دکتر عباس طائب دیروز در نشست رؤسای دانشگاه‌ها و پارک‌های علم و فناوری که در دانشگاه پیام نور برگزار شد، گفت: امسال سازمان پژوهش‌های علمی و صنعتی ایران تا آخر سال شبکه علمی کشور را راه‌اندازی می‌کند و از این طریق تعامل علمی میان دانشگاه‌ها و مراکز پژوهشی بیشتر صورت می‌گیرد.
این در حالی است که در سی‌ام بهمن سال گذشته فاز نخست شبکه علمی کشور به‌عنوان بخشی از دستاورد شبکه ملی اطلاعات با حضور رحیمی معاون اول رئیس‌جمهور، تقی‌پور وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات وحید دستجردی وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در سالن «شهید قندی» وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات افتتاح شد.
در همان زمان اعلام شد: شبکه علمی کشور با هدف به اشتراک‌گذاری منابع علمی بین مراکز علمی و تحقیقاتی، ایجاد پهنای باند وسیع برای ارتباط دانشگاه‌های کشور و نیز مراکز علمی و تحقیقاتی، ارتباط سیستم‌های اتوماسیون اداری و ابررایانه‌ها و گرید، پزشکی از راه دور، آموزش از راه دور، انتقال تصاویر، فایل‌های صوتی و ویدئویی با سرعت بالا، خدمات کتابخانه‌های دیجیتال، امکان ارتباط با سایر شبکه‌های علمی کشوری و بین‌المللی، توسط متخصصان کشور طراحی و با مشارکت وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی به بهره‌برداری رسیده است.
هسته مرکزی این شبکه که تمام برنامه‌های نرم‌افزاری و طراحی آن در داخل کشور انجام شده است، دارای پهنای باند 10 گیگابیت در ثانیه است که یک گیگابیت آن برای ارتباط شبکه‌ای دانشگاه‌های کشور در نظر گرفته شده است. با راه‌اندازی این شبکه در فاز نخست (استان تهران)، 16 دانشگاه و مرکز علمی و تحقیقاتی به شبکه متصل شدند.راه‌اندازی فاز اول این شبکه در حالی صورت گرفت که از 11سال پیش تا‌کنون شبکه علمی کشور وجود داشته است.
طرح اولیه شبکه گسترده و اختصاصی دانشگاه‌ها در سال۱۳۷۳ در سازمان پژوهش‌های علمی و صنعتی ایران پایه‌ریزی شد. در سال۱۳۷۷ مراحل اجرایی آن آغاز شد و نهایتا در آذر‌ماه۱۳۷۹ یکی از گسترده‌ترین شبکه‌های WAN کشور با زیرساخت مستقل مخابراتی و اتصال بیش از ۱۰۰ مرکز آموزشی و دانشگاهی با حضور معاون اول رئیس‌جمهور وقت افتتاح شد.
از آن زمان تا‌کنون دفتر فناوری اطلاعات وزارت علوم فعالیت‌های مختلفی را در راستای ایجاد و توسعه شبکه علمی کشور به انجام رساند که محور اصلی آنها عبارت است‌از: ایجاد و توسعه زیرساخت انتقال اطلاعات (اینترانت) گسترده در سطح کشور بین دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی به‌منظور ایجاد شبکه علمی کشور، مدیریت و ارائه محتوا (Content) روی شبکه علمی از طریق ایجاد زیرساخت ملی، ساماندهی و تسهیل دسترسی به منابع علمی موجود در کتابخانه‌ها و مراکز اسناد (اعم از نشریات الکترونیکی، کتب، پایان‌نامه‌ها و سایر منابع)، ارتقای کیفیت جست‌وجو، تنوع خدمات و افزایش بهره‌برداری، توسعه همکاری‌های بین‌المللی برای تقویت زمینه‌های آموزشی و پژوهشی غیرحضوری و از راه‌دور و دسترسی به اینترنت و خدمات شبکه‌ای برای کاربران دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی.
روزنامه همشهری در 2 گزارش جداگانه به تاریخ 13 دی 89 و 27 بهمن89 نسبت به راه‌اندازی دوباره این طرح انتقاد کرد و نوشت: ممکن است گفته شود که قرار است ظرفیت این شبکه افزایش یابد که حتی در این صورت نیز نام افتتاح یا راه‌اندازی بر آن نمی‌توان گذاشت چرا که در این صورت هر کارخانه‌ای که مقداری بر ظرفیت آن افزوده شود باید دوباره راه‌اندازی شود.در سال 90 نیز چند بار وعده راه‌اندازی این شبکه از سوی مسئولان وزارت علوم و وزارت ارتباطات داده شد که سرانجام در بهمن ماه این وعده تحقق یافت، اما ظاهرا مشاور عالی وزیر علوم در آن مراسم حضور نداشته یا اینکه این راه‌اندازی آنقدر جدی نبوده است که حتی در ذهن مسئولان مربوطه باقی مانده باشد لذا حالا خبر می‌رسد که راه‌اندازی شبکه علمی تا پایان سال 91 صورت می‌گیرد.
پاسخی که مسئولان وزارت علوم ارائه داده‌اند این است: قابلیت‌ها و سرویس‌هایی که نسل دوم شبکه علمی ارائه می‌دهد با نسل اول آن متفاوت است و از جمله این تفاوت‌ها، سرعت اندک نسل اول و مهم‌ترین تفاوت این دو نسل، مبتنی بر فیبر نوری بودن نسل‌دوم شبکه علمی است. بدین‌ترتیب اذعان شده که آن چیزی که قرار است راه‌اندازی شود نسل دوم شبکه علمی کشور است که به گفته رئیس سازمان فناوری اطلاعات ایران برای آن 6میلیارد تومان هزینه شده است و با راه‌اندازی آن پهنای باند دانشگاه‌ها به حدود یک گیگا بیت در ثانیه افزایش می‌یابد.وقتی سرنوشت یکی از مهم‌ترین پروژه‌های علمی کشور، اینچنین می‌شود که حتی مسئولان ذی ربط نیز از زمان‌بندی آن اطلاع دقیقی ندارند؛ تو خود حدیث مفصل بخوان از این مجمل!
