همانطور که میدانیم یکی از متغیرهای تغییر نرخ دلار به غیراز شاخصههای اقتصادی، انتظارات ناشی از مجموعه عوامل سیاسی و اقتصادی است. در نیمه دوم سال90 نرخ دلار در بازار آزاد ایران به همین دلایل و شاخصههای اقتصادی رشدی حدود 80درصد و در برابر نرخ دولتی حدود 20درصد داشت.
این تغییرات تبعاتی را در پی داشته و خواهد داشت که شامل تضعیف ارزش پول ملی، کسب منابع حاصل از دلالی روی نرخ دلار، تغییر ارزش مبالغ وارداتی و صادراتی کالاها و خدمات و تاثیرگذاری روی قیمت سکه طلاست. در کنار تغییرات نرخ دلار در بازار تقاضای ایران در سال گذشته و جاری، قیمت جهانی و مبادلاتی کالاها افزایش داشته که بهدلیل وابستگی کشور به تهیه این کالاها قیمتهای داخلی هم ناگزیر میل به افزایش پیدا کرد،
مانند قیمت روغن خام مصرفی و سایر کالاهای کشاورزی و....همزمان با این اتفاق فرایند تشدید تحریمها علیه ایران خصوصا تحریمهای موثر بر محدودیت انتقال ارز، منجر به فشار روی صادرکنندگان و واردکنندگان کالاها و اجناس ( خام و نهایی) شد و کند شدن روند انتقال ارز منجر به کاهش حجم ورود کالا به کشور و به تبع آن افزایش نرخ آن کالا در کشور بهدلیل محدودیت عرضه شد.
درسالجاری شاید افزایش نرخ دلار در برخی شرکتهای صادرکننده کالا به خارج از کشور منجر به ایجاد انتظار بر رشد درآمد حاصل از صادرات شد که قطعا در 2ماه اول سال انتظارات حادث شده میتواند منجر به افزایش قیمت سهام یا تعدیلات درآمدی در بودجه شرکتها شود ولی باید دانست بهدلیل پارهای موارد که ذکر خواهد شد اگر دلار در نیمه اول سال نوسان داشته باشد میتواند منجر به تغییرات شدید در عرضه و تقاضای خرید و فروش سهام شرکتهای مذکور شود که قطعا نوسان فراوانی روی قیمت سهام خواهد گذاشت. بنابراین میتوان به گروه شرکتهای پتروشیمی صادرکننده اشاره کرد.
با این اوصاف 4عاملی که در نیمه اول سالجاری میتوانند روی نرخ دلار مؤثر باشند عبارتند از:
1- اثر اقتصادی (OLIMPIC EFFECT ): معمولا در جریان برگزاری المپیک (از جمله المپیک لندن که تا چند وقت دیگر برگزار خواهد شد) تنشهای سیاسی جهانی معمولا میتواند فروکش کرده و مسائل تحت الشعاع این وضعیت قرار گیرد.
2- سیاستها و شرایط اقتصادی اروپا و آمریکا
3- مذاکره ایران با گروه 1+5 در بغداد
4- نرخ رشد اقتصادی چین
لذا میتوان گفت با توجه به شرایط 6ماه اول سالجاری و امکان شکلگیری پدیده انتظاراتی نوین در این امر میتواند نوسانات غیرسیستماتیکی به بازار ارز وارد کند لذا سیاست محافظه کارانه در برآورد بودجه صادراتی شرکتها برای مدیران واحدها و سهامداران بسیار مهم است.
* مدیرگروه صنایع سرمایهگذاری ملی ایران