بازاری را برای خرید انتخاب کنند که بتوانند تمامی مایحتاج خود را از آن تهیه کنند و برای خرید اقلام خود به بازار دیگری نروند. بنابراین بهترین مکان متمرکز برای خرید، محدوده تازه میدان تا بازار سنتی است.
شهروندان اردبیلی بازار سنتی شهر را راستهبازار میخوانند؛ علت این نامگذاری محلی شاید به این دلیل باشد که راستههای مختلفی در این بازار وجود دارد؛ از راسته اصلی بازار گرفته تا راسته قیصریه، علافان، پیرعبدالملک، بازار زرگران و راستههای سراجان، پارچهفروشان، کفاشان، مسگران، چاقوسازان و آهنگران که همه در این بازار بهطور یکجا مستقر هستند. از مهمترین راستههای این بازار، بازارچه خشکبار فروشها، سرای حاجاحمد، سرای وکیل، سرای حاجشکر، سرای جهودها و سرای شیخالاسلام است.
بازار سنتی اردبیل یادگاری از دوره صفویه و قاجاریه است که در سال1364 در فهرست آثار ملی کشورمان بهثبت رسیده است. این بازار در قرن دهم هجری در زمان حکومت شاهطهماسب اول از رونق بسیار زیادی برخوردار بوده و هماکنون نیز همان رونق سابق را تقریبا حفظ کرده است.
این بازار در کل، مجموعهای است از سراها، تیمچهها و حتی حمام و مسجد. بازار سنتی اردبیل در مرکز اصلی شهر واقع در خیابان امامخمینی(ره) قرار دارد. سقف راسته این بازار با طاقهای جناقی و گنبد چهارطاقی و بهطور ساده پوشیده شده است.
گلهمندی مردم و بیتوجهی مسئولان
با شروع فصل خرید شب عید بر تعداد دستفروشها اضافه میشود. این افراد در داخل و خارج بازار، در پیادهروها، کنارمغازهها و ورودی راستهها بساط خود را پهن میکنند. این دستفروشها که از همان نخستین روزهای اسفندماه کار خود را آغاز کردهاند بدون توجه به این نکته که هم زیبایی شهر و وجهه بازار را مخدوش میکنند و هم نارضایتی مردم را فراهم میسازند، همچنان به کار خود ادامه میدهند و هیچ توجهی به قانون ندارند. البته با توجه به اوضاع اقتصادی مردم و نبود اشتغال، شاید بتوان به نوعی از این بیقانونی چشمپوشی کرد! وجود این افراد بیش از آنکه نشاندهنده زندهبودن شهر و جنبوجوش شب عید باشد به نوعی حکایت از خلأهایی در روند اشتغال پایدار دارد. وجود این دستفروشها در ورودیهای بازار که از خیابان سیمتری تا میدان امامحسین(ع) ادامه دارد، باعث میشود تا مشتریها پیش از واردشدن به مغازه جذب آنها شوند و به خرید اجناس درجه3 و بیکیفیت چینی اکتفا کنند و از سوی دیگر عبورومرور را هم برای رهگذران و هم برای سوارهها دچار اختلال میکنند.
بهرغم وعدههایی که مسئولان شهر برای سروساماندادن این افراد داده بودند ولی همچنان با گذشت یک سال، این امر در هالهای از ابهام است و کسی جوابگوی این بیسروسامانی نیست. در جلسه مشترک مسئولان شهرداری با اعضای شورای شهر اردبیل در مورد تأسیس بازارروز برای دستفروشها با مخالفت 5نفر از اعضای شورای شهر این امر بینتیجه ماند.
اجرای طرح ویژه نوروز 91
یکی از وجوه بازار شب عید، امکاناتی است که از سوی دولت برای عرضه مناسب کالا در این ایام ارائه میشود تا شهروندان بتوانند کالاهای مورد نیاز خود را با کیفیت و البته قیمت مناسب تهیه کنند. یکی از این امکانات نظارت بر اماکن تجاری در ایام مورد اشاره است.سرپرست سازمان صنعت، معدن و تجارت اردبیل در مورد اجرای طرح نظارتی ویژه نوروز91 و تنظیم بازار در اردبیل میگوید: شروع اجرای طرح نظارتی ویژه نوروز در اردبیل از روز دوشنبه اول اسفندماه لغایت 15فروردین91 همزمان با سراسر کشور است.محمدجعفر عظمایی در ادامه یادآور میشود: ما در برخی از مقاطع سال با توجه به افزایش قیمت و بهمنظور ایجاد ثبات نسبی و جلوگیری از برخی فروشندگان که با افزایش تقاضا برای خرید برخی از کالاهای مورد نیاز و ضروری، اقدام به افزایش خودسرانه قیمتها میکنند، مقید به اجرای قوانینی هستیم تا به این طریق بتوانیم از سوءاستفاده و افزایش قیمت خودسرانه توسط برخی فرصتطلبان جلوگیری بهعمل آوریم. عظمایی همچنین در مورد ذخیره میوه شب عید میگوید: حدود 25درصد میوه شب عید شامل 1500تن سیبقرمز و 2000تن پرتقال تامپسون در انبارها ذخیرهسازی شده؛ بهطوری که مکانهایی برای عرضه این محصولات مثل سالهای گذشته درنظر گرفته شده و در این مکانها به همشهریان عزیز ارائه خواهد شد و جای هیچگونه نگرانی برای تهیه میوه با قیمت مناسب وجود ندارد و بهطور حتم تا یک ماه آینده نیز قیمتها تعدیل خواهد یافت. قرار است از اواخر اسفندماه نیز میوه در نقاط مختلف اردبیل و با ایجاد ایستگاههای مختلف عرضه شود.
سرپرست سازمان صنعت، معدن و تجارت استان اردبیل در مورد چگونگی برگزاری نمایشگاههای عرضه کالا در اردبیل میگوید: نمایشگاه عرضه مستقیم کالا از 15 تا 25اسفندماه با تخفیف 15درصد زیر قیمت بازار در محل دائمی نمایشگاه بینالمللی اردبیل برگزار خواهد شد و ممکن است این زمان تمدید شود.
عظمایی با قدردانی از همکاری خوب تشکلها و مجامع صنفی در انجام نظارتهای محسوس و نامحسوس و ساماندهی وضعیت بازار و عرضه و تقاضا اعلام میکند: با توجه به تجربه سالهای گذشته سعی کردهایم که با تقویت نقاط ضعف و رفع آنها کنترل بازار را در دست بگیریم و اجازه ندهیم سودجویان و فرصتطلبان اقتصادی وضعیت بازار را ناامن کنند.
سرپرست سازمان صنعت، معدن و تجارت استان اردبیل در پایان از شهروندان میخواهد تا با مشاهده هرگونه تخلف صنفی اعم از گرانفروشی، عدم درج قیمت، عدم صدور فاکتور، کمفروشی، حراج غیرقانونی و...، موارد را با شماره تماس 124 واحد رسیدگی به شکایات مردمی در اردبیل و شهرستانهای تابعه اطلاع دهند تا سریعاً تحت رسیدگی قرار گیرد.