در حال حاضر تهران پنجاه‌‌وششمین شهر بزرگ جهان است و از نظر جمعیت نیز در رتبه شانزدهم جهان قرار دارد. رشد حیرت‌آور این شهر پس از روزگار ناصرالدین‌شاه باعث شده است تا هرگونه برنامه‌ریزی برای این شهر بی‌نتیجه باقی بماند. در طول 105سال استقرار مدیریت شهری بر پایتخت، کمتر اتفاق افتاده است که این شهر گام‌هایی به سمت توسعه پایدار بردارد. هر‌سال این شهر بیشتر رشد کرده و تمامی مناطقی که امکان سکونت داشت، توسط شهروندان به تملک درآمده است.
در طول بیش از یک قرن استقرار مدیریت شهری در پایتخت گاه شاهد تشویق گسترش تهران به وسیله شهرداری‌ها بودیم و هرگاه هم از سوی نهادهای کلان برای توسعه عرضی و طولی شهر تشویق و حمایتی وجود نداشت، انکار و ابرامی هم نبود.
هنگامی که در‌سال 1347 برای نخستین‌بار شهرداری تهران طرح جامع شهری را تصویب کرد، انتظار این بود که این شهر دست از توسعه در سطح بکشد. اما این اتفاق نیفتاد. درست در همان زمان بود که یکی از بزرگ‌ترین گسترش‌های تهران رخ داد. طول و عرض آن افزایش یافت و شهر به‌تدریج بزرگ و بزرگ‌تر شد. اگر تا روزگار تصویب طرح جامع، دروازه‌های غربی تهران، میدان آزادی قلمداد می‌شد، پس از تصویب طرح، شهر در غرب توسعه بیشتری یافته و این‌بار به نزدیکی‌های کرج هم رسید. احداث کارخانه‌های بزرگ صنعتی در حاشیه پایتخت و توسعه روزافزون آنها باعث شد تا تهران هرچه بیشتر میزبان مهاجران باشد و لاجرم توسعه پیدا کند.
این ماجرا پس از‌سال‌های پیروزی انقلاب نیز تداوم یافت. رشد نامتوازن شهرهای کشور و انباشت سرمایه و کار در پایتخت تعداد بیشتری از مهاجران را به تهران کشاند. جاذبه اقتصادی و رفاهی تهران هنوز هم برای بسیاری از افرادی که در شهرهای دور و نزدیک زندگی می‌کنند، بزرگ‌ترین محرک مهاجرت به پایتخت است.
تنها تلاش مدیران شهری در طول‌سال‌های متمادی، بی تفاوتی نسبت به هجوم مهاجران و سکوت در برابر گسترش پایتخت بود. اما این روزها انگار حکایتی دیگر در گذر است. تعیین محدوده حریم شهر که از مدت‌ها پیش مورد توجه شورای شهر و مدیریت شهری تهران قرارگرفت، راه را بر توسعه افسارگسیخته تهران بسته است. شهر تهران این روزها دیگر کمتر در اندیشه توسعه عرضی و طولی است و قوانین سختگیرانه در این باره باعث شده است تا تهران پس از 225سال پایتختی و 105سال مدیریت شهری، نفسی تازه کند. واقعیت این است که این روزها تهران با جمعیت حیرت‌آورش و تراکم بیش از 12هزار نفر در هر کیلومتر مربع، تمامی ظرفیت‌های اقلیمی‌اش را نابود کرده است.
توسعه بی‌حد و حصر این شهر در دامنه‌های البرز، تهران را در‌سال‌های اخیر با محدودیت‌های زیستی بیشتری مواجه کرده است. تهران این روزها نشانی ندارد از روستایی دور افتاده در حاشیه شهرری. این شهر نه‌چندان پیر، سال‌هاست از گذشته‌اش فاصله گرفته است و دیگر آن روستای قدیمی محصور در چنارهای بلند نیست. این روزها تهران را ساختمان‌ها محصور کرده است.
