خودکفایی و شکوفایی ملی در اندیشه شهید چمران

با توجه به اینکه امسال، سال تولید ملی و حمایت از کار و سرمایه ایرانی نامگذاری شده، به خاطره‌ای از ایشان اشاره می‌کنم که نشانگر بعد علمی و توجه ایشان به‌خودکفایی و شکوفایی ملی است و همینطور شاهد گویایی است بر طرز تفکر او هم برای نسل امروز و هم برای نسل‌های آینده.

در زمان تصدی وزارت دفاع، دکتر چمران روزی به ساختمان نخست‌وزیری آمده بودند که من به ایشان گفتم «خبر داری که چه اتفاقی افتاده است؟». ایشان گفتند «خیر». گفتم «امروز آمریکا اعلام کرده است که ما را محاصره اقتصادی- نظامی می‌کند و دیگر وسایل نظامی به ما نمی‌فروشد و محاصره اقتصادی را شروع کرده است».

دکتر چمران دست خود را به آسمان بلند کرد و گفت «الهی شکر». من به او گفتم آقای دکتر، ما را محاصره اقتصادی- نظامی کرده‌اند و دیگر نیازمندی‌های نظامی ما را به ما نمی‌دهند، شما می‌فرمایید خدا را شکر؟ ایشان جواب داد: «ما همیشه به دوستانمان توصیه می‌کردیم که بروید این تجهیزات نظامی را بسازید. آنها جواب می‌دادند چرا بسازیم وقتی راحت آن را می‌خریم.

اکنون که آمریکا دیگر این تجهیزات را نمی‌دهد، مجبور می‌شویم که آنها را بسازیم». بعدتر از این دیدیم که این واقعیت در کشور ما اتفاق افتاد و وقتی ما را در محاصره قرار دادند دانشمندان عزیز و جوان ما در زمینه‌های مختلف ورود پیدا کردند و با آن استعداد سرشاری که در ضمیر ایرانی نهفته است، توانستند بسیاری از پیچیده‌ترین وسایل علمی و فنی و نظامی و حتی پزشکی را بسازند و به مردم کشورمان ارائه دهند.

بنابراین، این تفکری که ما می‌توانیم با به‌کارگیری همه استعدادهای خود همه نیازمندی‌های خود را تأمین کنیم و دست نیاز به سوی دیگران دراز نکنیم یکی از ایده‌های شهید چمران بوده است. دکتر چمران از ابتدای ورود خودش به ایران و حتی قبل از ورود به ایران، زمانی که در دانشگاه‌های آمریکا پژوهش و تحقیق داشت (به شهادت یادکرد دوستان دانشجوی ایشان در آن سال‌ها) به همه توصیه می‌کردند که «به مراکز علمی» بروید، بیاموزید و یاد بگیرید.

شهید چمران خود یکی از دانشمندان برجسته هسته‌ای ایران بودند و در زمینه فیزیک پلاسما و فیزیک هسته‌ای مطالعات عمیقی داشتند و جزو معدود دانشمندان آن روزگار در این حوزه محسوب می‌شدند. با این وصف ایشان دیگران را نیز به یادگیری و حضور در مراکز علمی برای خدمت به کشور تشویق می‌کردند.

هرگاه نیز از ایشان سؤال می‌شد که این دانش به چه درد ما می‌خورد، می‌گفتند حتما یک روز در ایران می‌توانیم از این اندوخته‌های علمی به‌خوبی استفاده کنیم. ایشان در وزارت دفاع همه متخصصین را راهنمایی و هدایت می‌کرد و در این زمینه آنچنان در جزئیات مسائل علمی وارد می‌شد که گاه مایه تعجب دوستان عزیز متخصص ما می‌شد؛ تعجب از اینکه ایشان تا چه‌حد اطلاعات عمیق و دقیقی در این زمینه دارند.

همچنین باید گفت نخستین مرکز تحقیقاتی در صنایع دفاع را ایشان به‌وجود آورد. در این مرکز تحت عنوان «مرکز تحقیقات و گسترش صنایع دفاعی» که هنوز نیز وجود دارد، همه کارهای تحقیقات علمی- نظامی ایشان ساماندهی و پیگیری می‌شد. ان‌شاءالله این راه و روش برای نسل امروز دانشمندان ما درس‌آموز باشد چرا که باید کار و تلاش کرد تا تولیدات ملی‌مان افزایش یابد و بتوانیم آن را در سطح ملی و بین‌المللی عرضه بداریم و نیازمند دیگران نباشیم.